صحبت ما فقط درباره زنان خودسرپرست یا زنانی نیست که در مشاغل حرفه‌ای و سخت فعالیت می‌کنند؛ بلکه زنانی که چندین نقش و وظیفه را با هم انجام می‌دهند، در هر سن‌وسال و هر موقعیت شغلی در معرض خطر هستند. در ادامه، از آثار خستگی و فرسودگی شغلی و استرس‌های زندگی به این سبک بیشتر خواهیم گفت. همراه ما باشید.

اثرات استرس بر زنان چگونه نمودار می‌شود؟

احتمال وقوع اضطراب و افسردگی در زنان، دوبرابر مردان است. این احتمال در تلفیق با نوسانات هورمونی مانند آنچه در حوالی عادت ماهیانه، پس از زایمان یا قبل از یائسگی رخ می‌دهد هم افزایش پیدا می‌کند. اختلالات در خلق‌وخو گاهی‌اوقات باعث می‌شوند یک فرد کاملا از پا دربیاید و ناتوان شود؛ مثلا روی عملکرد روزانه زندگی اثر می‌گذارند و استرس بیشتری را در کنار تغییرات شدیدتر خلق‌وخو به وجود می‌آورند. راهکار نجات زنان پرمشغله چیست؟ اینجاست که کمک گرفتن از متخصصان حرفه‌ای ضرورت پیدا می‌کند.

به اشتراک گذاشتن و تقسیم حجم زیاد استرس‌ها با فردی دیگر می‌تواند راهکاری برای خلاصی از فشار فوق‌العادۀ آنها باشد؛ اما واقعیت این است که حرف بسیار ساده‌تر از عمل است؛ یعنی گاهی رفع خستگی ناشی از مشغول بودن به کارهای متنوع، به تلاش‌های بیشتری نیاز دارد.

پرمشغله بودن دقیقا به چه معناست؟

به‌طور کلی، زنان به مسئولیت پذیری گرایش دارند. حتی اگر چنین چیزی درباره تمام موضوعات صادق نباشد، در زمینه پذیرش وظایف منزل و مراقبت از دیگران، زنان بسیار راغب‌تر از مردان هستند. اگر شما هم به‌عنوان یک زن، این موضوع را قبول دارید، باید از خودتان علتش را بپرسید. یکی از دلایل این میل می‌تواند رشد یافتن در محیطی سنتی باشد. در محیط‌های سنتی معمولا انجام چنین وظایف و نقش‌هایی به زنان دیکته می‌شود. شاید هم میل به کنترل و مدیریت اوضاع باعث می‌شود که برخی از زنان در نقش‌های مختلف به‌ویژه نقش‌های مذکور ظاهر شوند.

دلایل مختلفی برای پذیرش مسئولیت‌های مختلف از سوی زنان وجود دارد. برخی از زنان هم فکر می‌کنند که هیچ‌کس نمی‌تواند به خوبی آنها از عهده مسئولیت‌های مختلف برآید و آن‌طور که مایل هستند، کارها را پیش ببرد؛ برای همین ترجیح می‌دهند خودشان همه نقش‌ها را ایفا کنند. پذیرش مسئولیت‌های مختلف، به هر دلیلی که باشد، نهایتا به عصبانیت، آسیب‌پذیری و نوعی خشم می‌انجامد. کار و مشغله زیاد می‌تواند عاملی برای شکل‌گیری خستگی و بی خوابی باشد؛ ضمن اینکه فرد خسته و بی‌خواب با کمبود شادی و انگیزه در زندگی رو‌به‌رو می‌شود. اینها تعدادی از نشانه های فرسودگی شغلی هستند.

اگر نشانه‌های فرسودگی شغلی را کتمان کنید، این مشکل روی روابط‌تان با کسانی که با آنها زندگی می‌کنند (مثلا فرزندان و همسر)‌ یا افراد دورتر یعنی دوستان و همکاران اثر می‌گذارد.1

فرسودگی شغلی چیست؟

هر وقت فعالیت در حد توانائی افراد باشد و کار در شرایط مناسب انجام شودخستگی بوجود آمده طبیعی است و معمولاً با خواب و استراحت بر طرف میشود در واقع خستگی عادی فیزیولوژیک قابل جبران است اما همین خستگی ساده ممکن است در اثرکارهای یک نواخت و طولانی و انجام کار در شرایط نا مساعد به تدریج به صورت مزمن در آید و پس از مدتی عوارض و ناراحتی هائی مانند،کوفتگی،خواب،تب،اختلالات جسمی و روحی در فرد ایجاد کند که اگر در این مرحله درمان نشود به صورت خستگی های مزمن،خستگی عمومی و خستگی عصبی و در نهایت خستگی مفرط در می آید وتمام اعمال جسمی و ذهنی فرد را مختل می کند .
 
امروزه دربسیاری از سازمانها،فشارهای عصبی و روانی به درجات گوناگونی وجود دارد.یکی ازپیامدهای این عوامل پدیده ی فرسودگی شغلی است.

 فرسودگی شغلی در نتیجه ی استرس افزایش می یابد ، وقتی انگیزه روبه کاهش می گذارد ما دچار فرسودگی شغلی می شویم.
 
از لحاظ لغوی فر سودگی شغلی را می توان تحلیل قوای روانی که گاهی با افسردگی همراه است و از تلاش برای کمک به بیماران روانی یاافراد تحت فشار روانی ناشی می گردد تعریف کرد، فرسودگی شغلی نشانه خستگی مفرط عاطفی بدنبال سالها درگیری و تعهد نسبت به “کار ومردم”است.
 
به عبارت دیگر فرسودگی شغلی خستگی فیزیکی،هیجانی و روانی بدنبال قرار گرفتن طولانی مدت درموقعیت کارسخت است این نشانه ها حالتی است که در آن قدرت و توانائی افراد کم و رغبت و تمایل آنها به انجام کار و فعالیت کاهش می یابد.
 
بطور کلی فرسودگی شغلی را می توان نوعی اختلال که به دلیل قرار گرفتن طولانی مدت شخص در معرض فشار روانی درارتباط با کار و مردم، در وی ایجاد می شود دانست و با نشانگان فروپاشی هیجانی ، جسمی و ذهنی همراه است.عزت نفس فرد مبتلا پائین است و احساس نا سودمندی را تجربه می کند.2

راهکارهای مؤثر برای پرهیز از فرسودگی چیست؟

زنان برای پرهیز از فرسودگی شغلی و داشتن جسم و روانی سالم در کنار روابطی مناسب و مطلوب به راهکارهایی نیاز دارند. یکی از این راهکارها، واگذاری مسئولیت‌ها به دیگران یا تفویض اختیار است. زمانی که کارها و وظایف میان افراد مختلف تقسیم می‌شود، فشار ناشی از آنها بین همه افراد تقسیم می‌گردد. باوجودِاین، برخی از زنان از واگذاری مسئولیت‌ها به دیگران و درخواست مشارکت و کمک از دیگران استقبال نمی‌کنند.

اگر چنین ویژگی‌هایی دارید، به این راهکارها عمل کنید:

بله‌قربان‌گو نباشید

از «بله» گفتن به تمام درخواست‌های کاری و مسئولیت‌های مختلف در زندگی و کارتان خودداری کنید. نباید تمام کارها را بر عهده بگیرید، به‌ویژه مواردی که اصلا به چشم نمی‌آیند. بیشتر زنان در طول روز کارهای زیادی انجام می‌دهند که وقت و انرژی بسیاری را از آنها می‌گیرد؛ اما درظاهر کسی متوجه آنها نمی‌شود، مثلا جمع کردن لباس‌های کثیف، شستن و تا کردن آنها، و هماهنگی‌های مختلف برای مدیریت امور خانه و بیرون از خانه. اگر به همۀ کارهای ریزودرشت اطراف‌تان «بله» بگویید، یعنی به آرامش خود یک «نه» به بزرگیِ کره زمین گفته‌اید! پس هوای خودتان را داشته باشید.

برای خود وقت بگذارید

همان‌طور که برای دکتر بردن، مراقبت‌های فردی و امور مختلف اعضای خانه وقت صرف می‌کنید، برای خودتان هم وقت بگذارید. زنان معمولا رسیدگی به خود را اولویت آخر قرار می‌دهند؛ این اشتباه است. باید برای ورزش و علائق‌تان زمانی را در نظر بگیرید و حداقل ۷ ساعت در شب بخوابید.3

معیارها و استانداردهای بیهوده را دور بیندازید

قبول کنید که هیچ‌کس نمی‌تواند از عهده انجام تمام کارها برآید؛ پس زمانی که بقیه اعضای خانواده برای کمک کردن پیش‌قدم می‌شوند، باید از پیشنهادشان استقبال کنید و از انتقاد کردن بپرهیزید، مثلا:

بگذارید فرزندان‌تان تخت‌خواب‌شان را به روش خودشان مرتب کنند؛

بعد از اینکه یکی از اعضای خانه ظرف‌ها را جمع‌وجور کرد، دوباره جاظرفی را مرتب نکنید؛

اگر همسرتان دقیقا همان اجناسی را که خواسته بودید از فروشگاه نخریده است، عصبانی نشوید و صرفا از او تشکر کنید.

آیا کمک گرفتن از دیگران نشانه ضعف است؟

کمک گرفتن از دیگران نشانه ضعف نیست. شلوغ‌ترین زندگی‌ها و پرمشغله‌ترین افراد هم می‌توانند با برنامه ریزی در مسیری درست و منطقی به حرکت درآیند؛ اما اگر دوست داشته باشید که تمام امور را به‌خوبی و به‌دور از فشار پیش ببرید، باید به فکر دریافت کمک باشید یا دست‌کم زمانی که به شما پیشنهاد کمک می‌شود، امتناع نکنید.

یادتان باشد که کمک گرفتن از دیگران نشانه ضعف نیست؛ بلکه نشانه وجود روحیه مدیریت قوی در فردی است که می‌تواند انجام هم‌زمان مسئولیت‌های مختلف را به‌خوبی مدیریت کند.4

پی نوشت:
1.www.chetor.com
2.www.snn.ir
3.www.akharinkhabar.ir
4.www.resaneh7.com