معرفی گیاه چریش

گیاه چریش معطر و خوراکی بوده و  در دامنه کوه ها، دشتها و جلگه‌ها می روید.

بوته های این گیاه دارویی چندین برگ دارد که مانند سبزی تره قسمت انتهایی آن در غلافی سفیدرنگ پیچیده شده‌ است .

این گیاه  در خراسان شمالی به لحاظ شرایط اقلیمی آن بخصوص در مناطق شمالی در منطقه گلول شیروان، راز و جرگلان، ارتفاعات اسدلی و کوه شاه جهان اسفراین، سالوک، کوه بهار، قزلق و شوقان جاجرم و مناطقی از شهرستان مانه و سملقان می‌روید.

گیاه چریش در فصل بهار در همه سبزی فروشی ها عرضه می شود مردم خراسان شمالی بخصوص روستاییان با استفاده از این گیاه آشی موسوم به آش چریش و نانی به نام نان چریشی درست می‌کنند.1
 

خواص گیاه چریش (طبیعت و خواص درمانی)

گیاه چریش شبیه به درخت بلوط و گیاهی همیشه سبز است که نسبت به گرما بسیار مقاوم است و در نواحی کوهستانی و مرتفع می‌روید. پوست، برگ، دانه، شاخه‌های جوان و گل‌های معطر آن همگی خواص درمانی خاص خود را دارند و از برگ‌های آن نیز در برخی مناطق به عنوان سبزی برای خوردن استفاده می‌شود.

گیاه چریش در ایران، هند، پاکستان و بنگلادش یافت میشود و بیشتر قسمت‌های این گیاه شامل برگ‌ها، دانه، شاخه‌های جوان، گل‌های گیاه و پوست آن استفاده دارویی دارد. محل رویش درخت چریش در کشور ما نواحی گرم جنوب کشور در بندر عباس، چابهار، بوشهر و جزیره قشم است. درخت چریش، درختی نیمه اهلی است و در مجاورت جوامع انسانی بیشتر رویش پیدا می‌کند. این درخت را میتوان در پارک‌ها، منازل، معابد و در کنار جاده‌ها مشاهده کرد.

طبع ریشه گیاه چریش گرم و خشک است. برخی خواص درمانی این گیاه به طور خلاصه عبارت هستند از:
 

۱. کمک به درمان مشکلات پوستی

از خواص گیاه چریش در طب سنتی برای درمان جوش‌های دردناک صورت و رفع التهابات پوستی مانند اگزما و درمان پسوریازیس استفاده می‌شود. از جوشانده ریشه گیاه چریش، ماده غلیظی به دست می‌آید که مالیدن آن برای درمان جوش‌های صورت مفید است و خاصیت ضد عفونی کننده دارد. همچنین روغن این گیاه نیز به عنوان یک ضماد برای بیرون کشیدن سموم از محل جوش‌های پوستی کاربرد دارد.

۲.رفع شپش سر و مشکلات قارچی پوست

درمان شپش سر، بیماری گال و رفع مشکلات قارچی پوست مانند کچلی موضعی از دیگر خواص گیاه چریش است. جالب است بدانید در کشور‌های غربی از روغنی که از درخت چریش به دست می‌آورند برای پیشگیری از چین و چروک پوست استفاده می‌کنند.
 

۳. پیشگیری از سفید شدن مو، ریزش مو و شوره سر

کمک به درمان شوره سر، پیشگیری از سفیدی زودرس مو‌ها و درمان ریزش مو از خواص روغن چریش است.
 

۴. رفع ناراحتی‌های دهان و لثه و سفید کردن دندان‌ها

از ساقه گیاه چریش می‌توان برای تمیز کردن دندان‌ها استفاده کرد. استفاده روزانه از ساقه این گیاه، دندان‌ها را سفید و محکم می‌کند. همچنین رفع ناراحتی‌های لثه، دندان درد، بوی بد و عفونت لثه و دندان از خواص گیاه چریش برای سلامت دهان و دندان است.
 

۵. تسکین درد عضلات

از روغن گیاه چریش در طب سنتی برای ماساژ دادن و برطرف کردن درد عضلات، نقرس، آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت استفاده میشود.
 

۶. تقویت سیستم ایمنی بدن

گیاه چریش توانایی تقویت سیستم ایمنی بدن را دارد و گفته می‌شود این گیاه هر نوع بیماری که باعث ضعیف شدن بدن می‌شود را از بین می‌برد.
 

۷. کاهش تب

پوست درخت چریش برای کاهش تب مفید است و برای پیشگیری از تب مالاریا نیز کاربرد دارد.
 

۸. از بین بردن نفخ شکم، درمان یبوست و رفع سوء هاضمه

از خواص گیاه چریش از بین بردن کرم‌های روده، رفع سوء هاضمه و درمان یبوست است. برگ این گیاه به از بین بردن نفخ شکم، حذف خلط از لوله‌های برونش و افزایش ترشح و تخلیه ادرار کمک می‌کند.
 

۹. بهبود زخم‌ها

قرار دادن پودر و یا روغن گیاه چریش روی زخم‌ها باعث بهبود سریعتر زخم می‌شود.
 

۱۰. کمک به درمان شب کوری

در طب سنتی از خواص گیاه چریش برای کمک به درمان شب کوری استفاده می‌شود. به این منظور برگ گیاه را آسیاب کنید و با مخلوطی از آب به صورت مایع در آورید و پس از صاف کردن، مقدار کمی از آن را هر شب در پشت چشمان بمالید.
 

۱۱. جلوگیری از بیدخوردگی لباس

گیاه چریش به عنوان یک حشره‌کش عمل می‌کند. جالب اینکه در جوامع روستایی هندوستان برای جلوگیری از بید زدگی فرش و لباس، برگ‌های خشک شده این گیاه را در بین لباس‌های پشمی قرار می‌دهند. امروزه اطلاعات وسیعی از خواص گیاه چریش علیه آفات گوناگون و تاثیرات حشره‌کشی و ضد تغذیه‌ای، ممانعت از رشد یا تخم‌ریزی و اثرات ضد باروری و ضد هورمونی فراورده‌های جانبی چریش علیه طیف وسیعی از حشرات در دسترس است.2

عوارض در صورت مصرف بیش از حد چریش

در صورت مصرف بیش از حد، چریش موجب نابودی نطفه می شود . خانم های باردار در چهار تا پنج ماه اول بارداری که جنین در حال رشد می باشد نباید چریش مصرف نمایند. چریش صدمه ای به تخمدان نمی زند اما دمای مضاعفی در آن ناحیه بوجود می آورد و درهنگام بارداری که دمای بدن به طور طبیعی بالا می رود، این گرمای مضاعف ممکن است باعث صدمه به نطفه شود.

خانم هایی که قصد باردار شدن را دارند نباید چریش مصرف نمایند زیرا موجب گرمای مضاعف شده و این امر تهدیدی مشابه با یک جسم خارجی برای جنین به حساب می آید .اگر دمای بدن بالا رود تغییرات خاصی در دستگاه های بدن بوجود می آید، که زنان بیش از مردان متوجه این موضوع می شوند. بعد از آغاز مصرف روزانه چریش، فواصل چرخه قاعدگی برخی از خانم ها کوتاه تر می گردد.

در این موارد فقط کافیست آب بیشتری بیاشامید. اگر آشامیدن آب به تنهایی برای کاهش دمای بدن کافی نبود، یک برش کوچک لیمو یا کمی آب لیمو به آب مصرفی خود اضافه کنید و اگر باز هم مثمر ثمر نبود، آب gourd بنوشید که از خواص خنک کنندگی برخوردار می باشد. گزینه دیگر مصرف روغن کرچک می باشد. اگر مقدار کمی از آن را به داخل ناف، اطراف چاکرای قلب، چال گردن و پشت گوش خود مالش دهید، بی درنگ احساس خنکی می کنید.

استفاده از چریش به صورت داخلی در موارد عفونت باکتریایی، قارچی و ویروسی، واکنش های آلرژیک مثل آسم، دیابت، مشکلات گوارشی مانند زخم معده و اختلالات کبدی مرسوم می باشد. این داروی قوی و مؤثر معمولا بی خطر به نظر می رآید ولی برای مصرف داخلی آن بعد از مشورت با یک پزشک گیاهی اقدام کنید. چریش اثر ضدبارداری و پیشگیری از آن را دارا می باشد و زنانی که قصددارند باردار شوند از مصرف آن خودداری نمایند.3

پینوشتها
1.www.tabaye.ir
2.www.setare.com
3.www.saednews.com