هورمون چیست و چه کاری انجام می‌دهد؟

هورمون‌ها موادی شیمیایی هستند که توسط غدد سیستم درون ریز بدن تولید می‌شوند. هورمون‌ها از طریق جریان خون به ارگان‌ها و بافت‌های مختلف بدن می‌رود و به آن‌ها پیام‌هایی مبنی بر نوع و زمان فعالیت‌هایشان را ارسال می‌کند. هورمون‌ها نقش بسیار مهمی در تنظیم بسیاری از فعالیت‌های روتین بدن دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

– سوخت و ساز بدن و اشتها

– ضربان قلب

– چرخه‌های مرتبط با تولید مثل و عملکرد جنسی

– رشد کلی بدن

– دمای بدن

– سطح خلق و استرس

از جمله نکات مهم در مورد هورمون‌ها این است که زنان و مردان به طور مشابهی تحت تاثیر هورمون‌های انسولین، رشد، آدرنالین و استیروئید قرار دارند. اما در مورد هورمون‌های جنسی بدن زنان و مردان به طورمتفاوتی عمل می‌کند چراکه زنان معمولا تغییرات بیشتری را در سطوح استروژن و پروژسترون تجربه می‌کنند در حالیکه مردان بیشتر تحت تاثیر تغییرات مرتبط با تستوسترون را تجربه می‌کنند.1
 

علل عدم تعادل هورمونی در زنان

بسیاری از دلایل عدم تعادل هورمونی در زنان مربوط به هورمون های دستگاه تولید مثل آن ها می شود. علل شایع عدم تعادل هورمونی در زنان، عبارتند از:

بارداری

یائسگی

شیر دهی

یائسگی زودرس

نارسایی اولیه تخمدان

سندرم تخمدان پلی کیستیک

داروهای هورمونی مانند قرص های ضد بارداری.2

علائم اختلال هورمونی

بسیاری از فعالیت های مهم بدن ما توسط هورمون ها کنترل می شود. بنابراین وقتی تولید هورمون ها مختل می شود، این مسأله بر روحیه، رفتار، سلامتی و ظاهر ما تأثیر می گذارد. اما چطور متوجه شویم که مشکل ناشی از هورمون ها بوده و دقیقا مربوط به کدام یک از آن ها است؟ در اینجا به شایع ترین نشانه ی تغییرات هورمونی می پردازیم.
 

بروز ناگهانی آکنه

آکنه و جوش های سر سیاه می توانند بر اثر بسته شدن منافذ پوست ایجاد شوند. با این حال، بعضی پزشکان معتقدند بروز ناگهانی آکنه اغلب به دلیل تغییرات ناگهانی هورمون ها است. برای مثال، میزان بسیار کم هورمون آندروژن منجر به ایجاد آکنه در سرتاسر بدن می شود. در اغلب مواقع این مسأله دلیل جوش های زیاد دوران نوجوانی است.3
 

سردردهای مکرر

متخصصان غدد داخلی معتدند کم بودن میزان هورمون استروژن می تواند علت سردردهای مکرر شما باشد (به استثنای مواقعی که مضطرب یا خسته هستید). استروژن یک هورمون زنانه است که در تخمدان تولید می شود و همه ی فعالیت های موبوط به سوخت و ساز در مغز و نخاع را کنترل می کند. به همین خاطر است که میزان بسیار زیاد یا بسیار کم این هورمون می تواند دلیل بروز میگرن یا بد بودن همیشگی روحیه باشد.3
 

خستگی مداوم

آیا همیشه احساس خستگی دارید؟ باید گفت که خستگی یکی از علائم اختلال هورمونی است. میزان زیاد پروژسترون باعث می‌شود که احساس خواب‌آلودگی داشته باشید و اگر تیروئید شما میزان کمی هورمون تیروئید تولید کند‌، باعث کاهش انرژی شما می‌شود.4
 

خشکی واژن

ممکن است هرازگاهی دچار این وضعیت شوید. اما اگر اغلب دچار خشکی یا التهاب واژنی شدید‌، علت آن می‌تواند میزان کم استروژن باشد. این هورمون به بافت‌های واژنی کمک می‌کند تا مرطوب بماند. اگر میزان استروژن شما به خاطر اختلال هورمونی کاهش یابد‌، می‌تواند باعث کاهش ترشحات واژنی شده و به سفتی آن بینجامد.4

افزایش وزن

وقتی احساس زودخشمی یا افسردگی دارید‌، مخصوصا زمانی که میزان استروژن بدن شما کم شده باشد‌، دوست دارید بیشتر غذا بخورید. به‌ خاطر همین است که کاهش میزان هورمون‌ها با افزایش وزن ارتباط مستقیم دارد.4
 

کاهش میل جنسی

بسیاری از مردم فکر می‌کنند تستوسترون هورمونی مردانه است‌، اما بدن زنان هم این هورمون را تولید می‌کند. اگر میزان تستوسترون شما از سطح عادی کمتر است‌، احتمالا تمایل زیادی برای رابطه زناشویی نخواهید داشت.4
 

افزایش تعریق بدن

تعریق یا تب ناگهانی شایع ترین نشانه های تغییرات هورمونی هستند. هورمون ها دمای بدن را کنترل می کنند، بنابراین اگر هورمون هایتان دچار تغییر شده باشند، ممکن است دمای بدن تان ناگهان بسیار بالا رود.

پزشکان می گویند این نشانه بعد از بروز یائسگی شایع است چون در این دوران سطح هورمون ها بسیار ناپایدار است. در بقیه ی موارد، این نشانه از وجود مشکلی در بدن خبر می دهد.3
 

ریزش مو

ریزش موی شدید می تواند در اثر هورمون های تیرویید، انسولین یا تستوسترون باشد. برای مثال، تولید هورمون تستوسترون در مردان، آن ها را درشت هیکل و موهای بدن شان را زیاد می کند.

با این حال، وقتی میزان هورمون تستوسترون در زنان بالا باشد آن ها دچار طاسی می شوند. در شرایط خاص، هورمون تستوسترون سعی می کند پیاز مو را از بین ببرد بنابراین منجر به ریزش موها در فرد می شود.3

مشکلات گوارشی

احتمالا بسیاری از مردم تجربه ی دردهای معده را در مواقعی که عصبی هستند دارند. این مسأله به دلیل اضطراب و در نتیجه ی تولید بسیار زیاد هورمون ها است.

تحقیقی نشان داد بالا بودن سطح هورمون استروژن بر میکروفلور روده ها تأثیر می گذارد. پژوهش های دیگر نیز نشان داده است سطح بالای هورمون ها در تخمدان منجر به حمله های ناگهانی و دردهای معده می شود.3
 

فراموشکاری

فراموشکاری مداوم و تمرکز پایین می تواند در اثر عوامل مختلفی مثل تغییرات هورمونی باشد. این مسأله هم در مربوط به پایین بودن سطح هورمون های کورتیزول و استروژن است.

تحقیقات نشان داده است سطح پایین هورمون استروژن می تواند منجر به فراموشکاری، نداشتن تمرکز و آشفتگی ذهنی شود. پایین بودن میزان هورمون کورتیزول بر حافظه ی کوتاه مدت اثر می گذارد.3
 

تغییرات سینه ها

تغییر در اندازه ی سینه ها یکی از مهم ترین نشانه های بروز مشکل در بدن است. افزایش ناگهانی هورمون استروژن بر رطوبت و خاصیت کشسانی پوست اثر می گذارد. به همین خاطر است که سینه ها شکل و حجم شان را از دست می دهند و اندازه ی آن ها تغییر می کند.

به علاوه، ممکن است در درون سینه چیزهای سفتی احساس شود که ناراحتی زیادی به وجود می آورند. دانشمندان می گویند تغییرات سینه ها بسیار به ندرت اتفاق می افتد و در اغلب مواقع این تغییرات ارتباطی با سرطان ندارند. این مسأله تنها به دلیل تغییرات هورمونی یا پیش از یائسگی به وجود می آید.4
 

هورمون‌ها را متعادل کنید

متخصصان معتقدند با استفاده از مواد مغذی که در زیر فهرست آن‌ها عنوان شده زنان می‌توانند به روش طبیعی تعادل هورمون‌های بدن خود را برقرار کنند. برای این منظور بهتر است این مواد غذایی را در رژیم غذایی خود بگنجانید:
 
– غذاهای غنی از فیبر مثل میوه‌ها ، سبزی‌ها ، حبوبات و غلات سبوس‌دار

ـ سبزیجات بوته‌ای مثل بروکلی و کلم در رژیم غذایی

ـ سبزیجات مغذی دارای برگ‌های سبز و پهن مثل اسفناج و کاهو

ـ منابع گیاهی غنی از استروژن مثل دانه سویا، نخود و عدس

ـ میوه‌های سرشار از فلاوونوئیدها مثل توت‌ها، انگور قرمز و مرکبات

ـ اسیدهای چرب حیاتی مثل روغن زیتون، ماهی، امگا 3، غلات سبوس‌دار و خشکبار

ـ چربی امگا 3 موجود در ماهی آزاد، ماهی تن و مکمل‌های روغن ماهی

ـ مکمل‌های غذایی حاوی ب‌کمپلکس

ـ محصولات ارگانیک، مرغ و ماهی.5

پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.pezeshket.com
3.www.beytoote.com
4.www.rooziato.com
5.www.tebyan.net