رفلاکس نوزاد

رفلاکس نوزاد هنگامی اتفاق می افتد که مواد غذایی از معده کودک برمی گردد و باعث ضعف کودک می شود. رفلاکس در نوزادان به ندرت جدی می شود و با افزایش سن کودک کمتر بروز می کند. اما رفلاکس نوزادان پس از 18 ماهگی غیرطبیعی است. رفلاکس در نوزادان سالم چند بار در روز اتفاق می افتد.

تا زمانی که کودک شما از نظر جسمی سالم و رشد خوبی داشته باشد، رفلاکس معده نگران کننده نیست. به ندرت، رفلاکس نوزادان می تواند نشانه ای از یک مشکل پزشکی مانند آلرژی، انسداد در سیستم گوارش یا بیماری رفلاکس معده به دستگاه گوارش باشد.
 

رفلاکس (GER) و GERD

مری، لوله ای است که مواد غذایی را از دهان به معده منتقل می کند. اگر کودک شما رفلاکس داشته باشد، محتوای معده وی به داخل مری برمی گردد. نام دیگر رفلاکس، رفلاکس معده (GER) است.

GERD مخفف بیماری رفلاکس معده به دستگاه گوارش است. این یک نوع رفلاکس جدی و طولانی تر است. اگر علائم کودک شما مانع از تغذیه آن ها شود یا اگر رفلاکس بیش از 12 تا 14 ماه طول بکشد، نوزادان ممکن است دچار GERD شوند.1
 

علت رفلاکس نوزاد

در نوازدان حلقهٔ ماهیچه‌ای میان مری و معده که اسفنکتر تحتانی مری (lower esophageal sphincter ، LES) نام دارد، هنوز کاملا رشد نکرده است. این مسئله موجب می‌شود که اسفنکتر تحتانی مری در زمان نامناسب باز شود و محتویات معده به سمت بالای مری نوزاد جریان پیدا کند.

در حالت طبیعی LES فقط باید زمانی باز شود که کودک غذایی را می‌بلعد و در زمان‌های دیگر باید بسته بماند تا محتویات معده در جای خود باقی بمانند و به مری برنگردند.

عوامل رفلاکس نوزاد در کودکان مختلف، مشترک بوده و در بیشتر موارد اجتناب‌ناپذیر هستند. این عوامل عبارت‌اند از:

دراز کشیدن نوزاد در بیشتر مواقع؛

رژیم‌ غذایی‌ای که بیشتر مایع است؛

زودرس بودن و پیش از موعد به دنیا آمدن نوزادان.

گاهی رفلاکس نوزاد درنتیجهٔ شرایط جدی‌تری ایجاد می‌شود، از جمله:
 

بیماری رفلاکس معده به مری یا GERD

رفلاکس مقداری اسید دارد که می‌تواند پوشش داخلی مری را تحریک کند و به آن آسیب برساند.
 

تنگی پیلور (pyloric stenosis):

در این بیماری دریچه‌ٔ میان معده و رودهٔ کوچک تنگ می‌شود که از تخلیهٔ محتویات معده به رودهٔ کوچک جلوگیری می‌شود.
 

عدم‌تحمل غذایی

وجود پروتئینی در شیر گاو، رایج‌ترین علت این مشکل است.
 

ازوفاژیت ائوزینوفیلیک (eosinophilic esophagitis)

نوع خاصی از گلبول‌های سفید خون (به نام ائوزینوفیل، eosinophil) تجمع پیدا کرده و به پوشش داخلی مری آسیب می‌زنند.2

علائم رفلاکس نوزاد

رفلاکس معمولاً قبل از 8 هفتگی شروع شده و تا 1 سالگی بهبود می یابد.

علائم رفلاکس در نوزادان شامل موارد زیر است:

استفراغ یا احساس ناراحتی در طی یا مدت کوتاهی بعد از تغذیه

سرفه یا سکسکه کردن هنگام غذا خوردن

گریه کردن هنگام تغذیه

آروغ زدن

افزایش وزن

بعضی اوقات ممکن است نوزادان علائم رفلاکس داشته باشند، اما استفراغ نکند. این به عنوان رفلاکس ساکت شناخته می شود.

برخی از علائم می توانند شرایط جدی اما قابل درمان مانند رفلاکس دستگاه گوارش یا انسداد را نشان دهند.1
 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر کودک گاهی به مقدار خیلی کم شیر بالا می‌آورد جای نگرانی نیست. اما در صورت مشاهده هریک از موارد زیر به متخصص اطفال مراجعه کنید:

کودک رفلاکس مکرر دارد.

هنگام شیر خوردن سرفه یا خس خس می‌کند.

استفراغ جهنده (projectile vomiting) دارد.

در مدفوع او خون دیده می‌شود.

کودک در حین شیر خوردن یا پس از آن تحریک پذیر و بهانه ‌گیر شده یا گریه می‌کند و دل درد دارد.

استفراغ کودک سبز یا زرد رنگ است یا خون در آن مشاهده می‌شود. خون در استفراغ شبیه قهوه ساییده شده دیده می‌شود.

کودک از شیر خوردن امتناع می‌کند اما انگشت خود یا پستانک را می‌مکد.

به نظر می‌رسد گلو یا شکم کودک زخم شده است.

کودک وزن‌گیری مناسب ندارد.

شکم او ورم می‌کند.

تب ۳۸ درجه و بالاتر دارد.3

درمان رفلاکس نوزاد

معمولا رفلاکس نوزاد خودبه‌خود برطرف می‌شود. در این مدت ممکن است که پزشک موارد زیر را به شما توصیه کند:

دادن وعده‌های غذایی کوچک‌تر در دفعات بیشتر به کودک؛

قطع کردن شیردهی برای آروغ زدن کودک؛

به‌طور عمودی نگه داشتن کودک به‌مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه پس از شیر خوردن.

در صورت تغذیهٔ کودک با شیر مادر، حذف محصولات لبنی، گوشت گاو یا تخم مرغ از رژیم غذایی مادر برای بررسی اینکه آیا کودک به چیزی آلرژی دارد.

تغییر نوع شیرخشکی که برای تغذیهٔ کودک خود استفاده می‌کنید.

استفاده از اندازهٔ متفاوتی از سرشیشهٔ شیر کودک. اگر سرشیشهٔ شیر بیش از حد بزرگ یا کوچک باشد، موجب می‌شود که همراه شیر، هوا نیز وارد دهان کودک شود.

غلیظ‌تر کردن شیر خشک یا شیر مادر دوشیده‌شده، به‌میزان اندک و به‌طور تدریجی، با سریال برنج (rice cereal). گرچه این روش، راه‌حل معقولی به‌نظر می‌رسد، ولی افزایش غلظت شیر موجب اضافه کردن کالری‌های غیرضروری به رژیم‌ غذایی کودک می‌شود.2
 

روش های خانگی درمان ریفلاکس معده در نوزادان

خوابیدن

نوزادی که از ریفلاکس معده رنج می برد به سختی می خوابد. در واقع حالت خوابیدن نادرست و زمان بد خوابیدن باعث می شود نوزاد بهانه گیر شود.

زیر سر نوزاد را بلند کنید یا زاویه تخت را سی درجه بالاتر بیاورید. هنگامی که قسمت بالاتنه نوزاد بالاتر است، جاذبه کار خود را انجام می دهد و مانع از برگشت محتویات معده به مری می شود.

همچنین می توان نوزاد را به بغل خواباند.

در حالتی که نوزاد در حالت خواب است به او شیر ندهید. بهتر است او را در حال نشسته قرار دهید و بلافاصله بعد از غذا خوردن او را نخوابانید.

بعد از غذا خوردن حداقل نیم ساعت نوزاد را در حال نشسته قرار دهید.
 

ماساژ درمانی

ماساژ منظم به سیستم گوارشی و تنفسی نوزاد کمک می کند بهتر عمل کند.

ماساژ عصب واگ را تحریک می کند؛ این عصب در مغز نقش کنترل سیستم گوارشی و تنفسی را برعهده دارد. همچنین این عصب باعث پیشرفت سریع بدن می شود بنابراین تمام قسمت های بدن سریع تر به حالت موثر خود می رسند.
 
ماساژ باعث افزایش توانایی شناسایی، کاهش گریه و بهتر خوابیدن نوزاد می شود.

نوزاد را در حالت خوابیده قرار دهید.

بر روی شکم او مقداری روغن نارگیل یا زیتون قرار دهید.

شکم را به مدت سه تا چهار دقیقه در چهت عقربه های ساعت ماساژ دهید.

سپس دو دقیقه پشت را ماساژ دهید.

سپس دست ها و پاها را ماساژ دهید.

این کار را روزی دو تا سه بار انجام دهید.

نکته: بعد از غذا خوردن نوزاد را ماساژ ندهید.

ورزش

برای کنار آمدن نوزاد با ریفلاکس معده چند حرکت ورزشی با او انجام دهید.

ورزش به بهبود گوارش کمک می کند. به یاد داشته باشید بعد از ورزش حدود نیم ساعت به نوزاد غذا ندهید. پیش از ورزش نیز به او غذا ندهید.

ورزش هایی مانند دوچرخه پا، ورزش های زانو برای از بین رفتن نفخ معده مناسب هستند.

نوزاد را بخوابانید.

پاهایش را به صورت خم در دست نگه دارید.

طوری پاهایش را تکان دهید انگار در حال دوچرخه سواری است.

این کار را ده دقیقه انجام دهید.4

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.chetor.com
3.www.resaa.net
4.www.niniban.com