خال‌های ‌مادر زادی نوزادان چیست؟

خال ‌مادر زادی، در واقع بروز یک نقطه و یا وجود نقص در سطح پوست بدن نوزادان است. که بیشتر در زمان تولد کودکان در بدنشان مشاهده می‌شود. از این رو نام این نقاط را خال ‌مادر زادی می‌گویند. البته، در برخی از نوزادان، ممکن است این خال‌های ‌مادر زادی چند روز پس از تولد نیز ظاهر شود.

به یاد داشته باشید که بدترین نوع این خال‌ها بر روی عروقی خونی نوزادان بروز می‌کند. در واقع، از آن‌جایی که این خال‌ها بر روی رگ‌های خونی نهفته در زیر پوست بدن نوزادان قرار می‌گیرند، معمولا به رنگ‌های صورتی، قرمز و یا حتی بنفش به نظر می‌رسند. فراموش نکنید که برخی از نوزادان نیز این نوع خال‌های ‌مادر زادی رنگی را از زمان تولد، به همراه دارند.

بنابراین، می‌توان ادعا کرد که خال‌های ‌مادر زادی بیشتر در رنگ قهوه‌ای می‌باشند، اما در موارد خاص و با توجه به تشکیل این نوع خال‌ها از سلول‌های خوشه‌ای که دارای رنگدانه‌های مختلف هستند، می‌توانند در رنگ‌های متفاوتی دیده ‌شود. جالب است بدانید که پزشکان متخصص اطفال و پوست هنوز علت دقیق بروز خال‌های ‌مادر زادی بر روی پوست بدن نوزادان را پیدا نکرده‌اند.1

انواع لکه‌ها و خال‌های مادرزادی

بیشتر خال‌های مادرزادی در یکی از دو دستۀ عروقی یا رنگی قرار می‌گیرد. خال‌های عروقی به ‌وسیلۀ رگ‌های خونی در زیر پوست ایجاد می‌شود. رنگ آنها با توجه به عمق رگ‌های خونی در طیف‌ صورتی مایل به قرمز تا آبی‌ قرار دارد.

خال‌های رنگی معمولاً قهوه‌ای، خاکستری یا سیاه است که ناشی از رشد غیرطبیعی سلول‌های رنگ‌دانۀ پوست ایجاد می‌شود. خال‌های مادرزادی طیف گسترده‌ای از شکل‌، اندازه‌ و رنگ‌ دارد و می‌تواند هر جایی از بدن ظاهر شود. انواع شایع خال‌های مادرزادی شامل موارد زیر است:
 

لکه‌های عروقی و بوسۀ فرشته

خال‌های مسطح و لکه‌ای صورتی یا بنفش که به ‌وسیلۀ مویرگ‌های گشادشده در نزدیکی سطح پوست ایجاد می‌شود. این رایج‌ترین نوع خال مادرزادی است که تا ۷۰ درصد از نوزادان، یک یا چند تا از آن را دارند.

این خال‌های مادرزادی ممکن است هنگامی که کودک گریه می‌کند یا وقتی درجه حرارت بدن او تغییر می‌کند، واضح‌تر شود. لکه‌های ظاهرشده در پیشانی یا پلک‌ها که بوسۀ فرشته نامیده می‌شود، معمولاً تا دو سالگی از بین می‌رود.
 

لکه‌های شیرقهوه‌ای

لکه‌های مسطح به رنگ برنزی یا قهوه‌ای روشن که گاهی به تعداد زیاد در پوست ظاهر می‌شود. بین ۲۰ تا ۵۰ درصد از نوزادان، یک یا دو تا از این لکه‌ها را دارند.

آنها معمولاً با بزرگ شدن کودک، محو یا کوچک‌تر می‌شود، اگرچه ممکن است با قرار گرفتن در معرض نور خورشید تیره‌تر شود. اگر تعداد این لکه‌ها زیاد بود و در تمام بدن وجود داشت، بهتر است با پزشک کودک در این زمینه مشورت کنید.
 

خال‌های گوشتی یا مول

خوشه‌هایی از سلول‌های رنگ‌دانه‌ساز پوست است. خال‌های گوشتی در اندازه‌های متفاوتی ظاهر می‌شود و ممکن است هم‌سطح با پوست یا برجسته، سیاه یا قهوه‌ای، مودار یا بدون مو باشد.

بسیاری از خال‌های گوشتی پس از چند سالگی ظاهر می‌شود. حدود یک درصد از نوزادان هنگام تولد خال گوشتی دارد. این خال‌ها اغلب در ابتدا مسطح است و بعدها کمی بزرگ‌تر و برجسته‌تر می‌شود.
 

لکه‌های مغولی مایل به آبی یا خاکستری

لکه‌های بزرگ و مسطح با رنگ‌دانۀ اضافی در پوست کمر یا باسن است. این نوع لکه‌ها در نوزادانی که پوست تیره دارند، شایع‌تر است. لکه‌های مغولی معمولاً تا سن مدرسه رفتن محو می‌شود، گرچه گاهی نیز ممکن است به‌ طور کامل ناپدید نشود و تا زمان بلوغ دیده شود.

خال‌های شرابی‌رنگ

این خال‌های عروقی که در زمان تولد وجود دارند، صورتی کم‌رنگ تا ارغوانی تیره است و می‌تواند در هر جای بدن ظاهر شود، اگرچه اغلب در صورت یا سر پدیدار می‌شود.

خال‌های شرابی روشن ممکن است محو شود، اما بیشتر آنها باقی می‌ماند و با رشد کودک بزرگ‌تر می‌شود. گاهی خال‌های شرابی تیره‌تر می‌شود. همچنین، این خال‌ها ممکن است در طول چند دهه توده‌های کوچکی در سطح پوست تشکیل دهد.
 

همانژیوم یا تومور خوش‌خیم

این واژه برای توصیف انواعی از توده‌های متشکل از سلول‌های عروق خونی استفاده می‌شود که می‌تواند مسطح یا برجسته باشد و ممکن است کوچک و نامحسوس یا بزرگ و شاید اصطلاحاً بدنما باشد. همانژیوم در حدود ۲ تا ۵ درصد از نوزادان دیده می‌شود و در نوزادان دختر، نوزادان زودرس و دوقلوها شایع‌تر است.

خال‌های همانژیوم بیشتر روی سر و گردن ظاهر می‌شود و برخلاف دیگر خال‌های مادرزادی، می‌تواند به سرعت رشد کند. آنها به طور معمول در طول شش هفتۀ اول زندگی نوزاد ظاهر می‌شود. تنها ۳۰ درصد از آنها در زمان تولد قابل مشاهده است و در طول حدود یک سال رشد می‌کند و معمولاً بزرگ‌تر از ۵ یا ۵/۷ سانتی‌متر نمی‌شود.

پس از آن، رشد آنها معمولاً متوقف و شروع به سفید و کوچک شدن می‌کند. این فرایند معکوس می‌تواند سه تا ۱۰ سال طول بکشد. گرچه جای بسیاری از خال‌های همانژیوم پوستی باقی نمی‌ماند اما جای برخی از آنها دائمی می‌شود.

یکی از انواع همانژیوم، یک تودۀ سطحی است و در ۲ تا ۵ درصد از نوزادان ظاهر می‌شود. این ضایعه که برجسته و در طیف رنگی صورتی‌قرمز است، ابتدا رشد می‌کند، بزرگ می‌شود و سپس ناپدید خواهد شد. برخی از آنها تا ۵ سالگی و ۹۰ درصد تا ۹ سالگی از بین می‌رود.

یک نوع همانژیوم عمیق‌تر نیز وجود دارد که به شکل یک تودۀ برآمده به رنگ قرمز مایل به آبی است. این ضایعه در شش ماه اول به سرعت رشد می‌کند و معمولاً تا قبل از نوجوانی از بین می‌رود.

علت رنگ آبی در این نوع همانژیوم این است که عروق خونی ناهنجار، عمیق‌تر از عروق موجود در همانژیوم سطحی است. امروزه درمان همانژیوم‌های در حال رشد یا آنهایی که اثری از خود بر جای نگذارند ساده است و برای درمان آن لازم است به متخصص مراجعه شود.2

مشکلات خال‎های مادرزادی

اغلب خال‎های مادرزادی بی‌خطر هستند و بیشتر آن ‌‌در چند سال اول خود به خود برطرف می‌شوند. با چند استثنایی که وجود دارد. همچنین لازم است که پزشک کودک، تمامی خال‌های مادرزادی او را ببیند و مشکلات خال‌های مادرزادی کودک را شناسایی کند.

همانژیوم بزرگ با توجه به بخش آن‌ها، می‌تواند با خوردن، دیدن یا نفس کشیدن تداخل داشته باشد. همانژیوم ‌‌بعضی اوقات در داخل بدن رشد می‌کنند و در نهایت سلامت یک عضو را تهدید می‌کند سایر همانژیوم‌‌ قادر خواهند بود از نظر زیبایی، مشکل‌ساز باشد.

خال‌های مادرزادی در ستون فقرات تحتانی ممکن است به زیر پوست توسعه پیدا کند و اعصاب و جریان خون نخاع را تحت تاثیر خود قرار دهد.

دسته‌های شش‌تایی یا بیشتر از لکه‌های شیر قهوه‌ای احتمالا علائم یک اختلال ژنتیکی به نام نوروفیبروماتوز نوع یک باشد.

عمدتاً کودکان مبتلا به نوروفیبروماتوز نوع یک این نوع خال ‌‌را زمان تولد یا تا سن دوسالگی تجربه می‌کنند هر چه میزان تعداد خال‌‌ در دوران کودکی و گاهی در سایر دروان زندگی افزایش یابد.

در بعضی از موارد نیز خال‌های گوشتی بزرگ در زمان تولد، ممکن است در سال‌های بعدی زندگی افراد تبدیل به سرطان شوند.3
 

برداشتن و درمان خال‌های مادرزادی

برخی از خال‌های مادرزادی ذکرشده در بالا مانند همانژیومی که بر چشم فشار می‌آورد، ممکن است نیاز به برداشتن داشته باشد. برای دیگر خال‌ها، این تصمیم جای بحث دارد.

از آنجا که بسیاری از خال‌های مادرزادی خود‌به‌خود و بدون ایجاد هر گونه مشکل جسمی محو می‌شود، اگر یک خال مادرزادی بدشکل نیست یا باعث مشکلات فیزیکی نمی‌شود، پزشک فرزندتان ممکن است به جای درمان، صبر کردن را توصیه کند.

هرچند استدلال برخی از کارشناسان این است که مداخلۀ زودهنگام برای درمان برخی خال‌های مادرزادی می‌تواند مفید باشد، زیرا تعدادی از آنها خود‌به‌خود از بین نمی‌رود.

بنابراین اگر فرزند شما یک خال مادرزادی خاص دارد، می‌توانید با یک پزشک متخصص در مورد گزینه‌های درمانی صحبت کنید و درمان را به او بسپارید.

با توجه به نوع خال‌ مادرزادی، گزینه‌های درمان شامل جراحی، لیزردرمانی و در مورد برخی همانژیوم‌ها، استروئید موضعی، دهانی و تزریقی یا مسدودکننده‌های بتای موضعی یا خوراکی است که در برخی موارد نیز آثاری روی پوست باقی می‌ماند.2
 

پذیرفتن کودک با ظاهر یک خال مادرزادی

بهترین راه برای رو به رو شدن با غریبه‌‌ یا خانواده و دوستان که ممکن است به فرزند شما خیره شوند یا صحبت‌های بی‌ربط  در مورد خال مادرزادی او به گویند، این است که به طور مستقیم با آن‌ صحبت کنید، چون بیشتر افراد از روی عمد بی‌توجهی نمی‌کنند.

اگر کسی به فرزند شما خیره شده بود یا به او اشاره می‌کرد می‌توانید به شکلی دوستانه به او نزدیک شوید و به او بگوید که فرزندتان تنها ‌یک خال مادرزادی دارد.

زمانی که فرزندتان به قد کافی بزرگ شد تا بتواند این مسئله را درک کند به او توضیح دهید که خال مادرزادی او چیست و چرا دیگران به او نگاه می‌کنند و او چگونه می‌تواند با حرف ‌‌و نقطه نظرات، آن‌ را درک کنند.

برای اینکه بتوانید بهتر به کودک‌تان کمک کنید باید اطلاعات کافی در خصوص خال مادرزادی فرزندتان کسب کنید تا بتوانید با متخصص کودک‌تان بهتر همکاری کنید.3

پینوشتها
1.www.mamanam.com
2.www.madarsho.com
3.www.drroozbahani.ir