روز جهانی آب

بیست و دوم مارچ، برای تاکید بر اهمیت آب و فرهنگ مصرف آن، روز جهانی آب نام گذاری شده است. جالب است بدانید که سازمان ملل هر ساله مراسمی برای این روز برگزار می‌کند. این روز برای حمایت از مدیریت پایدار منابع آب شیرین عنوان گرفته است.

برای اولین بار در سال 1992 سازمان ملل متحد در کنفرانسی برای محیط زیست، در شهر ریو، تصمیم به نام گذاری این روز گرفت. روز جهانی آب با مراسم ‌های متفاوتی در سراسر دنیا جشن گرفته می­شود.

مردم در سراسر دنیا با استفاده از تئاتر، موسیقی و سایر هنرها، سعی در نمایش اهمیت بسیار زیاد آب در جریان هستی دارند. تمرکز این برنامه‌ ها بر روی دسترسی به آب پاکیزه، رعایت اصول بهداشتی و صرفه‌جویی است. هدف از برگزاری مراسم­ها و رویدادهایی با محوریت روز جهانی آب، ترویج فرهنگ مصرف صحیح آب و بالا بردن سواد عمومی جامعه در جهت استفاده از آن است (1).

جایگاه و ارزش آب در دین مبین اسلام

آب مایه حیات، و نعمتی است که خداوند متعال آن را به شکل وافر و رایگان به بندگان خود بر روی زمین اعطا نموده و در این مورد می فرماید: «وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ کُلَّ شَیْءٍ حَیٍّ أَفَلَا یُؤْمِنُونَ؛ و هر چیز زنده‏‌اى را از آب پدید آوردیم، آیا [باز هم] ایمان نمى ‏آورند» (آیه۳۰ سوره انبیاء) (2) همچنین پروردگار در آیات 48 و 49 سوره‏ی فرقان، می‌فرمایند: «و او کسی است که بادها را برای بشارت (شادمانی شما) پیش از رحمت خویش فرستاد و آبی پاک کننده از آسمان نازل کردیم، تا توسط آن، زمین خشک و مرده را زنده سازیم و آفریده‏های خودمان، از چهارپایان و انسان‏های بسیاری را از آن آب سیراب گردانیم.»

امام صادق (علیه السلام) از قول امام علی (علیه السلام) فرمودند: «بنوشید آب آسمان را که بدن را طاهر و بیماری‌ها را زائل می‌گرداند.»

همچنین امام صادق (علیه السلام) درباره نوشیدن آب می­فرمایند: «به سه نفس آب نوشیدن بهتر از یک نفس است. پسندیده نیست که انسان همانند شتر و چهارپایان آب بنوشد. آبی که به آرامی و شبیه مکیدن نوشیده شود، سبب می­شود آب با ترشحات بزاق آغشته شود و هضم غذا را آسان‌تر کند. موقع نوشیدن، آب با هوا مخلوط نمی‌شود و معده درد نمی گیرد و فرد احساس رضایت بیشتری می کند.» (3) در اسلام همواره بر پاکی و پاکیزگی اشاره شده است.

آب، مهریه‌ی بانوی دو عالم

هنگامی که حضرت علی (علیه السلام) به قصد ازدواج فاطمه (سلام الله علیه) به منزل پیامبر (صلی الله علیه و آله) رفت، پیامبر (صلی الله علیه و آله) به ام سلمه فرمود: «برخیز و در را بگشای، که این همان است که خدا و رسولش او را دوست دارند.» ام سلمه فوراً در را باز کرد و علی – علیه السلام- داخل شد.

علی (علیه السلام) در کمال حجب و حیا و خجالت بود که پیامبر -صلی الله علیه و سلم- فرمود: «علی جان حاجتی داری؟ آسوده باش، امیدوارم که حاجت تو برآورده شود.» علی (علیه السلام) نیز قصد خود را گفت و از فاطمه (سلام الله علیه) خواستگاری کرد. پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرمود: «چه چیزی برای توست که مهریه فاطمه (سلام الله علیه) قرار دهی؟»

علی (علیه السلام) عرض کرد:« ‌ای رسول خدا! تو خود شاهد هستی که برای من به جز شمشیر و شتر و زره، از مال دنیا چیزی نیست.»

پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرمود: «‌ای علی شمشیر و شتر مورد نیاز توست، اما زره‌ات را بفروش و با آن مراسم ازدواج با فاطمه (سلام الله علیه) را فراهم کن.» و همچنین آب فرات را جزء مهریه حضرت زهرا (سلام الله علیه) بیان شده است؛ چنان که براساس روایت جابر جعفی از امام باقر (علیه السلام)، خداوند مهریه حضرت فاطمه (سلام الله علیه) را در زمین، چهار نهر قرار داده که یکی از آنها فرات است. (سه نهر دیگر نیل، دجله و رود بلخ هستند) (4).

علت این نوع مهریه این است که حضرت زهرا (سلام الله علیه) را خداوند به حضرت علی (علیه السلام) تزویج کرده است و وقتی که خداوند دختری را به عقد پسری درآورد، هدیه‌ای با عظمت برای آن در نظر می گیرد. هدیه خداوند به‌طور حتم یک هدیه مهم خواهد بود. این نشان دهنده ارزش بسیار بالای این مایه زندگی در پیشگاه خداوند و در نزد ائمه اطهار است (5).

شعارهای جهانی روز جهانی آب

در طی سال‌های گذشته شعارهای متعددی بنا بر شرایط‌های گذشته و  تاکید بر اهمیت مایه حیات «آب» انتخاب می شد و در سراسر جهان منتشر شد. شعارهای روز جهانی آب را در طول 25 سال گذشته را با هم مرور می کنیم.  در سال 2019 شعار «آب برای همه» سر داده شد. «آب برای طبیعت» شعاری بود که توسط ملل متحد برای سال 2018 درنظر گرفته شد. به همین ترتیب در سال­های 2017 شعار «فاضلاب»، سال 2016 «آب و اشتغال» و در نهایت شعار سال 2015 عبارت بود از «آب و توسعه پایدار» انتخاب شده است (6) و(7)
 
سازمان ملل برای سال­های 2014 شعار «آب و انرژی»، سال 2013 «آب برای همگان با همکاری بین المللی»، 2012 «آب و امنیت غذایی»، 2011 «آب برای شهرها: پاسخ به چالش شهرنشینی»، 2010 «آب پاک برای جهان سالم»، 2009 «آب‌های مشترک، فرصت‌های مشترک»، 2008 «آب و سلامت»، 2007 «سازگاری با کم­­ آبی»، 2006 «آب و فرهنگ»، 2005 «آب برای زندگی»، 2004 «آب و بلایا»، 2003 «آب برای آینده»، 2002 «آب برای توسعه» و این روند در سال 2001 با عنوان «آب برای سلامت»، 2000 «آب برای قرن»، 1999 «همه در پایین دست رودخانه زندگی می‌کنند»، 1998 «آب زیرزمینی، گنجینه پنهان»، 1997 «آب جهان، آیا کافی است؟»، 1996 «آب و شهرهای تشنه» و سر انجام سال 1995 را سال «آب و زنان» نام گذاری کرد (8).

این تعداد شعار جهانی که در روز جهانی آب منتشر شده‌اند، تمامی نشان از اهمیت آب و تاکید بر فرهنگ صحیح مصرف آن دارند. به ویژه امروز که کاهش منابع آب زیرزمینی و گرم شدن زمین  دو هشدار بسیار مهمی هستند که باید هرکدام از ما در فرهنگ‌های مختلف، آن‌ها را مدنظر داشته باشیم و در صرفه جویی و استفاده بهینه از آن بکوشیم.

برای سهیم بودن در مصرف صحیح آب، پیشنهاد می‌شود تغییر را از خودمان شروع کنیم و روزانه در مصرف آب به صورت شخصی دقت فرماییم و دیگران را هم به ترغیب کنیم. به این ترتیب می‌توان انتظار داشت که مصرف روزانه آب در جهان، بسیار منطقی‌تر شود.

پینوشتها

1. سایت ویکیپدیا
2. www.kurdistan.iqna.ir
3. www.surprise.ir
4. www.parsnews.com
5. www.khabaronline.ir
6. www.tabnak.ir
7. www.thedharmatrails.com
8. www.isna.ir