گزارش‌های کره جنوبی، چین و ایتالیا می‌گویند از دست دادن حس بویایی و چشایی ممکن است علامتی ازCOVID-19، بیماری ناشی از کرونا ویروسِ SARS-CoV-2 باشد. متخصصان در انگلستان پیشنهاد کرده‌اند که از بین رفتن حس بویایی، که آنوسمی نیز نامیده می‌شود، حتی می‌تواند نشانه اولیه عفونت باشد.
 
در حالی که جزئیات دقیق اتفاقاتی که با این کرونا ویروس صورت می‌گیرد ناشناخته است، شواهد مربوط به سایر عفونت‌ها نشان می‌دهد که اگر چه آسیب به حس بویایی امکان پذیر است، بعید به نظر می رسد که دائمی باشد.
 

آیا ویروس‌ها می‌توانند به اعصاب شما وارد شوند؟

ویروس‌ها و باکتری‌ها دائماً لایه داخلی بینی را بمباران می‌کنند. خوشبختانه مکانیسم‌های دفاعی ما از نفوذ بیشتر عوامل بیماری زا به لایه‌های عمیق‌تر بافت جلو گیری می‌کنند.
 
با این وجود فهمیده شده است که برخی از عوامل بیماری زا می‌توانند به پوشش بینی نفوذ کنند و به عصب بویایی که وظیفه حس بویایی را دارد وارد شوند. پاتوژن‌ها همچنین می‌توانند وارد عصب سه شاخه شوند، که وظیفه کنترل گاز گرفتن و جویدن و همچنین احساس در صورت را دارند.
 
اگر ویروس‌ها یا باکتری‌ها وارد اعصاب شوند، عواقب آن می‌تواند جدی باشد. شاید بارزترین نمونه فلج بل است که در آن بخشی از صورت به طور موقت فلج می‌شود و ممکن است بعضاً ناشی از عفونت ویروسی عصب صورت باشد.
 

 

تصویر: اعصاب می توانند در دسترس قرار گیرند. جیمز سنت جان، نویسنده ارائه داد.
 

آیا سایر ویروس‌ها بر حس بویایی تأثیر می‌گذارند؟

سایر ویروس‌ها، از جمله آنفلوانزا و تبخال، عصب بویایی را آلوده می‌کنند. از مطالعات حیوانی با استفاده از انواع دیگر کرونا ویروس‌ها (نه SARS-CoV-2 ، که ویروسی است که باعث COVID-19 می‌شود) همچنین می‌دانیم که یک تلقیح بینی با ویروس هپاتیت ماوس، که نوعی کرونا ویروس است، می تواند به سرعت در عصب بویایی نفوذ کند و سپس مسیر خود به طرف مغز را ادامه دهد.
 
در انسان نشان داده شده است که برخی از انواع کورونا ویروس‌های انسانی می‌توانند از انتهای عصب بویایی از پیاز بویایی وارد مغز شوند. تا به امروز ناشناخته مانده است که آیا SARS-CoV-2 می‌تواند به عصب بویایی آسیب برساند یا خیر.
 
باکتری‌ها نیز در عصب بویایی نفوذ می‌کنند. در حالی که سلول‌های عصبی بویایی که در داخل بینی وجود دارند می‌توانند آلوده شده و از بین بروند، سلول‌های بنیادی که در زیر سلولهای عصبی قرار دارند، به سرعت سلول‌های عصبی جدیدی تولید می‌کنند تا جایگزین سلول‌های از دست رفته شوند. تیم تحقیقاتی ما نشان داده‌اند که Burkholderia pseudomallei ، که باعث بیماری گرمسیری melioidosis می‌شود، می تواند سلول‌های عصب بویایی را از بین ببرد و سپس وارد بقایای عصب بویایی شود و به سمت مغز حرکت کند.
 
هنگامی که پاتوژن‌ها درون عصب بویایی قرار دارند، این عصب برای آنها مانند بزرگراهی از بینی به طرف مغز است. اگر عفونت سلول‌های عصبی را از بین ببرد، حرکت پاتوژن‌ها در عصب حتی راحت‌تر می‌شود.
 

چگونه یک عفونت بر حس بویایی تأثیر می‌گذارد؟

احتمالاً این قتل سلول‌های عصبی بویایی دلیل اصلی از دست دادن احساس بویایی در افراد پس از عفونت است. به محض مرگ 20 در صد تا 30 در صد از سلول‌های عصبی بویایی، افراد گزارش می‌دهند که حس بویایی خود را از دست داده‌اند.
 
اگر شخصی 30 در صد از سلول‌های عصبی بویایی خود را از دست داده باشد، نمی‌تواند مولکول‌های بو را به اندازه کافی تشخیص دهد تا سطح آستانه را برای بویایی هنگام تنفس فعال کند. اما اگر سخت‌تر بو بکشند، احتمالاً بوی کافی برای تشخیص بو را احساس خواهند کرد.
 
تحقیقات ما در مورد باکتری‌ها نشان داده است که آسیب عصب بویایی می‌تواند طی بیست و چهار ساعت پس از قرار گرفتن در معرض اولیه رخ دهد، و نتایج (منتشر نشده) کار با سایر ویروس‌ها نشان می‌دهد که آنها می‌توانند حتی سریع‌تر عمل کنند. به این ترتیب، از دست دادن حس بویایی می‌تواند نشانه اولیه حمله احتمالی پاتوژن در سیستم بینی باشد.
 

چرا حس چشایی نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد؟

معمولاً وقتی از یک غذای خوشمزه لذت می‌بریم آن چه به عنوان “طعم”  به آن فکر می‌کنیم در واقع ترکیبی از بو و مزه است. وقتی مردم حس بویایی خود را از دست می‌دهند، سهم اصلی در لذت بردن از غذا از بین می‌رود.
 
به همین دلیل ممکن است افراد گزارش دهند که احساس چشایی خود را – که به شدت به زبان و غذاهای مختلف بستگی دارد – نیز از دست داده‌اند در حالی که تنها حس بویایی خود را از دست داده‌اند.
 

چرا فقط برخی از افراد مبتلا به COVID-19 حس بویایی خود را از دست می‌دهند؟

بدن و سیستم ایمنی بدن ما به دلایل ژنتیک و شرایط بسیار دیگری متنوع است. همه افراد مستعد ابتلا به پاتوژن‌های خاص نیستند و یا به همان روش مبتلا نمی‌شوند.
 
تحقیقات ما در موش‌ها نه تنها نشان داده است که انواع مختلف موش‌ها مستعد ابتلا به باکتری‌های مختلف هستند، بلکه این که مسیرهای عصبی مختلفی نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
 
در حالی که ما هنوز نمی دانیم که آیا SARS-CoV-2 به عصب بویایی آسیب می‌رساند یا نه، یک روند مشابه می‌تواند توضیح دهد که چرا برخی از افراد از بین رفتن حس بویایی را گزارش می‌دهند و بعضی دیگر از آن خبر نمی‌دهند.
 

آیا این وضعیت دائمی خواهد بود؟

خوشبختانه، سیستم بویایی برای زنده ماندن از بمباران مداوم پاتوژن‌ها طراحی شده است، از این رو اگر حس بویایی خود را از دست دادید، فقط موقتی خواهد بود. ممکن است افراد گزارش دهند که احساس چشایی خود را – که به شدت به زبان و غذاهای مختلف بستگی دارد – نیز از دست داده‌اند در حالی که تنها حس بویایی خود را از دست داده‌اند. در حالی که سلول‌های عصبی بویایی که در داخل بینی وجود دارند می‌توانند آلوده شده و از بین بروند، سلول‌های بنیادی که در زیر سلولهای عصبی قرار دارند، به سرعت سلول‌های عصبی جدیدی تولید می‌کنند تا جایگزین سلول‌های از دست رفته شوند.
 
سلول‌های عصبی جدید اتصالات طولانی خود را به عقب در مغز باز می‌گردانند تا مسیر را ترمیم کنند. بسته به شدت عفونت اولیه، حس بویایی می‌تواند در طی چند روز یا چند هفته برگردد.
 
منبع: جِنی اِکبرگ، هِیدی والکدن، جِیمز سنت جان – Griffith University – Clem Jones Centre for Neurobiology and Stem Cell Research