فـاطـمـه، مادر داوود پسر زاده امام حسن مجتبى (ع ) و مادر رضاعى امام صادق (ع ) است که امام صادق (ع) اعـمـال پانزدهم رجب را برای رهایی پسرش از اسارت به او می آموزد .
در این مقاله می خواهیم داستان و دعای ام داوود را بررسی کنیم.
منصور دوانیقی خلیفه ستمگر بنی عباس یکی از نواده های امام مجتبی علیه السلام را که داود نام داشت، بدون هیچ تقصیر و گناهی دستگیر کرد و او را با غل و زنجیر از شهر مدینه به عراق برد و در آنجا زندانی کرد.
مادر داود می گوید: فرزندم مدتی زندانی بود و من از او هیچ خبری نداشتم و هنگامی که از احوال او جویا می گشتم، عده ای به من می گفتند: که او کشته شده است.
و عدّه ای دیگر می گفتند: که او را-مانند دیگر فرزندان امام مجتبی علیه السلام در لابلای ستونها زنده بگور نموده اند و من به همین خاطر نگران حال فرزندم بودم و به درگاه خدای عزّ و جلّ دعا نموده و تضرّع و استغاثه کردم و رهایی فرزندم را از خداوند متعال طلب می نمودم و از اهل ایمان نیز درخواست می کردم که برای خلاصی فرزندم دعا کنند تا بتوانم قبل از اینکه بمیرم فرزندم را ببینم.
آن مؤمنین نیز در این مورد کوتاهی نکرده و برای رهایی فرزندم دعا می کردند.
مدتی بر این منوال گذشت. غم من از دوری فرزندم بیشتر شد و ناراحتیم فزون گشت و روز به روز دل تنگتر می شدم به حدّی که از آمدن او ناامید گشتم.
روزی به نزد امام صادق علیه السلام رفتم و بخاطر کسالتی که آن حضرت علیه السلام داشت از ایشان عیادت نمودم و هنگامی که خواستم از نزد ایشان مرخص گردم.
آن حضرت از احوال فرزندم داود از من جویا شدند؟
هنگامی که امام صادق عیه السلام از احوال فرزندم سوال کردند، من گریستم و به امام صادق علیه السلام گفت: ای مولای من! از داود هیچ خبری ندارم و نگران حال او هستم.
مدت زیادی است که از من دور شده و او در عراق زندانی می باشد و با این کهولت سنی که دارم امیدی ندارم که قبل از مرگم او را ببینم. من با اشتیاق زیادی به دیدار فرزندم دارم.و برای او دل نگران هستم.
از شما می خواهم که برای خلاصی او دعا کنید.
زیار او برادر رضاعی شماست و هر دوی شما در نوزادی هم شیر بوده اید. در این هنگام امام صادق علیه السلام به مادر داود فرمود:
ای مادر داود! چرا دعای استفتاح را نمی خوانی؟
زیرا استجابت این دعا تضمین شده است و آن دعا دعایئ است که زود به اجابت می رسد و آن دعا دعائی است که خدای متعال درهای آسمان را برای آن می گشاید و ملائکه با آن دعا رورو می شوند.و بشارت اجابت آن را می دهند و خدای متعال بهشت را به شخصی که این دعا را بخواند کرامت می فرماید.
در این هنگام که مادر داود به امام صادق علیهم السالم گفت: ای فرزند پاکان و راستگویان! چگونه می توانم به این دعا سترسی پیدا کنم؟
و به آن آگاهی یابم؟
در این هنگام امام صادق علیه السلام به این مضمون به مادر داود فرمود: ای مادر داود! حلول ماه رجب نزدیک است و این ماه ماه مبارکی است که حرمت زیادی دارد.
و دعا در این ماه، مستجاب می گردد.
برتو لازم است که سه روز از این ماه را روزه بگیری.
-روز سیزدهم و چهاردهم وپانزدهم-.
سپس در روز پانزدهم هنگام ظهر وقت زوال خورشید غسل نمائی.
و هشت رکعت نماز بخوانی چهار نماز دو رکعتی.
و باید که رکوع و سجود و قنوت آنها را با خوبی انجام دهی.
در رکعت اول سوره:حمد.
و سپس سوره قل یا ایها الکافرون را بخوان.
و در رکعت دوّم سوره:قل هو الله احد را بخوان.
و در باقی شش رکعت بعد از حمد هر سوره ای را که مایل هستی بخوان.
سپس نماز ظهر را بجای آور.
و پس از نماز ظهر بار دیگر آن هشت رکعت را تکرار کن و باید رکوع و سجود و قنوت آنها را بخوبی انجام دهی و لازم است که در هنگام نماز پاکیزه ترین لباسهایت را بپوشی.
و در جائی تمیز و پاک نشسته باشی و لازم است که سجادّه تو نیز پاک و تمیز باشد و بهتر است که در آن هنگام که خود را خوشبو کنی و از عطر استفاده نمائی. زیرا ملائکه ازاین کار تو خوشحال می شوند.
و سعی وکوشش نما که-که در این هنگام-هیچ شخصی بر تووارد نگردد و با هیچ احدی سخن نگویی و هیچ امری در هنگام انجام این اعمال تو را مشغول نسازد.
و پس از انجام این نماز در حالی که رو به قبله هستی سوره حمد را صد بار بخوان و سوره قل هو الله احد را صد بار بخوان و آیه الکرسی را ده بار بخوان.
سپس سوره انعام و بنی اسرائیل و کهف.و لقمان و یاسین و صافات و فصّلت، و شوری و دخان و فتح و واقعه و ملک و قلم وانشقاق و بقیه سوره ها را تا آخر قرآن بخوان و پس از فارغ شدن از خواندن این سوره ها در حالی که رو به قبله هستی این دعا را بخوان(1):
بسم الله الرحمن الرحیم
صدق الله (العلیّ)*العظیم الذی لا اله الاّ هو الحیّ القیّوم.ذو الجلال و الاکرام الرحمان الرحیم. الحلیم الکریم. الّذی لیس کمثله شیء و هو السمیع العلیم البصیر الخبیر شهد الله انه لا اله الّا هو و الملائکه و اولوا العلم قائماً بالقسط لا اله الّا هو العزیز الحکیم.
(انّ الدین عندالله الاسلام)*.و بلغت رسله الکرام و انا علی ذلک من الشاهدین.اللهّم لک الحمد و لک المجد و لک العزّ.(و لک الفخر)(2)و لک القهر و لک النعمه.و لک العظمه و لک الرحمه.و لک المهابه.و لک السلطان.و لک البهاء و لک الامتنان.و لک التسبیح و لک التقدیس و لک التهلیل و لک التکبیر.
و لک ما یری.و لک ما لا یری.
و لک ما فوق السماوات العلی.و لک ما تحت الثری.و لک الارضون السفلی.
و لک الآخره و الآولی.و لک ما ترضی به من الثناء والحمد و الشکر و النعماء.
اللّهم صلّ علی جبرئیل امینک علی وحیک و القوی علی امرک.
و المطاع فی سماواتک و محال کراماتک .(المتحمّل لکلماتک)(3).
الناصر لاولیائک (4).المدمّر لاعدائک.
اللهمّ صلّ علی میکائیل ملک رحمتک والمخلوق لرافتک.
و المستغفر المعین لاهل طاعتک.
اللهمّ صلّ علی اسرافیل حامل عرشک و صاحب الصور.
المنتظر لامرک و الوجل المشفق من خیفتک.
(اللهم صلّ علی عزرائیل ملک الرحمه.الموکّل علی عبیدک و امامک.
المطیع فی ارضک و سمائک.قابض ارواح جمیع خلقک بامرک)(5).
اللهمّ صلّ علی حمله العرش الطاهرن و علی السفره الکرام البرره الطیّبین.
و علی ملائکتک الکرام الکاتبین، و علی ملائکته الجنان و خزنه النیران.
و ملک الموت و الاعوان .یا ذالجلال و الاکرام.
اللهمّ صلّ علی ابینا آدم بدیع فطرتک الّذی کرمته بسجود ملائکتک و ابحته جنّتک.
اللهم صل علی امنا حواء الطهره من الرجس المصفاه من الدنس.
المفضّله من الانس.المتردّده بین محال القدس.
اللهمّ صلّ علی هابیل و شیث و ادریس.و نوح و هود و صالح و ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و یوسف و الاسباط.و لوط و شعیب ایّوب و موسی و هارون.و یوشع و میشا و الخضر و ذی القرنین.و یونس و الیاس.و الیسع و ذی الکفل .و طالوت و داود.و سلیمان.و زکریّا و شعیا.و یحیی.و تورخ و متی و ارمیا و حیقوق.و دانیال و عزیز و عیسی و شمعون و جرجیس.و الحوارییّن و الاتباع.و خالد و حنظله و لقمان.
اللّهم صلّ علی محمّد و آل محمّد و ارحم محمدّاً و آل محمّد.
و بارک علی محمّد و آل محمّد کما صلّیت و رحمت.و بارکت علی ابراهم و آل ابراهیم انّک حمید مجید.
اللّهم صلّ علی الاوصیاء و السعداء و الشهداء و ائمه الهدی.
اللّهم صلّ علی الابدال و الاوتاد و السیّاح و العباد و المخلصین و الزّهاد و اهل الجدّ و الاجتهاد.
و اخصص محمّداً و اهل بیته بافضل صلواتک و اجزل کراماتک و بلّغ روحه و جسده منّی تحیّه و سلاماً.
و زده فضلاً و شرفاً و اکراماً (6)حتّی تبلّغه اعلی درجات اهل الشرف من النبین و المرسلین و الافاضل المقرّبین.
اللّهم و صلّ علی من سمّیت و من لم اسمّ من ملائکتک و انبیائک و رسلک و اهل طاعتک.
و اوصل صلواتی الیهم و الی ارواحهم و اجعلهم اخوانی فیک و اعوانی علی دعائک.
اللهم انّی استشفع بک الیک.و بکرمک الی کرمک و بجودک الی جودک.
و برحمتک الی رحمتک و باهل طاعتک الیک.
و اسالک اللهم بکلّ ما سالک به احد منهم.
من مساله شریفه (مسموعه)(7)غیرمردوده.
و بما دعوک به من دعوه مجابه غیرمخیبه.
یا الله.یا رحمان.یا رحیم.یا حلیم.یا کریم.یا عظیم.یا جلیل.یا منیل.
یا جمیل.یا کفیل.یا وکیل.یا مقیل.یا مجیر.یا خبیر.یا منیر.یا مبیر.یا منیع.یامدیل.یا محیل.یا کبیر.یا قدیر.یا بصیر.یا شکور.یا برّ .یا طهر.یا طاهر.یا قاهر.یا ظاهر.یا باطن.
یا ساتر.یا محیط.یا مقتدر.یا حفیظ.یا مجیر (8).یا قریب.یا ودود.یا حمید.یا مجید.یا مبدی.یا معید.یا شهید.یا محسن.یا مجمل.یا منعم.یا مفضل.یا قابض یا باسط.یا هادی.یامرسل.یا مرشد.یا مسددّ.
یا معطی.یامانع.یا دافع.یا رافع.
یا باقی.یا واقی.یا خلّاق یا وهّاب.یا توّاب.یا فتّاح.یا نفّاح.یا مرتاح.
یا من بیده کلّ مفتاح.
یا نفّاع یا رؤوف.یا عطوف یا کافی.یا شافی.یا معافی.یا مکافی.یا وفی.یا مهیمن.یا عزیز.یا جبّار.یا متکبّر.یا سلام.یا مؤمن.
یا احد یا صمد.یا نور یا مدبّر.یا فرد.یا وتر.یا قدّوس.یا ناصر یا مونس.یا باعث یا وارث.یا عالم.یا حاکم.یا بادی.یا متعالی.
یا مصوّر.یا مسلمّ.یا متعجّب.یا قائم.یا دائم .یا علیم.یا حکیم.یا جواد.یا باریء.یا بارّ.یا سارّ.یا عدل.یا فاضل (9).یا دیّان.یا حنّان.یا منّان.
یا سمیع.یا بدیع.یا خفیر.یا مغیّر (یا مفتی)(10).
یا ناشر.یا غافر.یا قدیم.یا مسهّل.یا میسّر.
یا ممیت.یا محیی.یا رافع.یا رازق.یا مقتدر (11).یا مسبّب.
یا مغیث.یا مغنی.یا مقنی.یا خالق.یا راصد.یا واحد.یا حاضر.یا جابر.یا حافظ.یا شدید.یا غیاث.یا عائذ (12).یا قابض.
(یا منیب.یا مبین.یا طاهر.یا مجیب.یا متفضّل.یا مسجیب.
یا عادل.یا بصیر.یا مؤمل.یا مسدّد.یا اوّاب.یا وافی.یا راشد.
یا ملک.یا ربّ یا معزّ.یا مذل.یا ماجد.یا رازق.یا ولی.یا فاضل.یا سبحان)(13).
یا من علی.فاستعلی.فکان بالمنظر الاعلی.
یا من قرب.فدنی.و بعد.فنای.و علم السرّ و اخفی.
یا من الیه التدبیر.و له المقادیر.
یا من العسیر علیه.سهل یسیر.
یا من هو علی ما یشاء قدیر.
یا مرسل الریاح.یا فالق الاصباح.یا باعث الارواح.
یا ذالحود و السماح.یا رادّ ما قد فات.
یا ناشر الاموات .یا جامع الشتات.یا رازق من یشاء.و فاعل ما یشاء کیف یشاء.
و یا ذالجلال و الاکرام.یا حیّ یا قیّوم.یا حیّ حین لا حیّ.
یا حیّ یا محیی الموتی.
یا حیّ لا اله الّا انت.(یا)*بدیع السماوات و الارض.
یا الهی (و سیدی)*.صلّ علی محمّد و آل محمّد.
و ارحم محمّداً و آل محمّد.و بارک علی محمّد و ال محمد.
کما صلّیت و بارکت.و رحمت (و ترحّمت)*.علی ابراهیم و آل ابراهیم.
انّک حمید مجید.
و ارحم ذلّی.و فاقتی.و فقری.و انفرادی.و وحدتی.و خضوعی بین یدیک.
و اعتمادی علیک.و تضرّعی الیک.
ادعوک دعاء الخاضع.الذلیل.الخاشع.الخائف.المشفق.البائس.المهین.الحقیر.الجائع.الفقیر.العائذ.المستجیر.المقرّ بذنبه.المستغفر منه.المستکین لربّه.
دعاء من اسلمته ثقته (14).و رفضته احبّته.و عظمت فجعته.
دعاء حرق.حزین، ضعیف.مهین بائس.مسکین (15).بک مستجیر.
اللّهمّ و اسالک بانّک ملیک.
و انّک ما تشاء -من امر-یکون-و انّک علی ما تشاء قدیر.
و اسالک بحرمه هذا الشهر الحرام.و البیت الحرام و البلد الحرام.و الرکن و المقام.و المشاعر العظام.
و بحقّ نبیّک محمد علیه و آله السلام.
یا من وهب لآدم.شیث (16).
و لابراهیم و اسماعیل و اسحاق.
یا من ردّ یوسف علی یعقوب.
و یا من کشف-بعد البلاء-ضرّ ایّوب.
و یا رادّ موسی علی اُمّه.
و زائد الخضر فی علمه.
و یا من وهب لداود.سلیمان.و لزکریا.یحیی.و لمریم.عیسی.
یا حافظ بنت شعیب.و یا کافل ولد امّ موسی (عن والدته)(17).
اسالک ان تصلّی علی محمّد و آل محمد.
و ان تغفر لی ذنوبی-کلّها-.و تجیرنی من عذابک.
و توجب لی رضوانک.و امانک و احسانک.و غفرانک و جنانک.
و اسالک ان تفکّ عنّی کلّ حلقه (ضیق)(18)بینی و بین من یؤذینی.
و تفتح لی کلّ باب.و تلیّن لی کلّ صعب و تسهّل لی کلّ عسیر.
و تخرس عنّی کلب ناطق بشرّ.و تکف عنّی کلّ باغ.
و تکبت عنّی کلّ عدوّ لی و حاسد.و تمنع عنّی کل ظالم.
و تکفینی کلّ عائق یحول بینی و بین حاجتی.(19)
و یحاول أن یفرّق بینی و بین طاعتک.و یثبّطنی عن عبادتک.
یا من الجم الجنّ المتمردّین.و قهر عتاه الشیاطین.و اذلّ رقاب المتجبّرین.
و ردّ کید المتسلّطین عن المستضعفین.
اسالک بقدرتک علی ما تشاء و تسهیلک لما تشاء.کیف تشاء.
ان تجعل قضاء حاجتی فیما تشاء (20).
سپس امام صادق علیه السلام به مادر داود فرمود: پس از فارغ شدن از خواندن این دعا بر روی زمین سجده کن-و گونه های خود را روی زمین قرار بده-.
در حال سجده بگو: اللهمّ لک سجدت وبک آمنت.
فارحم ذلّی.و فاقتی.و اجتهادی.و تضرّعی.و مسکنتی.و فقری-الیک-یاربّ (21).
سپس امام صادق علیه السلام به مادر داود فرمود:
سعی کن کوشش نما که -در هنگام خواندن این دعا-چشمان تو اشک آلود گردد -اگرچه به مقدار سر سوزنی باشد-.
زیرا نشانه اجابت این دعا:شکسته شدن دل.
و جاری شدن اشک می باشد (22).
آنگاه امام صادق علیه السلام به مادر داود به این مضمون فرمود: در حفظ این دعا سعی و کوشش فراوان نما.
و برحذر باش از اینکه دعا را به غیر اهل خود بیاموزی.
و برحذر باش از اینکه این دعا به دست شخص نااهلی بیفتد.
زیرا این دعا دعای شریفی است و در این دعا اسم اعظم خدا یاد شده است.(23)
و این دعائی است که به اجابت می رسد و شخصی که این دعا را می خواند حاجتش برآورده می شود و به خواسته اش می رسد و آرزویش برآورده می گردد چه زن باشد و چه مرد و اگر جن و انس دشمن فرزند تو باشند و او در دست آنها گرفتار باشد، خدای متعال -به برکت این دعا-او را نجات خواهد داد و او را از گزند آنها مصون خواهد داشت.
مادر داود می گوید: آنگاه امام صادق علیه السلام این دعا را نوشت. سپس به طرف خانه ام رفتم و در اقبال الاعمال چنین آمده است:سپس من این دعا را نوشتم و در انتظار حلول ماه رجب و رسیدن ایام مخصوص آن بودم.
پس از فرا رسیدن آن ایام مخصوص من روزه گرفتم و همانگونه که امام صادق علیه السلام به من فرموده بود، دعا کرده و آن اعمال را بجای آردم.
و پس از خواندن نماز مغرب و عشاء افطار نمودم.
سپس -در نیمه شب-مقداری نماز خواندم، آنگاه خوابیدم.
پس از خواب رفتن در عالم رؤیا اشخاصی از ملائکه و انبیاء و صلحاء و پاکانی -را که در جملات آن دعا از آنها یاد شده و بر آنها درود و صلوات فرستاده بودم-مشاهده نمودم.
و همچنین-در این رؤیا-پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله را نیز مشاهده کردم.
که آن حضرت به این مضمون-به من فرمود:
-ای دخترم-ای مادر داود.تو را بشارت و مژده می دهم.(24)
و بدانکه این ملائکه و انبیاء و صلحائی که می بینی همه آنها به یاری آمده اند.
و همه آنها برای استغفار می کنند.
و همه آنها براورده شدن حاجت ات را به تو مژده می دهند.
و من تو را به مغفرت و رضوان الهی نوید می دهم.
و خبر حفظ سلامتی فرزندت و بازگشت او به سویت را به تو بشارت می دهم.(25)
-انشاء الله-.
مادر داود می گوید: در این هنگام از خواب برخاستم.
و به خدا سوگند که مدت زمانی-بیشتر از پیمودن مسیر عراق تامدینه-نگذشت که فرزندم به نزدم آمد.
و پس از آنکه دعایم مستجاب شد و فرزندم به نزدم آمد.
او جریان آزادی خود را اینچنین شرح داده و گفت:-ای مادر-من در حالی که در عراق-در تنگ ترین زندانها-محبوس بودم و در غُل و زنجیر قرار داشتم و در حالی که از نجات خود مأیوس شده بودم.(26)
در نیمه ماه رجب در خواب بودم، که در عالم رویا تو را دیدم که بر جانماز نشسته بودی و اطراف تو انبیاء و صلحاء بودند که آنها تسیبح خدا را بر زبان جاری می ساختند.
و در میان آنها پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را دیدم که با صورتی زیبا در حالی که لباسی تمیز بر تن داشت و از وی بوی خوش به مشام می رسید.
به من فرمود:-ای فرزند بانوی نیکوکار-تو را بشارت باد به این که خدای عزّ و جلّ دعای مادرت را در حقّ ات مستجاب نمود.
سپس داود گفت:در این هنگام از خواب بیدار شدم و ناگهان دیدم که پیکی از طرف منصور دوانیقی به نزد من آمد و در همان شب مرا به نزد منصور برد.(27)
و پس از آنکه به نزد منصور رسیدم.او دستور داد تا غُل و زنجیرها را از من باز کنند.
سپس او به من نیکی کرد و دستور داد تا ده هزار درهم به من بدهند.
و دستور داد تا مرا بر اسبی تندرو سوار کرده و در سریعترین زمان به مدینه برسانند.
و اینک-ای مادر-می بینی که من در نزد شماهستم.
مادر داود می گوید:پس از اینکه داود به نزد من آمد.او را به خدمت امام صادق علیه السلام بردم.
و او پس از سلام کردن به حضرت امام صادق علیه السلام ماجرای آزاد شدن خود را برای آن حضرت بیان نمود.
در این هنگام امام صادق علیه السلام به این مضمون فرمود:آن شب منصور دوانیقی حضرت امیرالمؤمنین را در خواب دید و آن حضرت به اوفرمود:
فرزندم را آزاد کن و گرنه تو را در آتش خواهم انداخت.
در این هنگام منصور احساس کرد که در زیر قدمهایش آتشی وجوددارد و در همین حال-با پریشانی -از خواب بیدار شد.و دستور آزادی تو را داد.(28)

پی‌نوشت‌ها:

1- عن ابراهیم بن عبیدالله بن العلاء قال:حدّثتنی فاطمه بنت عبدالله بن ابراهیم بن الحسین قالت:لمّا قتل ابو الدوانیق عبد الله بن حسن-بعد قتل ابنیه محمّد و ابراهیم-
حمل ابنی-داود-*من المدینه مکّبلاً بالحدید-مع بنی عمّه الحسینین-الی العراق.
فغاب عنّی حیناً و کان هناک مسجوناً.فانقطع خبره.و اعمی اثره.
و کنت ادعو الله و اتضرّع الیه و اساله خلاصه.
و استعین باخوانی من الزّهاد و العبّاد و اهل الجدّ و الاجتهاد.
*و هو حفید الامام المجتبی علیه السلام اسم والده:حسن و اسم جدبه -ایضاً-حسن علیه السلام.
و اسالهم ان یدعو الله لی ان یجمع بینی و بین ولدی-قبل موتی-.
فکانوا یفعلون و لا یقصّرون فی ذلک.
و کان یصل الیّ انّه قد قتل.
و یقول قوم:لا قد بُنی علیه اُسطوانه مع بنی عمّه.
فتعظم مصیبتی.و اشتدّ حزنی.
و لا أری لدعائی اجابه.و لا لمسألتی نجحاً.
فضاق-بذلک-ذرعی.
و کبر سنّی و رقّ عظمی.
و صرت الی حدّ الیاس-من ولدی-لضعفی و انقضاء عمری.
قالت:ثمّ انّی دخلت علی ابی عبدالله جعفر بن محمد علیهما السلام-و کان علیلاً-.
فلمّا سالته عن حاله و دعوت له.و هممت بالانصراف.
قال علیه السلام لی:-یا ام داود-ما الّذی بلغک عن داود؟
-و کنت قد ارضعت جعفر بن محمد علیهما السلام بلنه-.
فلمّا ذکره-لی-بکیت.
و قلت له:-جعلت فداک-این داود؟دواد محتبس بالعراق.و قد انقطع عنّی خبره.
و نئست من الاجتماع معه .و انّی لشدیده الشوق الیه.و التهلف علیه.
و انا أسألک الدعاء له.فانّه اخوک من الرضاعه.
قالت:فقال لی ابوعبدالله علیه السلام:-یا امّ داود-فاین انت عن دعاء الاستفتاح.و الاجابه و النجاح؟ و هو الدعاء *الّذی یفتح الله عزّ و جلّ له ابواب السماء .و تلتقی الملائکه.و تبشّر بالاجابه.
و هوالدعاء المستجاب الّذی لا یحجب عن الله عزّ و جلّ.
و لا لصاحبه-عندالله تبارک و تعالی-ثواب دون الجنّه.
قالت:قلت:و کیف لی به-یا ابن الاطهار الصادقین-؟
قال علیه السلام:-یا امّ داود-فقد دنا هذا الشهر الحرام -یرید علیه السلام شهر رجب-.
و هو شهر مبارک عظیم الحرمه مسموع الدعاء فیه.
ف-صومی منه ثلاثه ایّام الثالث عشر و الرابع عشر و الخامس عشر و هی الایّام البیض.
ثمّ اغتسلی فی یوم النصف منه عند زوال اشمس .
*فی اقبال الاعمال هکذا:و هو الدعاء الّذی تفتح له ابواب السماء.
و یلقی صاحبه الاجابه-من ساعته-.
و لیس لصاحبه عند الله تعالی جزاء الاّ الجنّه.
و صلّی الزوال-ثمان رکعات-ترسلین فیهنّ و تحسنین رکوعهن و سجودهن وقنوتهن.
تقراین-فی الرکعه الاولی-:بفاتحه الکتاب و قل یا ایها الکافرون.
و فی الثانیه:قل هو الله احد.
و فی الستّ البواقی :من السور اقصار -ما اجببت-.
ثمّ تصلّین الظهر و ترکعین-بعد از ظهر-ثمان رکعات.
تحسنین رکوعهنّ و سجودهنّ و قنوتهنّ.
*ثمّ صلیّ العصر و استقبلی القبله و اقرای الحمد-ماه مره-و …
(کتاب:فضائل شهر رجب للحاکم الحسکانی، باب:الصلاه و الدعاء فی منتصف شهر رجب.و هو المعروف بدعاء الاستفتاح).
ولتکن صلاتک فی اطهر اثوابک فی بیت نظیف.علی حصیر نظیف.
و استعملی الطیب فانّه تحبّه الملائکه.
و اجتهدی ان لا یدخل علیک احد یکلّمک او یشغلک (فضائل الاشهر الثلاثه ص 33 الی ص 35).
ثمّ استقبلی القبله.و اقرئی الحمد-ماه مرّه-و قل هو الله احد-ماه مرّه-.
و آیه الکرسی-عشر مرّات-.
ثمّ اقرئی سوره الانعام و بنی اسرائیل و سوره الکهف.و لقمان.و یس.و الصافات.و حم السجده، و حم عسق، و حم الدخان، و الفتح، و الواقعه و سوره الملک، و ن و القلم و اذا السماء انشقت-و ما بعدها الی آخر القرآن-(اقبال الاعمال ج 3 ص 242).
یوم النصف من رجب.
و یستحبّ ان یدعو بدعاء امّ داود.
و اذا اراد ذلک ، فلیصم الیوم الثالث عشر، و الرابع عشر، و الخامس عشر.
فاذا کان عند الزوال اغتسل.
فاذا زالت الشمس صلّی الظهر و العصر-یحسن رکوعهنّ و سجودهنّ-.
و یکون فی موضع خالٍ لا یشغله شاغل.و لا یکلّمه انسان.
فاذا فرغ من الصلاه استقبل القبله و قرء:الحمد-ماه مرّه-…(مصباح المتهجّد ص 807)
-و در کتاب شریف مصباح المتهجّد در مورد کیفیت اعمال امّ داوود-بصورت مختصر-اینگونه ذکر شدهاست:
1)روزه گرفتن در روزهای سیزده و چهارده و پانزده ماه رجب.
2)غسل کردن*روز پانزدهم هنگام ظهر-وقت زوال خورشید-.
3)خواندن نماز ظهر و عصر-با نیکو بجا آوردن رکوع و سجود آنها-.
4)قرار گرفتن در جای خلوتی که چیزی او را مشغول نسازد.و شخصی که با او سخن نگوید.
5)خواندن سوره های معیّنی از قرآن کریم.
6)رو به قبله بودن-در وقت خواندن سوره های قرآن-.
7)خواندن دعای مخصوص.
8)به سجده رفتن و قرار دادن گونه های صورت بر زمین-پس از فارغ شد از خواندن آن دعا-.
9)گفتن این ذکر مخصوص در حال سجده.
10)ریختن اشک از چشم-اگرچه به مقدار اندکی باشد-.
*یادآوری می شود که این غسل مستحب است.
و نمی تواند جایگزین وضو باشد.
لذا برای ادای نماز باید وضو گرفت.
2- *-ما بین القوسین لم یذکر فی مصباح المتهجّد.
2-ما بین القوسین لم یذکر فی اقبال الاعمال.
3-ما بین القوسین لم یذکر فی اقبال الاعمال.
4-فی مصباح المتهجّد هکذا:الناصر لانبیائک.
5-فی ما بین القوسین لم یذکر فی مصباح المتهجّد.
6-فی مصباح المتهجّد:و کرماً.
7-ما بین القوسین لم یذکر فی مصباح المتهجّد.
8-فی مصباح المتهجّد:یا متجبّر.
9-فی مصباح المتهجّد:یا فاصل.
10-ما بین القوسین لم یذکر فی مصباح المتهجّد.
11-فی مصباح المتهجّد:یا مقدّر.
12-فی مصباح المتهجّد:یا عائد.
13-ما بین القوسین لم یذکر فی مصباح المتهّجد.
*-ما بین القوسین لم یذکر فی اقبال الاعمال.
14-فی مصباح المتهجّد:اسلمته نفسه.
15-فی مصباح المتهجّد:مستکین.
16-فی مصباح المتهجّد:شیثاً.
17-ما بین القوسین لم یذکر فی مصباح المتهجّد.
18-ما بین القوسین لم یذکر فی مصباح المتهجّد.
19-فی اقبال الاعمال:بین ولدی.
20-اقبال الاعمال ج3 ص 242 و مصابح المتهجّد ص 807.
و ذکر فقران من هذا الدعاء فی کتاب:فضائل شهر رجب.للحافظ الحسکانی.حدیث رقم 15.
واعلم-ایّها العزیز-انّ هذا الدعاء الشریف لم یذکر فی کتاب:فضائل الاشهر الثلاثه.للشیخ الصدوق-علیه الرحمه-.
و الظاهر انّه-علیه الرحمه-احاله الی کتابه المسمّی ب:عمل السنه.
اذ یقول -علیه الرحمه-فی هذا الموضع -من کتاب فضائل الاشهر الثلاثه-:
الباقی ذکر فی کتاب عمل السنه.
ما کتبت ههنا.
من اراد ان یکتب.فیلکتب من عمل السنه (فضائل الاشهر الثلاثه ص 35).
21-اقبال الاعمال ج 3 ص 248 و مصباح المتهجّد ص 812.
-ثمّ قال علیه السلام :فاذا فرغت-من الدعاء -فاسجدی علی الارض.
و عفّری خدّیک علی الارض.
و قولی:لک سجدت.و بک آمنت.
فارحم ذلّی.و فاقتی و کبوتی لوجهی (فضائل الاشهر الثلاثه ص 35).
(و ذکر السجده-فی روایه اخری-هکذا):اللهمّ لک سجدت و بک آمنت.
فارحم ذلّی و کبوتی لحروجهی .و فقری وفاقتی(اقبال الاعمال ج 3 ص 248).
(وفی روایه اخری هکذا):اللهم لک سجدت .وبک آمنت.
فارحم ذلی و خضوعی -بین یدیک-و فقری و فاقتی الیک.
و ارحم انفرادی.و خشوعی و اجتهادی بین یدیک.و توکّلی علیک.
اللهمّ بک استفتح.و بک استنجح.
و بمحمّد -عبدک و رسولک -اتوجه الیک.
اللهمّ سهل لی کلّ خزونه.و ذللّ لی کلّ صعوبه.
و عطنی-من الخیر-اکثر ممّا ارجو.
و عافنی من الشرّ و اصرف عنّی السوء.
ثمّ قولی-ماه مره-:یا قاضی حوائج الطالبین.
اقض حاجتی بلطفک.
یا خفی الالطاف (اقبال الاعمال ج 3 ص 248).
(و فی روایه اُخری هکذا):اللهمّ لک سجدت.
و لک صلّیت.
و بک آمنت.
و علیک توکّلت.
و ارحم ذلّی و فاقتی و خضوعی و انفرادی و مسکنتی و فقری.و کبوتی لوجهک و الیک.
یا ربّ یا ربّ (اقبال الاعمال ج 3 ص 249).
22-و اجهدی ان تسیح عیناک-و لو مقدار راس الذباب-دموعاً.
فانّ آیه اجابه هذا الدعا :حرقه القلب.
و انسکاب العبره (فضائل الاشهر الثلاثه ص 34).
(و فی اقبال الاعمال هکذا):
و اجتهدی ان تسح عیناک-و لو بقدر راس ذباب-دموعاً.
فانّ اینه الاجابه لهذا الدعاء:
حرقه القلب.
و انسکاب العبره (اقبال الاعمال ج 3 ص 249).
(و فی روایه اخری هکذا):
و اجتهدی ان تسح عیناک-ولو مقدار راس الابره-دموعاً (اقبال الاعمال ج 3 ص 249).
(و فی روایه اخری هکذا):
و اجتهدی فی الدعاء ان تسح*عیناک-و لو قدر راس الابره-.
فانّ ذلک علامه الاجابه-ان شاء الله -(اقبال الاعمال ج 3 ص 248).
*سمع الماء:سال.
23-فاحفظی ما علّمتک.
ثمّ احذری ان یخرج عن یدیک الی ید غیرک-ممّن یدعو به لغیر حقّ-.
فانّه دعاء شریف.
و فیه اسم الله الاعظم الّذی اذا دعی به اجاب و اعطی.
و لو انّ السماوات و الارض کانتا رتقاً و البحار باجمعها من دونها.
و کان ذلک کلّه بینک و بین حاجتک یسهّل الله عزّ و جلّ الوصول الی ما تریدین و اعطاک طلبتک و قضی لک حاجتک و بلغک آمالک.
و لکلّ من دعا-بهذا الدعاء-الاجابه من الله تعالی-ذکراً کان او اُنثی-.
و لو انّ الجن و الانس اعداء-لولدک-لکفاک الله مئونتهم.
و اخرس عنک السنتهم.و ذللّ لک رقابهم-ان شاء الله -.
قالت امّ داود:فکتب علیه السلام لی هذا الدعاء.
وانصرفت الی منزلی.
(و فی اقبال الاعمال هکذا):و احفظی ما علّمتک.و احذری ان تعلّمیه من یدعو به الباطل.
فان فیه اسم الله الاعظم الّذی اذا دعی به اجاب.و اذا سئل به اعطی.
فلو انّ السماوات و الارض کانتا رتقاً -و البحار من دونها -کان ذلک عند الله دون حاجتک.لسهّل الله تعالی الوصول الی ذلک.
و لو انّ الجنّ و الانس اعداوک لکفاک الله مؤونتهم .و ذلّل رقابهم…(اقبال الاعمال ج 3 ص 249).
(فقالت امّ داود):فکتب هذا الدعاء و انصرفت و دخل شهر رجب.
و فعلت مثل ما امرنی به الصادق علیه السلام.(اقبال الاعمال ج 3 ص 250).
24- و دخل شهر رجب فتوخّیت الایّام و صمتها و دعوت کما أمرنی علیه السلام.
و صلّیت المغرب و العشاء الاخره.
و افطرت.
ثمّ صلّیت-من اللیل-ما سنخ لی.
و بتّ فی لیلی.
(فی اقبال الاعمال هکذا):ثمّ رقدت تلک اللیله.
فلمّا کان فی الاخر اللیل رایت محمداً صلی الله علیه و آله و کلّ من صلّیت علیهم من الملائکه و النّیین.
و محمّد-صلی الله علیه و آله علیهم-یقول:-یا امّ داود-ابشری.
و کلّ من ترین من اخوانک.
(و فی روایه اخری:من اعوانک و اخوانک).
و کلّهم یشفعون لک.
و یبشّرونک بنجح حاجتک و ابشری.
فانّ الله تعالی یحفظک و یحفظ ولدک و یردّه علیک.
قالت:فانتبهت(اقبال الاعمال ج 3 ص 250).
25- و رایت فی نومی ما صلّیت علیه من الملائکه و الانبیاء و الشهداء و الابدال و العبّاد.
و رایت النبیّ صلی الله علیه و اله.
فاذا هو صلی الله علیه و آله یقول:-یا بنیّه یا امّ داود-:ابشری.
فکلّ من ترین اعوانک و شفعائک.
و کلّ من ترین یستغفرون لک.
و یبشّرونک بنجح حاجتک.
فابشری بمغفره الله و رضوانه.
فجزیت خیراً عن نفسک.
و ابشری بحفظ الله لولدک و ردّه علیک-ان شاء الله-.
قالت امّ داود:فانتبهم من نومی.
26-ف-الله-ما مکثت بعد ذلک-الّا مقدار مسافه الطریق من العراق للراکب المجدّ المسرع-حتّی قدم علیّ داود.
فقال:-یا امّاه-انّی لمحتبس العراق فی اضیق المحابس.
و علیّ ثقل الحدید و انا فی حال الیاس من الخلاص.
اذ نمت فی لیله النصف من رجب.فرایت الدنیا قد خفضت لی.
حتیّ رایتک فی حصیر فی صلاتک.
(و فی اقتبال الاعمال هکذا):
فما لبثت الّا قدر مسافه الطریق من العراق الی المدینه للراکب المجد المسرع العجل حتّی قدم علیّ داود.
فسالته عن حاله؟
فقال:انّی کنت محبوساً فی اضیق حبس و اثقل حدید.
(و فی روایه:و اثقل قید).
الی یوم النصف من رجب.
فلمّا کان اللیل.رایت فی منامی کان الارض قد قبضت لی.
فرایتک علی حصیر صلاتک (اقبال الاعمال ج 3 ص 250).
27-و حولک رجال رؤوسهم فی السماء و ارجلهم فی الارض علیهم ثیاب خضر یسبّحون من حولک و قال قائل جمیل الوجه حلیته حلیه النبیّ صلی الله علیه و آله نظیف الثوت طیب الریح حسن الکلام.
فقال:-یا ابن العجوزه الصالحه-ابشر.فقد اجاب الله عزّ و جلّ دعاء امّک.
فانتبهت فاذاً برسول ابی الدوانیق فاُدخلت علیه-من اللیل-.
امر بفکّ حدیدی و الاحسان الیّ و امر-لی-بعشره الاف درهم و ان احمل علی نجیب.
و استسعی باشدّ السیر فاسرعت حتّی دختلت الی المدینه.
(و فی اقبال الاعمال هکذا):و حولک رجال رؤوسهم فی السماء و ارجلهم فی الارض.
یسبّحون الله تعالی حولک.
فقال لی قاتل منهم.حسن الوجه نظیف الثوب، طیّب لرائحه حلیته حلیت جدّی رسول الله صلی الله علیه و اله:
ابشر-یابن العجوزه الصالحه-فقد استجاب الله لاُمّک-فیک -دعائها.فانتبهت.
و رسل المنصور علی الباب فادخلت علیه فی جوف الیل.
فامر بفکّ الحدید عنّی و الاحسان الیّ و امر لی بعشره آلاف درهم.
و حملت علی نجیب و سوّقت باشدّ السیر و اسرعه.
حتّی دختل المدینه (اقبال الاعمال ج 3 ص 251)
28-قالت امّ داود:فمضیت به الی ابی عبدالله علیه السلام.(فسلّم علیه.و حدّثه بحدیثه)
فقال له الاصادق علیه السلام:انّ ابا الدوانیق رای-فی النوم-علیّاً علیه السلام.
یقول له:اطلق ولدی و الّا لالقیتک فی النار.
و رای کانّ تحت قدمیه النیران فاستیقظ.
و قد سقط فی یده فاطلقک (فضائل الاشهر الثلاثه ص 33 الی ص 37).
(فی اقبال الاعمال هکذا):فقال علیه السلام:انّ المنصور رای امیرالمؤمنین علیّاً علیه السلام-فی المنام-.
یقول له:اطلق ولدی و الّا القیتک فی النار.
و رای کان تحت قدمیه النار.
فاستیقظ و قد سقط فی یدیه.
فاطلقک-یا داود -اقبال (الاعمال ج 3 ص 251).
قالت امّ داود:فقلت لابی عبدالله علیه السلام:-یا سیّدی-ایدعی بهذا الدعاء فی غیر رجب؟
قال علیه السلام:نعم یوم عرفه.
و ان وافق ذلک یوم الجمعه لم یفرغ صاحبه منه حتّی یغفر الله له.
و فی کلّ شهر -اذا اراد ذلک-صام الایّام البیض.
و دعا به فی آخرها کما وصفت.
(و فی روایه):قال علیه السلام:نعم فی یوم عرفه و فی کلّ یوم دعا.
فانّ الله یجیب-ان شاء الله تعالی-(اقبال الاعمال للسید ابن طاووس-علیه الرحمه-ج 3 ص 251).

منبع مقاله: ناجی موسوی جزایری، سید هاشم، (1340)، فرزندان رحمت شده و فرزندان نفرین شده، قم: ناجی جزایری، چاپ سوم، (1388).