نقش راهبردی و تأثیرگذار وسائل ارتباط جمعی به ویژه رسانه های جهانی و همچنین ماهیت استکباری آنها بر اهل نظر پوشیده نیست چرا که با گسترش ارتباط و تبدیل کره ارض به دهکده جهانی، وضعیت عالم به شکلی در آمده که هر کس بر جریان اطلاعات سیطره داشته باشد، بر جهان سیطره پیدا می کند و دقیقاً به همین دلیل، استکبار جهانی کوشیده است با ایجاد رسانه های وابسته به خود و یا با نفوذ در رسانه های مستقل، به تدریج سلطه ی خبری خود را به همه ی جهان دیکته کند، تا آنجا که می توان از مخالفت یا موافقت امپریالیسم خبری با جنبشها و جریانهای معاصر به خوبی اصالت یا وابستگی آنها را به کانونهای استکباری دریافت. به عنوان نمونه می توان از مخالفت هماهنگ آن ها با دستیابی ایران به انرژی هسته ای، حمایت یکپارچه از جریانهای صهیونیستی در برابر جنبش مقاومت اسلامی ( حماس) و حمایت از دولت وابسته فواد سینیوره در لبنان و موارد فراوان دیگر یاد کرد.
در حقیقت، بخش عمده ای از نبرد نظام سلطه با ممالک شرقی و اسلامی و جنبشهای اصیل آن، نبرد و تهاجم فرهنگی است که در این معرکه، رسانه ها بار عظیمی از حملات سیاسی و تبلیغاتی را بر دوش می کشند.
وابستگی بهائیت به قدرتهای استکباری، از این منظر می توان مورد بررسی و دقت قرار گیرد چرا که در کنار حمایتهای صریح رؤسای جمهور امریکا (همچون لیندون جانسون، ریگان و… ) و سران رژیم صهیونیستی ( همچون بن گوریون، اسحاق بن زاوی، ژالمان شازار، آریل شارون، ایهود اولمرت و… ) از بهائیت، رسانه های استکباری هم به پشتیبانی گسترده از این فرقه پرداخته اند که در این مقال و با مجال اندک، صرفاً به بیان جلوه هایی از این حمایتها بسنده می کنیم. البته شایسته است که محققان عالم و حقیقت جو، گام همت فراپیش نهند و تحقیقی جامع و عمیق را در باب ماهیت این مطبوعات و خبرگزاریها و ارتباط آنها با نظام سلطه غرب، سامان دهند.

1. رسانه های انگلیسی

این رسانه ها همپای سیاستمداران این کشور استعمارگر، از حامیان دیرین بهائیت به شمار می روند که به ذکر یکی دو مورد اکتفا می کنیم:
الف) در اردیبهشت سال 1342- که اعضای نخستین دوره ی بیت العدل بهائیان در اسرائیل انتخاب شدند – کنفرانس مفصلی در لندن ( محل دفن شوقی افندی) برگزار کردند که در مطبوعات آن کشور انعکاس فراوان یافت. از جمله در یکی از جلسات این کنفرانس دو مبلغ بهائی به نامهای «هینزورث» و «ویلیام سیرز» به ایراد سخن پرداختند که به نوشته ی نشریه بهائیان: « روزنامه ی معروف تایمز که از جراید درجه اول انگلستان است، قسمت اعظم بیانات دو ناطق فوق الذکر را نقل کرد. »(1)
همچنین فردی به نام بهیه مظفری نژاد ( افلاطونی) که در اجلاس مزبور شرکت کرده بود، می نویسد: « چند روزنامه انگلیسی از جمله تایمز، ابزرور و سانادی تایمز اخباری راجع به آن کنگره درج می کردند ولی تنها روزنامه ای که مشتری پر و پا قرص کنگره مزبور بود، روزنامه ایوینینگ نیوز بود که هر روز اخبار کنگره را به قول خودمان «با عکس و تفصیلات» درج می کرد… (2)
البته حمایتهای رسانه های انگلیسی از بهائیت فقط به جراید، آن هم در ایام برگزاری این کنفرانس محدود نمی شود و همه رسانه ها حتی رادیو بی بی سی نیز به هر بهانه ای به تعریف و تمجید از آن فرقه می پردازند از جمله به نوشته ی نشریه محفل ملی بهایئان ایران: در یک برنامه رادیویی که در بنگاه سخن پراکنی بی بی سی انگلستان انعقاد یافت… تحت عنوان «پیامی از لندن به موریس»… خانم مهرانگیز منصف یکی از احبای [= بهائیان] ساکن لندن مؤکداً موضوع عدالت اجتماعی و جهانی و رفع تعصبات و تبعیضات را که بهائیان سراسر جهان برای نیل به استقرار جهانی آن، شب و روز می کوشند، گوشزد کرد و در آخر، پیام تحیات خود را به دوستان [= بهائیان] شرکت کننده در کنفرانس موریس از طریق فرستنده رادیو بی بی سی فرستاد. (3)

2. وسائل ارتباط جمعی امریکایی

رسانه های امپریالیستی امریکایی نیز در کنار سیاستمداران این کشور به حمایت از بهائیت پرداخته و با بهانه های گوناگون و به روشهای مختلف ( مستقیم و غیر مستقیم) و ضمن استفاده از همه ی انواع رسانه ها ( مکتوب، دیداری، شنیداری و… ) به تبلیغ بهائیت می پردازند که نمونه هایی بسیار اندک از آنها را می خوانیم:
الف) به نوشته ی نشریه رسمی بهائیان ایران، در فیلمی که توسط یکی از کمپانیهای معروف فیلمبرداری امریکا که با نام «اسرائیل از دریا» تهیه شده بود، صحنه هایی از قبر باب و مرکز جهانی بهائیت به چشم می خورد. (4) این امر نمونه ای از تبلیغ غیر مستقیم بهائیت در رسانه های امریکایی به شمار می رود و آن قدر شاخص است که بهائیان را به بیان آن واداشته است.
ب) در جریان کنفرانس بهائیان در شهر شیکاگو، رسانه های آن کشور به طور یکپارچه و با هماهنگی کامل، به پوشش خبری آن مراسم پرداختند تا آنجا که به نوشته فردی به نام جلال صحیحی از بهائیان شرکت کننده در آن اجلاس: اخبار مربوط به کنفرانس در قریب چهار صد روزنامه منتشر گردید. (5)
اما این حمایتها آنجا شکل علنی تری به خود می گیرد که نشریه کنگره امریکا به حمایت از این فرقه برمی خیزد؛ آن هم در مقاله ای به قلم سنایور کیتینگ. به نوشته نشریه رسمی بهائیان ایران در 18 فوریه سال 1963 سناتور مزبور در مقاله ای به حمایت از بهائیانی برخاسته که در آن ایام در مراکش دستگیر و به جرم اقدامات سوء خود به اعدام محکوم شده بودند(6)
ج) نشریات مهم امریکایی همچون تایم، لوس آنجلس تایمز، دیلی نیوز و خبرگزاریهایی همچون آسوشیتدرپس نیز به هر بهانه ای به تبلیغ بهائیت می پردازند. به عنوان مثال روزنامه تایم در شماره 26 آوریل 1963 در مقاله مشروحی که دو ثلث یک صفحه را اشغال کرده بود به معرفی این فرقه و درج مصاحبه ای با روحیه ماکسول (همسر شوقی) مبادرت می ورزد. (7) همچنین در زمستان سال 1346 یکی از سران بهائیت به نام طراز الله سمندری برای تبلیغ به امریکا سفر کرد و چهار ماه در آن مناطق حضور داشت که با انعکاس رسانه ای مفصلی همراه بود. از جمله روزنامه دیلی نیوز شیکاگو مصاحبه ای از او چاپ کرد که عنوان جانبدارانه «پیام دیانت بهائی؛ صلح و عدالت» را بر آن نهاده بود. همچنین به نوشته ی بهائیان: «علاوه بر اعلانات و اخباری که در این مورد در روزنامه ها، رادیوها و تلویزیونها انتشار یافت و طی آن شمه ای از شرح حال… جناب سمندری… پخش گردید، شرح مبسوطی نیز به وسیله ی «جورج کورنل» سردبیر مذهبی خبرگزاری آسوشیتدپرس انتشار یافت، این نشریه سپس می افزاید که جورج کورنل مصاحبه ای با سمندری ترتیب داد که : «در پیش از 4000 روزنامه مختلف در سراسر امریکا و کشورهای مجاور از جمله پاناما منتشر گردید. »(8) به راستی آیا این پوشش وسیع جز با هماهنگی کامل امپریالیسم خبری ممکن است؟

3. رسانه های فرانسوی

در فرانسه نیز همچون انگلیس و امریکا شاهد پوشش تبلیغی گسترده ای برای بهائیت هستیم. در این زمینه ذکر یک مثال ما را در نیل به مقصود یاری، و از بیان سایر مصادیق تا حدی بی نیاز می سازد.
در مرداد 1355 کنفرانس بین المللی بهائیان در پاریس برگزار شد. در مورد بازتابهای این کنفرانس در نشریه رسمی محفل ملی بهائیان ایران چنین آمده است: « مطالب بسیاری است که در حاشیه اخبار مربوط به کنفرانس باید به عرض خوانندگان عزیز برسد. اولین مطلب، انعکاس کنفرانس از وسائل ارتباط جمعی فرانسه بود. در کلیه جلسات کنفرانس، مخبرین جراید و رادیو و تلویزیون حاضر بودند و اخبار کنفرانس را پخش می کردند و تلویزیون فرانسه فیلم کنفرانس را نشان می داد. جراید معتبر فرانسه مانند لوموند، سوسواکسپرس، فیگارو چند شماره مقالات و مطالبی درباره ی کنفرانس و تعالیم بهایی درج کردند. »(9)

4. دیگر رسانه ها

در سایر کشورهای اروپایی نیز این حمایتها به اشکال مختلف مشاهده می شود که به دلیل جلوگیری از تطویل کلام از بیان آن در می گذریم و تنها به ذکر این نکته بسنده می کنیم که مواردی از گشاده دستی و سخاوتهای غیر معمول دولتهای غربی نسبت به این فرقه در خلال اسناد و مدارک موجود مشاهده می شود که برای آشنایان با دیپلماسی «سوداگر» حاکم بر کشورهای ماورای بحار، دقیقاً بده بستانهای پشت پرده را نشان می دهد. به عنوان مثال به کنفرانس بهائیان در لوکزامبورگ اشاره می کنیم که شهریور 1331 برگزار شد و به گفته منابع بهائی «بزرگ ترین کنفرانس سالیانه اروپا» بود. پیرامون بازتاب رسانه ای این اجلاس در نشریه بهائیان می خوانیم: «… و همچنین در رادیو لوکزامبورگ تفصیل کنفرانس را مفصلاً درج می نمودند… و همچنین در رادیو لوکزامبورگ که قوی ترین فرستنده رادیویی اروپاست و برای هر دقیقه وقت آن مبلغ هنگفتی باید پرداخت، مجاناً و رسماً مصاحبه رادیویی با 3 نفر از نمایندگان بهایی در کنفرانس لوکزامبورگ به عمل آوردند که در روز جمعه 14 شهریور 31، بیست و پنج دقیقه بعدازظهر به وقت محلی در رادیوی مزبور انتشار یافت و صوت آن را نیز در صفحه [= گرامافون] ضبط نمودند. »(10)
در پایان به عنوان حسن ختام این مقال به ذکر موردی می پردازیم که کاملاً از حمایتهای پشت پرده و زد و بندهای امپریالیسم رسانه ای غرب با فرقه حکایت دارد و اتفاقاً خبر آن را نیز منابع بهایی لو داده اند.
جریان از این قرار است که مقرر بوده در روز 21 ژانویه 1968 ( اول بهمن 1346) اجتماعی از بهائیان در سود برگزار شود. اما جالب اینکه اخبار مربوط به همایش، یک روز قبل از برگزاری آن، یعنی در روز 30 دی ماه از رادیو پخش شده است. یعنی گزارش همایش از قبل تهیه و با هماهنگیهای لازم در اختیار رادیو سوئد قرار گرفته بود و آنها نیز به دلیل اشتباهی که رخ داده، خبر آن را یک روز قبل از وقوع، منتشر کرده اند. نشریه رسمی بهائیان ایران در این زمینه با تعجب می نویسد: « یک اجتماعی عمومی که در روز 21 ژانویه منعقد می شد، در دو روزنامه که صبح منتشر می شوند، اعلان گردید. اعلانات این اجتماعی به کلیه روزنامه های صبح منطقه و همچنین برای برنامه اخبار محلی رادیو ارسال گردید… با نهایت تعجب متوجه شدیم که اخبار، یک روز قبل از اجتماع در رادیو پخش شده بود. »(11)

پی‌نوشت‌ها:

1. آهنگ بدیع، سال 1342، ش 3 تا 6، صص 180- 187 و 190.
2. همان، صص 225- 228 و 229.
3. اخبار امری، سال 1349، ش 10، صص 285- 286.
4. همان، تیر 1344، ش 4، ص 244.
5. آهنگ بدیع، سال 1332، ش 6- 7، ص 123.
6. اخبار امری، آبان – آذر 1342، ش 8 و 9، ص 504.
7. همان.
8. آهنگ بدیع، سال 1347، ش 5 و 6، صص 150- 151.
9. اخبار امری، سال 1355، ش 11، صص 302- 303.
10. آهنگ بدیع، سال 1331، ش 9، ص 6.
11. اخبار امری، شهریور- مهر 1347، ش 6 و 7، ص 441.

منبع مقاله: تاریخ معاصر ایران، شماره 49