عقاب تارک جماعت
عقاب تارک جماعت
امام باقر(ع) فرمودند: نماز واقعي نيست براي آن کسي که از همسايگان مسجد باشد امّا براي نماز جماعت در آن مسجد حاضر نشود مگر اين که مريض باشد يا مشغول به انجام کاري باشد که نتواند به جماعت حاضر شود.
2- قال رسول الله(ص) لقوم: لتحضرن المسجد او لاحرقن عليکم منازلکم(2).
پيامبرخدا(ص) فرمودند براي جماعتي: هر آينه بايد حتماً حاضر شويد به جماعت و گرنه قطعاً دستور خواهم داد که منازل شما را آتش بزنند براي حاضر نشدن شما به نماز جماعت.
3-قال علي(ع): افضل الصفوف اولها و هو صف الملائکة و افضل المقدم ميامن الامام(3).
امام علي(ع) فرمودند: بهترين صف ها از صف هاي نماز جماعت صف اول مي باشد که صف ملائکه است و بهترين مکان ها طرف راست امام جماعت مي باشد.
4- قال زين العابدين(ع): ما من خطوة احب الي الله من خطوتين: خطوة يسد بها المومن صفا في الله، و خطوة الي ذي رحم قاطع(4).
زين العابدين(ع) فرمودند: هيچ قدمي نزد خدا محبوب تر نيست از دو قدم، يک آن قدم و گامي که انسان بردارد براي خدا که صف نماز جماعت را پرکند، و دوّم قدمي که بردارد براي صله رحمي که قاطع رحم بوده است.
5- کتب اميرالمومنين(ع) لمحمد بن ابي بکر: انظر الي صلاتک کيف هي؟ فانک امام لقومک ان تتمها و لا تخففها، فليس من امام يصلي بقوم يکون في صلاتهم نقصان الا کان عليه، لا ينقص من صلاتهم شيء و تممها و تحفظ فيها يکن لک مثل اجرهم و لا ينقص ذلک من اجرهم شيئا(5).
اميرالمومنين(ع) در نامه اي براي محمّد بن ابابکر نوشتند: توجّه داشته باش که نمازت چگونه خواهد بود از شرائط صحّت و قبول؟ براي اين که تو امام قوم خود خواهي بود مواظب باش نماز را از هر جهت تامّ باشد و کمبودي نداشته باشد، پس اگر شخصي امام جماعت باشد براي قوم و آن جماعت نقصي داشته مسئوليّت آن به عهده امام جماعت مي باشد.
از نماز جماعت مراقب باشيد چيزي کم نشود بلکه از هر جهت تمام و در اين صورت خداوند متعال همان اجر که به آنها مي دهد به تو هم خواهد داد و حال آنکه از اجر آنها هيچ کم نمي گذارد.
6- قال الباقر(ع): ثلاث کفارات: اسباع الوضوء في السبرات، و المشي بالليل و النهار الي الصلوات و المحافظة علي الجماعات.(6)
امام باقر فرمودند: سه چيز کفّاره گناهان خواهد بود:
اوّل وضوي شاداب گرفتن در مواقع سردي هوا (که معمولاً همچون حال حاضر آب گرم براي وضو نبوده و وضوي با آب سرد آن هم با رعايت شادابي رنج آور بوده).
دوّم اهميّت دادن به نمازهاي واجب شبانه روز.
سوّم مراقبت نمودن از خواندن نماز به جماعت.
7- قال رسول الله(ص): من مشي الي مسجد من مساجد الله عزوجل فله بکل خطوة يخطوها حتي يرجع الي منزله عشر حسنات و محي عنه عشر سيئات و يرفع له عشر درجات.
و من حافظ علي الجماعة حيث ما کان مر علي الصراط کالبرق اللامع في اول زمرة مع السابقين، و وجهه اضوا من القمر ليلة البدر، و کان له بکل يوم و ليلة حافظ عليها ثواب شهيد، و من حافظ علي الصف المقدم فيدرک من الاجر مثل ما للموذن و اعطاه الله عزوجل في الجنة مثل ثواب الموذن(7).
پيامبر (ص) فرمودند: کسي که به طرف مسجدي از مساجد خدا حرکت نمود پس براي هر قدمي که در رفت و برگشت برمي دارد خداوند ده حسنه به او عطا مي کند و ده گناه از او محو مي کند و ده درجه مقام او را بالا مي برد.
و کسي که محافظت کند بر جماعت فرداي قيامت اين شخص به همراه سابقين مانند برق لامع از پل صراط عبور مي کند (منظور از سابقين کساني هستند که در سوره واقعه به آنها اشاره شده) و همچنين صورت اين شخص که مراقب جماعت مي باشد از ماه شب چهاردهم نوراني تر خواهد بود و براي شبانه روزي که محافظت از جماعت مي کند خدا ثواب يک شهيد به او مي دهد، و کسي که خود را به صف اوّل جماعت برساند ثواب او مثل ثواب موذن خواهد بود حتّي در بهشت.
8- قال الرضا(ع): فضل الجماعة علي الفرد بکل رکعة الفارکعة، و لا تصلي خلف فاجر، و لا تقتدي الا باهل الولاية(8).
امام رضا(ع) فرمودند: فضيلت نماز جماعت بر نماز فرادي هر رکعت دو هزار رکعت مي باشد، و به شخص فاجر اقتداء مکن و به غير از اهل ولايت ما خانواده به شخص ديگري اقتدا مکن.
9- قال الصادق(ع): صلي رسول الله(ص) الفجر فاقبل بوجهه علي اصحابه فسال عن اناس يسميهم باسمائهم، فقال: هل حضروا الصلاة؟ فقالوا: لا يا رسول الله .
فقال(ص): أ غيب هم؟ قالوا: لا. فقال: اما انه ليس من صلاة اشد علي المنافقين من هذه الصلاة و العشاء، و لو علموا اي فضل فيهما لاتوهما و لو حبوا(9).
فرمود امام صادق(ع): پيامبر خدا نماز صبح را انجام دادند سپس رو به اصحاب خود نموده درباره افرادي که نام آنها را بردند سؤال نمودند آيا آنها حاضر در جماعت مي باشند؟
پس اصحاب گفتند: نه يا رسول الله.
حضرت سؤال کردند آيا آنها غايب- و بيرون از منطقه اند-.
اصحاب عرض کردند: نه يا رسول الله.
پيامبر(ص) فرمود: نيست نمازي بدتر و سخت تر بر منافقين از اين نماز صبح و نماز عشاء- چون حاضر نشدن آنها از روي نفاق بود- و فرمود اگر مي دانستند چه فضل و ثوابي در اين دو نماز صبح و عشاء مي باشد هر آينه شرکت مي نمودند در اين دو نماز و لو اين که در حبس بودند.
10- قال الصادق(ع): قال رسول الله(ص): من صلي المغرب و العشاء الاخرة و صلاة الغداة في المسجد في جماعة فکانما احيا الليل کله(10).
امام صادق(ع) فرمودند: رسول خدا فرمودند: کسي که نماز مغرب و عشاء و صبح را در مسجد به جماعت بخواند گويا همه شب را به عبادت مشغول بوده.
11- قال موسي بن جعفر(ع) عن ابيه جعفر الصادق انه قال: من اسبغ وضوئه في بيته و تمشط و تطيب، ثم مشي من بيته غيرمستعمل و عليه السکينة و الوقار الي مصلاة رغبة في جماعة المسلمين لم يرفع قدما و لم يضع اخري الا کتب الله له حسنه و محيت عنه سيئة و رفعت له درجة فاذا ما دخل المسجد ثم افتتح الصلاة مع الامام جماعة الا وجبت له من الله المغفرة و الجنة من قبل ان يسلم الامام(11).
امام موسي بن جعفر(ع) فرمود از پدرش امام صادق(ع) که آن حضرت فرمودند: کسي که در منزل خود وضوي شاداب بگيرد و شانه هم بزند و خود را خوشبو و معطر کند و از منزل خود بدون تعجيل با سکينه و وقار به طرف مسجد حرکت کند و تمام اين اعمال را انجام دهد به خاطر ميل به حضور در جماعت مسلمين چنين شخصي هر قدمي که بر مي دارد و مي گذارد ده حسنه براي او نوشته مي شود و ده گناه از او محو مي گردد و ده درجه مقام به او داده مي شود پس در اين موقع داخل مسجد نمي شود و با امام جماعت نماز نمي خواند مگر اين که واجب مي شود از طرف خدا براي او آمرزش و دخول در بهشت قبل از آنکه امام جماعت سلام بدهد نماز خود را.
12- قال الرضا(ع): فضل الجماعة علي الفرد بکل رکعة الف رکعة(12).
امام رضا(ع) فرمودند: فضيلت نماز جماعت بر نماز فرادي هر رکعت به هزار رکعت مي باشد.
13- قال الصادق(ع) عن اميرالمومنين(ع) بلغه ان قوما لا يحضرون الصلاة في المسجد، فخطب فقال: ان قوما لا يحضرون الصلاة معنا في مساجدنا فلايواکلونا، ولا يشاربونا، و لا يشاورونا، و لا يناکحونا و لا ياخذوا من فيئنا شيئا او يحضروا معنا صلاتنا جماعة و اني لاوشک ان آمر لهم بنار تشعل في دورهم فاحرقها عليهم او ينتهون.
قال [الصادق(ع)]: فامتنع المسلمون عن مواکلتهم و مشاربتهم و مناکحتهم حتي حضروا الجماعة مع المسلمين(13).
امام صادق(ع) فرمودند از علي(ع) که به آن حضرت خبر رسيد جماعتي حاضر به جماعت مسلمين درمسجد نمي شوند پس آن حضرت در ضمن خطبه اي فرمودند که گروهي به جماعت ما در مسجد حاضر نمي شوند پس اين ها حقّ هم غذا شدن با ما ندارند و نيز مورد مشورت ما قرار نمي گيرند و با ما نمي توانند ازدواج کنند و از غنيمت جنگي مسلمانان حقّ هيچ چيز ندارند تا اين که در جماعت مسلمين حاضر شوند. و من زود باشد که امر کنم آتش روشن کنند و منازل ايشان را بسوزانند يا اين که از اين عمل خود توبه کنند.
سپس امام صادق(ع) فرمودند: مسلمين مطابق دستور اميرالمؤمنين عمل کردند و به طور کلّي در همه جهات ترک مراوده نمودند با آنها تا اين که آن جماعت توبه نمودند و به جماعت مسلمين حاضر شدند.
14- قال الصادق(ع): ان قوما جلسوا عن حضور الجماعة فهم رسول الله(ص) ان يشعل النار في دورهم حتي خرجوا و حضروا الجماعة مع المسلمين(14).
امام صادق(ع) فرمودند: جماعتي نشستند در منازل و از حضور به جماعت مسلمين امتناع ورزيدند، پس پيامبر اکرم ص دستور دادند منازل آنها را آتش بزنند تا اين که آنها از خانه هاشان خارج شدند و در جماعت مسلمين شرکت نمودند.
15- قال الباقر(ع): قام علي(ع) الليل کله حتي اذا انشق عمود الصبح صلي الفجر و خفق برأسه، فلما صلي رسول الله(ص) الغداة لم يره، فاتي فاطمة فقال: اي بنية ما بال ابن عمک لم يشهد معنا صلاة الغداة؟ فاخبرته الخبر فقال:
ما فاته من صلاة الغداة في جماعة افضل من قيام ليله کله، فانتبه علي لکلام رسول الله(ص) فقال له: يا علي ان من صلي الغداة
في جماعة فکانما قام الليل کله راکعا و ساجدا.
يا علي اما علمت ان الارض تعج الي الله من نوم العالم عليها قبل طلوع الشمس(15).
امام باقر(ع) فرمودند: اميرالمومنين شب را تا صبح به عبادت مشغول بودند، نماز صبح را خواندند و خوابيدند پس پيامبر موقعي که نماز صبح را به جماعت خواندند و آن حضرت را نديدند پس از نماز آمدند به منزل دخترشان فاطمه و از آن حضرت سؤال نمودند چرا علي به جماعت حاضر نشد زهرا پدر را از واقعه باخبر کرد، پيامبر فرمودند: آنچه از ثواب شرکت در نماز جماعت صبح فوت شده است افضل مي باشد از قيام شب به عبادت، پس اميرالمومنين به خاطر کلام رسول خدا از خواب بيدار شدند و پيامبر فرمودند: يا علي کسي که نماز صبح را به جماعت بخواند افضل است از قيام ليل تماماً که در حال رکوع و سجود باشد. ياعلي آيا نمي داني که زمين از خواب عالم قبل از طلوع شمس به خدا شکايت مي کند.
16- قال الصادق(ع) ان رسول الله(ص) قال: لا صلاة لمن لا يصلي في المسجد مع المسلمين الا من علة، و لا غيبة الا لمن صلي في بيته و رغب عن جماعتنا، و من رغب عن جماعة المسلمين سقطت عدالته و وجب هجرانه، و ان رفع الي امام المسلمين انذره وحذره و من لزم جماعة المسلمين حرمت عليهم غيبته و ثبتت عدالته(16).
امام صادق(ع) فرمودند: پيامبر خدا(ص) فرمودند: نماز واقعي نيست براي کسي که حاضر به جماعت مسلمين نشود مگر به خاطر مرضي، و غيبت مسلمان حرام است مگر کسي که نماز در منزل به جا بياورد و از جماعت اعراض و دوري کند و کسي که دوري از جماعت مسلمين بکند عدالت او ساقط است و واجب است تبعيد او، و شکايت او را به امام مسلمين بکند تا او را نصيحت نمايد و برحذر کند از ترک نماز جماعت و امّا کسي که حضور در جماعت مسلمين را بر خود لازم مي داند غيبت او حرام و عدالت او هم محفوظ خواهد ماند.
17- قال الصادق(ع): من سمع النداء من جيران المسجد فلم يجب فلا صلاة له(17).
امام صادق(ع) فرمودند: کسي که بشنود صداي اذان مسجد را از همسايگان و حاضر به جماعت مسلمين نشود، پس نماز او واقعاً نماز نيست.
18- قال الصادق(ع) رفع الي اميرالمومنين (ع) بالکوفه: ان قوما من جيران المسجد لا يشهدون الصلاة جماعة في المسجد.
فقال(ع): ليحضرن معنا صلاتنا جماعة او ليتحولن عنا و لا يجاورونا و لا نجاورهم(18).
امام صادق(ع) فرمودند: شکايت نمودند جمعي در کوفه به محضر اميرالمومنين که بعضي از همسايگان مسجد حاضر به جماعت در مسجد نمي شوند.
پس حضرت فرمودند: واجب است حاضر شوند به جماعت با ما يا از ما فاصله بگيرند و مجاور ما نباشند ما هم از آنها فاصله خواهيم گرفت.
19- قال النبي(ص): من ترک الجماعة ابتلاه الله تعالي باشياء، يذهب البها من وجهه، و البرکة من رزقه، و يسوء خلقه، و يعسر سکراته، و يموت هو جائع و عطشان، و يعقد لسانه و لم يقدر علي جواب النکرين، و يضيق عليه قبره، و لم يرض الله عنه، و يعسر عليه الحساب و يعذب في النار کالکفار(19).
پيامبر(ص) فرمودند: کسي که تارک نماز جماعت باشد، خداوند او را مبتلا مي کند به اموراتي، نورانيّت صورت او را مي برد، برکت را از رزق او بر مي دارد و او را بداخلاق مي کند و سکرات مرگ بر او سخت مي شود، و مي ميرد در حالتي که گرسنه و تشنه است، و زبان او بسته مي شود و قدرت جواب نکيرين را ندارد، و قبر بر او تنگ مي شود، و خدا از او راضي نيست و حساب را بر او سخت مي گيرد، و او را مانند کفّار عذاب مي کند.
20- قال النبي(ص): آتاني جبرئيل و ميکائيل و اسرافيل و عزرائيل مع کل واحد ثمانون الف ملک فقالوا: يا محمد! الجبار يقرئک السلام ويقول: قل لامتک انه من مات مفارق الجماعة لا يجد ريح الجنة و ان کان اکثر عملا من اهل الارض لا اقبل منه صرفا و لا عدلا، يا محمد تارک الجماعة عندي ملعون و عند الملائکة ملعون، و قد لعنهم الله في التورية و الانجيل و الزبور و الفرقان و تارک الجماعة يصبح و يمسي في لعنة الله.
يا محمد: تارک الجماعة لا استجيب له دعوة و لا انزل عليه رحمة و هم يهود امتک، ان مرضوا فلاتعدهم، ان ماتوا فلا تشهد جنائزهم، و لايمشي علي وجه الارض ابغض الي من تارک الجماعة، يا محمد قد امرت کل ذي نفس و روح ان يلعنوا علي تارک الجماعة، و تارکها شر من شارب الخمر و المحتکر و من سفاک الدماء وآکل الربا و تارک الجماعة ليس له في الجنة نصيب و شر من النباش و المخنث و شر من القتات و شر من شاهد الزور…
يا محمد: من مات مفارق الجماعة ادخله نارا(20).
پيامبر(ص) فرمودند: جبرئيل، ميکائيل، اسرافيل، عزرائيل، هر کدام با هشتاد هزار ملک نزد من آمدند و گفتند: اي محمّد خداوند تو را سلام مي رساند و مي گويد به امّت خود بگو هر کس بميرد در حالي که به جماعت حاضر نمي شده است بوي بهشت به او نرسد و لو اين که خير او بيشتر از اعمال اهل زمين باشد من آن اعمال را از او به هيچ وجه قبول نمي کنم، اي محمّد کسي که ترک جماعت کرده نزد من ملعون است و همچنين نزد ملائکه و در کتاب هاي آسماني تورات، انجيل، زبور، فرقان، هم مورد لعن الهي است، و شخصي که تارک جماعت باشد صبح و عصر را طي کند در حالي که در لعنت خدا به سر مي برد.
اي محمّد: دعاي تارک جماعت را مستجاب نمي کنم، و رحمت خود را بر او نازل نمي گردانم، و آنها يهودان امّت تو خواهند بود، اگر آنها مريض شدند عيادتشان مکنيد، و اگر مردند آنها را تشييع جنازه نکنيد، و روي زمين مبغوض تر از تارک جماعت نزد من نيست.
اي محمبد: امر نمودم هرصاحب روح و نفسي را که لعن کند بر تارک جماعت و تارک جماعت بدتر است از شرابخوار، و انسان احتکار کننده و انسان خون ريز، و انسان رباخوار، تارک جماعت نصيبي از بهشت براي او نيست و بدتر است از کسي که نبش قبر مي کند و کسي که دروغگو و سخن چين مي باشد، و بدتر است از مردي که خود را شبيه زنان مي کند و بدتر است از شهادت دهنده بر امر باطل. اي محمّد کسي که بميرد و اهل جماعت نباشد او را داخل در آتش جهنّم مي کنم.
21- قال النبي(ص): سلموا علي اليهود و النصاري و لا تسلموا علي يهود امتي.
قيل من يهود امتک؟
قال الذين يسمعون الاذان و لا يحضرون الجماعة(21).
پيامبر (ص) فرمودند: سلام بر يهود و نصاري بکنيد امّا بر يهود امّت من سلام نکنيد.
سؤال شد آيا يهود امّت شما چه کسي خواهد بود؟
حضرت فرمودند: آن کسي که اذان مسجد را بشنود و به جماعت حاضر نشود.
22- قال النبي(ص): من کان جار بيت الله و لم يحضر الجماعة ثلاث ايام متواليات، فعليه لعنة الله و الملائکة و الناس اجمعين، فان خطب فلا تزوجوه، و ان مرض فلا تعودوه، و ان رفع جنازته فلا تشيعوه، الا فلا صلاة له، الا فلا صوم له، الا فلازکاة له، الا فلا حج له، الا فلا جهاد له، و ان مات مات ميتة الجاهلية(22).
پيامبر(ص) فرمودند: کسي که همسايه مسجد باشد و سه روز پشت سر هم حاضر به جماعت نشود پس لعنت خدا و ملائکه و همه مردم بر او خواهد بود، اگر چنين شخصي خواستگاري نمود براي ازدواج به او دختر مدهيد، اگر مريض بود او را عيادت نکنيد و اگر مُرد و جنازه او را برداشتند تشييع جنازه او نکنيد.
بدانيد و توجّه داشته باشيد شخص تارک جماعت نماز، روزه، زکات، حجّ و جهاد او قبول نخواهد بود و اگر مرد مرده است همانند زمان جاهليت يعني بدون دين از دنيا رفته.
23- قال الصادق(ع): هم رسول الله باحراق منازل قوم، کانوا يصلون في منازلهم- و لا يصلون الجماعة، فاتاه رجل اعمي فقال يا رسول الله انا ضرير البصر و ربما اسمع النداء و لا اجد من يقودني الي الجماعة والصلاة معک فقال له النبي(ص): شد من منزلک الي المسجد حبلا و احضر الجماعة(23).
امام صادق(ع) فرمود: پيامبر دستور اکيد دادند به آتش زدن منازل جماعتي که حاضر نمي شدند به جماعت مسلمين و در منازل خود نماز مي خواندند، در ميان آن جماعت کوري بود آمد محضر پيامبر و گفت: يا رسول الله من نابينا هستم و صداي اذان مي شنوم اما کسي را نمي يابم که مرا به مسجد حاضر کند و با شما نماز بخوانم.
حضرت فرمود: ريسماني از منزل خود به مسجد متصل گردان تا به اين صورت خود را به جماعت مسلمين حاضر نمايي.
24- قال النبي(ص): تخرج من الجحيم قطعة من النار و تنادي بلسان فصيح بين اهل محشر و تقول انا لاربعة، من سمع اقامة و لم يحضرها، و تارک سنة النبي، و صنايع الصور، و المتکبر(24).
پيامبر (ص) فرمودند: قطعه آتشي از جهنّم خارج مي شود و به زبان فصيح و گويا بين اهل محشر اعلام مي کند و مي گويد: من براي چهار نفر(يا گروه) هستم، کسي که صداي اقامه نماز جماعت را بشنود و حاضر به جماعت نشود، و ترک کننده سنّت پيامبر، و مجسمّه ساز و شخص متکبّر.
25- قال رسول الله(ص): من سمع النداء في المسجد فخرج منه من غير علة فهو منافق الا ان يريد الرجوع اليه(25).
پيامبر(ص) فرمودند: کسي که در مسجد باشد و صداي اذان مسجد را بشوند و خارج شود از مسجد بدون جهت او منافق مي باشد مگر قصد برگشتن را داشته باشد.
پي نوشت ها :
1- وسائل الشّيعة: 8 صفحه 291.
2- وسائل الشّيعة: 8 صفحه 291.
3- بحارالأنوار: 85 صفحه 18.
4- بحارالأنوار: 85 صفحه 9.
5- بحارالأنوار: 85 صفحه 11، حديث 17.
6- بحارالأنوار: 85 صفحه 10، حديث 15.
7- بحارالأنوار: 85 صفحه 3، حديث 1.
8- بحارالأنوار: 85 صفحه 4، حديث 4.
9- وسائل الشّيعة: 8 صفحه 294.
10- وسائل الشّيعة: 8 صفحه 295.
11- جامع احاديث الشّيعة: 6 صفحه 387، حديث 87.
12- مستدرک الوسائل: 6 صفحه 443.
13- بحارالأنوار: 85 صفحه 14.
14- بحارالأنوار: 85 صفحه 16، حديث 29.
15- بحارالأنوار: 85 صفحه 17.
16- وسائل الشّيعة: 8 صفحه 317.
17- بحارالأنوار: 85 صفحه 13، حديث 24.
18- بحارالأنوار: 85 صفحه 13، حديث 25.
19- انوار الهداية: 1 صفحه 205، حديث3.
20- انوار الهداية: 1 صفحه 302.
21- انوارالهداية: 1 صفحه 204.
22- انوارالهداية: 1صفحه 205، حديث 2.
23- جامع احاديث الشّيعة: 6 صفحه 395، حديث 20.
24- انوارالهداية: 1 صفحه 205، حديث 3.
25- بحارالأنوار: 85 صفحه 9، حديث 13.
منبع: کتاب جايگاه نماز در احاديث و روايات