الگو پذيري و سرمشق گرفتن از رفتار ديگران از ويژگي هايي است که به حکم آفرينش در وجود انسان به وديعه نهاده شده است. اين ويژگي در گروه سني کودک و به ويژه نوجوان نمود بيشتري دارد. به همين دليل، در اين مقاله، برخي از ويژگي هاي کودکان و نوجوانان حاضر در کربلا را که قابليت الگودهي به کودکان و نوجوانان امروزي را دارند، بيان مي کنيم:

الف) ولايت پذيري
 

‏کودکان و نوجوانان عاشورايي، تسليم مطلق مقام ولايت امام زمان خود بودند و در راه دفاع از امام و آرمان هاي او تا پاي فداي جان پيش رفتند.
– پيام براي کودکان و نوجوانان امروز:
1.مقام ولايت را بشناسيم.
2.از اوامر و نواهي مقام رهبري اطاعت کنيم.
3. از مقام رهبري – که دنباله ولايت خدا، پيامبراعظم (ص) وائمه اطهار (عليهم السلام )است -دفاع کنيم.

‏ب) عشق به شهادت
 

يکي از الگوهاي رفتاري آنان، عشق به شهادت و نهراسيدن از مرگ بود. هنگامي که امام حسين (ع)نظر قاسم بن الحسن (ع)را درباره مرگ مي پرسد، مي گويد: «عموجان! مرگ در راه خدا و در رکاب تو، نزد من از عسل شيرين تر است».
‏-پيام:
– معني شهادت را درک کنيم.
-از سختي ها و مرگ نهرا سيم.
-مقام و رتبه شهيد را بشناسيم.

ج) شجاعت و شهامت
 

نوجوانان عاشورايي با وجود کمي سن، مردانه در مقابل دشمن وحشي و سنگ دل ايستادند و جنگيدند. آنان هنگامي که پاي در ميدان نبرد مي گذاشتند، با شجاعت هرچه تمام، ابتدا خود را معرفي مي کردند و سپس در ميدان جنگ ده ها مرد جنگي را از پاي در مي آوردند.
‏قاسم بن الحسن (ع)، هنگامي که به ميدان مي رود، با جسارت هرچه تمام، خود را چنين معرفي مي کند: «اگر مرا نمي شناسيد، پس بدانيد من فرزند امام حسن (ع)نوه پيامبر اسلام (ص) هستم.
به روايتي، وي در ميدان جنگ، 35 ‏مرد جنگي را از پاي درآورد.
‏عون فرزند حضرت زينب (ع)نيز در ميدان جنگ چنين مي گويد: «ا‏گر مرا نمي شناسيد، من پسر جعفر طيارم.! آن شهيد راستيني که در بهشت مي درخشد و با بال سبزي که خداوند به او عطا فرموده است، پرواز مي کند. اين افتخار، براي من و او در محشر کافي است».
‏او21 ‏سپاهي را به دوزخ فرستاد.
‏ پيام:
‏- در برابر دشمنان بايد شجاع بود.
‏- در برابر سختي ها و مشکلات زندگي بايد با شهامت و دليري ايستادگي کرد.
‏- در برابر توطئه هاي دشمن بايد از تمامي وسايل ممکن استفاده کرد.

د)رعايت ادب و اجازه گرفتن از بزرگ تر
 

‏تمامي نوجوانان حاضر در کربلا، هنگامي که قصد رفتن به ميدان را داشتند، نزد امام حسين (ع) آمدند و از ايشان اجازه گرفتند.
‏پيام:
– همواره و در تمامي لحظات بايد به بزرگ تر از خود احترام گذاشت.
-در انجام کارها به ويژه کارهاي مهم بايد به بزرگ ترها اطلاع بدهيم.
– در انجام کارها، بر بزرگ ترها پيش دستي نکنيم.

‏ه) توجه به نماز و ارتباط با خدا
 

کودکان و نوجوانان عاشورايي در سخت ترين لحظات، نماز به جاي آوردند. فرزندان مسلم پيش از شهادت، از قاتل خود درخواست کردند که نماز بخوانند. هنگامي که او اجازه داد، وضو گرفتند، دو رکعت به جاي آوردند و دست به مناجات با خدا برداشتند و گفتند: «اي خداوند حيّ داور!. بين ما و اين مرد، تو خود، داوري فرما!».
پيام:
‏- هيچ گاه نماز را ترک نکنيم.
‏- نماز، بهترين راه ارتباط با خداست.
-نماز در مشکلات، تسلي دل و مايه صبوري و بردباري است.

و‌)معرفت بالاي ديني و جانبازي در راه اسلام
 

شناخت حق از باطل و معرفت بالا، نسبت به تعاليم دين و آشنايي با انحراف دين از ويژگي هاي آنان بود. محمد با اينکه نوجواني بيش نيست، هنگام رجزخواني در ميدان جنگ مي گويد: «از دشمنان کور دل و پستي که به جنگ ما آمده و دستورهاي قرآن را وارونه کرده و کفر و طغيان را آشکار کرده اند، به خداوند شکايت مي کنم. سپس شجاعانه جنگيد و به همراه عون به شهادت رسيد.
‏امام محمد باقر (ع)که در کربلا کودک خردسالي بود، وقتي يزيد تصميم به کشتن پدرش امام سجاد (ع) مي گيرد و نظر مشاورانش را در اين زمينه مي خواهد و آنها پاسخ مثبت مي دهند، به يزيد مي فرمايد:«اي يزيد! اين ها براي خوشايند تو، برخلاف هم نشينان فرعون رأي دادند. آن گاه که فرعون درباره موسي و هارون با آنها مشورت کرد، گفتند: موسي و برادرش را مهلت بده! اما ايشان رأي به کشتن ما دادند و اين بي علت نيست.
‏يزيد گفت: علت آن چيست؟
‏فرمود: «آنها عاقل بودند و اينها نادان؛ زيرا جز حرام زادگان، پيغمبران و فرزندان آنان را نمي کشند.» يزيد سر به زير انداخت و از کشتن امام
‏سجاد (ع)صرف نظر کرد.
‏پيام:
‏- بايد از مفاهيم ديني درک عميق پيدا کرد.
-بايد اطلاعات و معلومات ديني خود را بالا ببريم.
– در برابر توطئه هاي دشمن بايد هشيار باشيم.

‏ز) حس مسئوليت نسبت به کوچک تر از خود
 

‏هنگامي که قاتل مي خواهد سر فرزندان مسلم را از تن جدا کند، برادر بزرگ تر ابتدا از قاتل مي خواهد که چون مادر، برادر کوچک تر را به او سپرده است، ابتدا او را بکشد تا شاهد کشته شدن برادر کوچک تر خود نباشد.
پيام:
‏-علاقه و محبت شديد نسبت به برادر.
‏- وظيفه شناسي و احساس مسئوليت نسبت به کوچک تر از خود.

‏ح) وفاداري
 

‏کودکان و نوجوانان عاشورايي، با وجود کوچکي و کمي سن، وفادارترين نوجوانان جهان بودند؛ زيرا آناني که توان جنگيدن و مبارزه نظامي را داشتند، در رکاب امام خود جنگيدند تا به شهادت رسيدند و آناني که توان مبارزه را نداشتند، به اسارت درآمدند و پيام مظلوميت و حقانيت شهداي کربلا را به گوش جهانيان رسانيدند.
‏پيام:
-به عهد خود وفادار باشيم.
‏-در امور مورد رضايت حق تعالي نسبت به اقوام، دوستان و ياران، با وفا باشيم و آنها را در لحظه هاي سخت تنها نگذاريم.
منبع: نشريه نسيم وحي، شماره 25.