سبب دوستي و محبت علي (ع) در دل ها چيست؟
رمز محبت را هنوز کسي کشف نکرده است؛ يعني نمي توان آن را فرموله کرد و گفت: اگر چنين شد، چنان مي شود و اگر چنان شد چنين؛ ولي البته رمزي دارد. چيزي در محبوب هست که براي محب از نظر زيبايي خيره کننده است و او را به سوي خود مي کشد. جاذبه و محبت در درجات بالا «عشق» ناميده مي شود. علي (ع) محبوب دل ها و معشوق انسان هاست.
چرا؟ و در چه جهت؟ فوق العادگي علي (ع) درچيست که عشق ها را برانگيخته و دل ها را به خود شيفته ساخته و رنگ حياط جاوداني گرفته است و براي هميشه زنده است؟ چرا دل ها همه خود را با او آشنا مي بينند و اصلاً او را مرده احساس نمي کنند بلکه زنده مي يابند؟
مسلماً ملاک دوستي او، جسم او نيست؛ زيرا جسم او اکنون در بين ما نيست و ما آن را احساس نکرده ايم. و باز محبت علي (ع) از نوع قهرمان دوستي اي که در همه ي ملت ها وجود دارد نيست. هم، اشتباه است که بگوييم محبت علي (ع) از راه محبت فضيلت هاي اخلاقي و انساني است و حب علي، حب انسانيت است. درست است که علي (ع) مظهر انسان کامل بود و درست است که انسان نمونه هاي عالي انسانيت را دوست مي دارد؛ اما اگر علي (ع) همه ي اين فضايل انساني را که داشت؛ آن حکمت و آن علم، آن فداکاري ها و از خود گذشتگي ها، آن تواضع و فروتني، آن ادب، آن مهرباني و آن عطوفت، آن ضعيف پروري، آن عدالت، آن آزادگي و آزادي خواهي، آن احترام به انسان، آن ايثار، آن شجاعت، آن مروت و مردانگي نسبت به دشمن، و به قول مولوي:

در شجاعت شير ربا نيستي
در مروت خود که داند کيستي؟

 آن سخا و جود و کرم و … اگر همه ي اين ها را که داشت، مي داشت، اما رنگ الهي  نمي داشت، مسلماً اين قدر که امروز عاطفه انگيز و محبت خيز است، نبود.
علي (ع) از آن نظر محبوب است که پيوند الهي دارد. دل هاي ما به طور ناخودآگاه در اعماق خويش با حق پيوستگي دارند و چون علي (ع) را آيت بزرگ حق و مظهر صفات حق مي يابند، به او عشق مي ورزند. در حقيقت پشتوانه ي عشق علي (ع) پيوند جان ها با حضرت حق است که براي هميشه در فطرت ها نهاده شده، و چون فطرت ها جاوداني است، مهر علي (ع) نيز جاودان است.
نقطه هاي روشن در وجود علي (ع) بسيار است؛ اما آن چه براي هميشه او را درخشنده و تابان قرار داده است، ايمان و اخلاص اوست و آن است که به وي جذبه ي الهي داده است.
اما گروهي دنيا را برگزيدند و در مقابل عدل و عدم انعطاف علي (ع) تاب نياوردند و عاقبت دست جمودها و رکودها از آستين مردمي به در آمد و علي (ع) را شهيد کرد.
علي (ع) در داشتن دوستان و محبان سرازپا نشناخته که در راه محبت او سر دادند و بر سر دار رفتند، بي نظير است. تاريخچه هاي شگفت و جالب و حيرت انگيز آن ها صفحات تاريخ اسلام را مفتخر ساخته است. دست جنايت ناپاکاني از قبيل زيادبن ابيه و پسرش عبيدالله و حجاج بن يوسف و متوکل و در رأس همه ي اين ها معاويه بن ابي سفيان به خون اين زبده هاي انسانيت تا مرفق آلوده است.
از کتاب: جاذبه و دافعه ي علي (ع) نوشته ي: استاد مرتضي مطهري.
منبع:نشريه انتظار نوجوان شماره 73