آثار عمومي توکل
 

1- افزايش قدرت تصميم گيري
 

از ديگر فوايد توکل داشتن قوت قلب و نيرومندي و قدرت هر تصميم است.
پيامبر (ص) فرموده اند:
کسي که دوست دارد محبوب ترين مردم باشد از خدا تقوي پيشه کند، و کسي که مي خواهد قويترين مردم باشد به خداوند توکل نمايد و کسي که مي خواهد غني ترين باشد بدانچه در پيش خداست مطمئن تر از آن باشد که نزد خود اوست.(1)

2- افزايش هوش و قدرت تفکر:
 

يکي از آثار توکل دادن بصيرت به فرد متوکل است و هوش و قدرت تفکر او افزايش مي يابد زيرا آنگاه به خداوند متعال موجب مي شود تا آدمي از آشفتگيهاي روحي و ذهني فارغ شود و در امور از تمرکز فکري برخوردار مي گردد.

3- اعتماد به نفس معنوي
 

يکي از آثار توکل اعتماد به نفس است که البته منظور اعتماد به نفس معنوي است. کسي که برخداوند توکل و تکيه بر قدرت بيکران او دارد در خود اعتماد به نفس و مقاومت ويژه اي در برابر مشکلات و مصائب به دست مي آورد.
علي (ع) مي فرمايد:
چگونه بترسم در حالي که تو اميد مني و چگونه قهور شوم، در حالي که تکيه گاه مني اين اعتماد به نفس که بر اساس اتصال به حول و قوه ي الهي است موجب موفقيت انسان در کارها مي شود و مي داند که خدا پشتيبان اوست و دلش از اين احساس گرم است.

4- کفايت امور
 

يکي ديگر از پيامدهاي توکل کفايت در امور است. از آموزه هاي قرآني آموختيم که اگر خداوند کسي را ياري کند، هيچ کس بر او چيره نخواهد شد و اگر کسي را خوار سازد هيچ کس نمي تواند او را ياري کند:
اگر خدا شما را ياري کند هيچ کس بر شما غالب نخواهد شد و اگر دست از ياري شما بردارد چه کسي بعد از او شما را ياري خواهد کرد؟ و مؤمنان بايد تنها بر خدا توکل کنند.(2)

5.شکست ناپذيري بدليل ضمانت الهي:
 

قدرت خداي سبحان، بالاترين قدرت هاست و هيچ کس نمي تواند بر کسي که بر او توکل مي کند و در پناه حمايت او قرار مي گيرد پيروز گردد.

6- امنيت متوکلين
 

امام علي (ع) در سفارش خود به فرزند گراميش امام حسن (ع) مي فرمايد:
در همه ي کارهايت خود را در پناه خداي خويش درآور زيرا با اين کار، خويشتن را در پناهگاهي نفوذ ناپذير و در پس مانعي استوار در آورده اي.(3و 4)

7- بهره مندي از امدادهاي غيبي
 

انسان متوکل با وصل به الطاف بي پايان الهي هر مشکلي را پشت سر مي گذارد و در اين راه خداوند او را مددد مي رساند.
والبذين جاهدوا فينا لنهدينَّهم سبلنا (5)
و آنان که به جان و مال کوشش کردند محققاً آنان را به راه (معرفت و لطف) خويش هدايت مي کنيم. کسي که در راه خدا جهاد مي کند خداوند دست او را مي گيرد و راه خروج از بن بستها را به او مينماياند و از راهي که گمان نمي برد مددرسان او خواهد شد.(6)

8- تأثيرناپذيري از روي کردن و پشت کردن مردم و نگراني از حوادث
 

از ستايش و تحقير ديگران متأثر نمي شود و حالت انفعالي به خود نمي گيرد بلکه خود را مکلف به انجام وظيفه مي داند و نتايج کار را به خدا وا مي گذارد.(7)
در قرآن مي خوانيم: فأعرض عنهم و توکل علي الله و کفي بالله وکيلا.(8)
اعتنايي به آن ها (منافقان) نکن و از نقشه هاي آنان وحشت نداشته باش، بر خدا توکل کن، کافي است که او يار و مدافع تو باشد.

9- توکل باعث راحتي و آسايش
 

توکل به خدا و واگذاري امر خويش به او باعث راحتي و حيات دائم انسان است زيرا او سرچشمه ي همه ي راحتيها و خوشيها و زندگي سعادتمند مي باشد و اتصال او به منزله ي اتصال به منبع خوشيها و انواع راحتيها است.

10- توکل عامل رشد و کمال است
 

امام جواد (ع) مي فرمايد:
اعتماد به خداي تعالي، بهاي هر چيز گرانبها و نردباني به سوي همه بلندي ها (مقام هاي عالي) است.(9)

11- برخورداري از بهترين وکيل
 

چون خداوند، وکيلي نفوذناپذير و سنجيده کار است.
و من يتوکل علي الله فان الله عزيز حکيم (10)
و هر کس بر خدا توکل کند (بدانکه) براستي خدا شکست ناپذير و حکيم است (بهترين وکيل)
حسبنا الله و نعم الوکيل(11)
خدا ما را بس است و نيکو حمايتگري است.

12- توکل و کارسازي امور
 

در قرآن مجيد آمده است:
و از جايي که گمان نمي برد روزي او را مي رساند و هر کس به خدا توکل کند او براي وي بس است. خدا فرمانش را به انجام رسانده است. به راستي خدا براي هر چيزي اندازه اي قرار داده است.(12)
پيامبر (ص) فرموده اند:
هر که به خدا توکل کند، خداوند هزينه او را کارسازي کند و از جايي که گمان نمي برد به او روزي مي رساند.(13)
علي (ص) فرموده اند: التوکل کفايه.(14)
توکل بر خدا، کارساز همه ي امور است.

پي نوشت ها :
 

1. نوري، ميرزا حسين، مستدرک الوسايل، ج 4، ص 270.
2. سوره ي آل عمران، آيه ي 160.
3. روحاني نژاد، حسين، توکل به خدا، ص 89.
4. محمدي ري شهري، محمد، ميزان الحکمه، ج 14، ح 22589.
5. سوره عنکبوت آيه ي 69.
6. محمدي ري شهري، محمد، ميزان الحکمه، ج 14، ح 22552.
7. نجاتي، محمد صادق، توکل به خدا، ص 89.
8. سوره ي توبه، آيه ي 69.
9. مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، ج 25، ص 264.
10. سوره النمل، آيه ي 49، به نقل از حسن روحاني نژاد، توکل، ص 101.
11. سوره ي آل عمران، آيه ي 173.
12. سوره ي طلاق، آيه ي 3.
13. محمدي ري شهري، محمد، ميزان الحکمه، ج 14، ح 22567.
14. همان، ح 22572.
 

منبع: فصلنامه فکر و نظر شماره 9و8