هوا بسیار گـــرم وخشک بود. هر بیننده ای به خوبی می تــوانست تأثیر نور شدید خـــورشید را بر روی چهره های سیاه و بی نشاط بر تماشا بنشیند. گروهی در زیر خیمه ای نشسته اند و با هم سخن می گویند. گروهی دیگر قصد معامله شمشیرهایشان را دارند. از گوشه ای صدای جنجال با لحن عربی غلیظ می آید، دعوا بر سر گودال آبی است که قبل از انسان جانوران صحرایی بر سر سفره آن نشسته اند. شاعری چند نفر را به گرد خویش جمع نموده و توصیف زن زیبا رویی را می کند. و بی شرمانه از کارهای جاهلی سخن می راند.مردی که چند ماه است در انتظار فرزند پسری است اکنون با قیافه عبوس و طلبکارانه به همسرش ناسزا می گوید و او را مورد ضرب و شتم قرار می دهد. و به سادگی مقدمات به خاک سپردن دخترش را می چیند. هر چه همسرش از او خواهش می کند این کودک که گناهی ندارد، در پاسخ فحش و ناسزا می شنود.
مردمانی که گوشه ای از تصویر زندگیشان گذشت کسانی اند که در عصر پیامبر اسلام درعربستان می زیسته اند. کتاب اغانی از ابوالفرج اصفهانی آئینه تمام نمای آن جامعه است. گرچه در این کتاب بیشتر به تنها هنر عرب که همان شعر و شاعری است پرداخته شده اما محتوای اشعار آنها نشان دهنده روح مردمانی است که در سراشیبی انحطاط قرار گرفته اند و با سرعت بی نظیری به قهقرا نزدیک می شوند .
به راستی جامعه ای با این فرهنگ پوسیده قابلیت باز سازی دارد. آیا کسی می توانست گمان کند از درون این همه تاریکی و ظلمت، تمدن بزرگ اسلامی ریشه بگیرد و شکوفا شود؟
قرآن با شـیوه ای بــسیار ظریف انسانهایی را کــه سـالیان سال و نســل در نسل به آداب و رسومی خوگرفته اند را تغییر داده است.اگر به تاريخ صدر اسلام نگاهي بيفكنيم و ويژگيها و شرايط اجتماعي و فرهنگي آن دوران را مورد دقت قرار دهيم مشاهد می کنیم که تنها هنر ممتاز آنان شعر و سخنوري است تا حدي كه اشعار هنر مندان را به كعبه آويزان مي نمودند و هر سال جشنواره هايي برپا مي كردند تا اين هنر را به نمايش بگذارند. حتي در ميان جنگهاي تند و خشن عصر جاهليت رجز و اشعاري به يادگار مانده كه نشان دهنده توانايي و قابليت مردمان آن جامعه در عرصه سخنوري است.
پيامبر اسلام در چنين محيطي همچون گوهري درخشيد و براي اثبات ادعاي خويش (قرآن) را از جانب پروردگار آورد.كتابي كه در بر دارنده همه معارف و انديشه ها ي متعالي است و تمام رموز رسيدن به كمال را در خود دارد .قرآن براي شناساندن خود از تعا بيري همچون (هدي للمتقين ) و ( هدي للناس) استفاده مي كند که خبر از توان او در مسیركمال و شکوفایی انسان دارد.
/خ