آيا در صحنه قيامت انسان با کفني که دفن شده حاضر مي شود؟

بي ترديد شرايط عالم آخرت از جهات متعدد با شرايط عالم دنيا متفاوت است و به طور قطعي كسي نمي تواند بگويد كه جزئيات پيش آمدهاي آن عالم چيست اما در برخي از منابع ديني رواياتي كه از معصومين ـ عليهم السّلام ـ نقل شده است چند دسته مي‌باشند دسته‌اي از روايات گوياي اين است كه انسان‌ها عريان و برهنه محشور مي‌شوند و اين روايات شامل همه مي‌شود و هيچ‌گونه محدوديتي در اين روايات وجود ندارد،  از پيامبر گرامي ـ صلي الله عليه و آله و سلّم ـ نقل شده است كه فرمود: همان‌گونه كه به دنيا آمديد محشور مي‌شويد و سپس آيه مباركه: «كَما بَدَأْنا أَوَّلَ خَلْقٍ نُعِيدُهُ»[1] را قرائت فرمودند، حاصل اين روايت اين است كه همه انسان‌ها در قيامت عريان و برهنه،… محشور مي‌شوند.[2]  در دعاي ابو حمزه ثمالي مي خوانيم:‌(أبكي لخروجي من قبري عرياناً ذليلاً)[3] يعني براي حالتي كه از قبر برهنه و ذليل بيرون مي آيم گريه مي كنم. از اين فراز دعا  هم معلوم مي شود كه كفني در كار نيست و انسان ها عريان و برهنه هستند.
و در روايتي ديگر آمده كه فاطمه بنت اسد مادر امير مؤمنان ـ عليه السلام ـ وقتي از پيامبر اسلام شنيد كه فرمود: (ان الناس يحشرون يوم القيامة عراةٌ كماو لدوا) يعني مردم روز قيامت برهنه مادرزاد محشور مي شود. فاطمه بنت اسد ناراحت شد و گفت: واي بر اين رسوايي. بعد حضرت پيامبر (صلي الله عليه و آله) به او فرمود: من از خدا مي خواهم كه ترا با لباس محشور نمايد.[4] از اين احاديث معلوم مي شود كه مردم در روز قيامت برهنه محشور مي شوند.           
 اما  اين نکته قابل توجه است كه به فرض اينكه انسان برهنه وارد محشر شود، در آنجا هر كس بگونه اي گرفتار خود است كه اصلاً از برهنه بودن يا نبودن ديگري خبري ندارد و گويا اموري را كه پوشش براي آنها لازم است نمي بيند. اما در عين حال برهنه بودن انسان ها هنگام خروج از قبر مطرح است لذا مرحوم فيض كاشاني مي گويد: (مردم در حالي كه زنده و برهنه اند از قبرهاشان بيرون مي آيند)[5]و در روايتي ديگر آمده كه فاطمه بنت اسد مادر امير مؤمنان ـ عليه السلام ـ وقتي از پيامبر اسلام شنيد كه فرمود: (ان الناس يحشرون يوم القيامة عراةٌ كماو لدوا) يعني مردم روز قيامت برهنه مادرزاد محشور مي شود. فاطمه بنت اسد ناراحت شد و گفت: واي بر اين رسوايي. بعد حضرت پيامبر (صلي الله عليه و آله) به او فرمود: من از خدا مي خواهم كه ترا با لباس محشور نمايد.[6] از اين احاديث معلوم مي شود كه مردم در روز قيامت برهنه محشور مي شوند.     
 دسته‌اي ديگر از روايات حاكي از اين است كه در روز قيامت مردم با كفن‌هايشان از قبر بيرون مي‌آيند و بدنشان با كفن‌هايشان مستور مي‌باشد. از امام صادق ـ عليه السّلام ـ  نقل كرده‌اند كه حضرت فرمود: براي اموات بهترين كفن را تهيه كنيد زيرا آنها با همان كفن‌هايشان از قبر بيرون مي‌آيند.[7] در روايتي ديگر حضرت امام صادق ـ عليه السّلام ـ در جواب سائل چنين مي‌فرمايد: مردمان با كفن‌هايشان محشور مي‌شوند،…[8] ظاهر اين روايات با هم ناسازگارند و حال اين‌كه كلام معصومين در واقع با هم هيچ‌گونه تنافي ندارند، لذا در جمع اين روايات گفته‌اند: رواياتي كه بيانگر عريان و برهنه بودن اهل محشر مي‌باشند ناظر به احوال كافران است،… و روايات دسته دوم كه حاكي از مستور بودن اهل محشر هستند، ناظر به احوال مؤمنين و صالحان است؛ بنابراين ناسازگاري روايات رفع مي‌گردد، چون دسته‌اي ناظر به احوال كفارند، و دسته‌اي ناظر به احوال مؤمنين. نكته­ي مهم در اين‌جا اين است كه آيا دليل و گواهي بر اين جمع هست؟ روايتي از پيامبر گرامي اسلام نقل شده كه گواه و دليلي بر اين جمع است، حضرت مي‌فرمايد: (يحشر الناس كلهم يوم القيامة حفاة عراة إلّا شيعة عليٍّ ـ عليه‎ السلام ـ)[9]  مردم در روز قيامت عريان و برهنه محشور مي‌گردند، جز شيعيان علي بن ابي‌طالب.[10] حاصل سخن اين است كه مؤمنين و صالحان در روز قيامت مستورند.     

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. محمد سعيدي مهر، آموزش كلام اسلامي، ج2، نشر مؤسسه فرهنگي طه 1378ش.
2. امام خميني، معاد از ديدگاه امام خميني (تبيان، دفتر 30)، نشر مؤسسه آثار امام سال 1378ش.
3. سيد محمد حسيني طهراني معاد شناسي ج3-2، نشر انتشارات علامه طباطبائي مشهد 1418ق.
4. ناصر مكارم شيرازي، پيام قرآن، ج6، نشر دارالكتب اسلامي تهران، 1377ش.
 
پي نوشت ها:
[1] . انبياء/ 104.
[2] . مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، ج 28، كتاب الفتن و المحن، بيروت، ص 28.
[3] . مفاتيج الجنان، دعاي ابوحمزه شمالي، قم، شركت چاپ قدسي نشر بلاغت، 1373ش، ص 316.
[4] . کليني، محمد بن يعقوب، اصول كافي، با ترجمه جواد مصطفوي، تهران، نشر فرهنگ اهل بيت، بي تا، ج2، ص 347، باب مولد اميرالمؤمنين.
[5] . فيض كاشاني، ملا محسن، علم اليقين، قم، نشر بيدار، 1377ش، ج2، ص 1106، المقصد4، باب3.
[6] . کليني، محمد بن يعقوب، اصول كافي، با ترجمه جواد مصطفوي، تهران، نشر فرهنگ اهل بيت، بي تا، ج2، ص 347، باب مولد اميرالمؤمنين.
[7] . صدوق، من لايحضره الفقيه، قم، جامعه مدرسين، ج1، باب تكفين و آدابه، ح 408.
[8] . مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، ج 7، ص 109، صفة المحشر، و بحار، ج 10، ص 185.
[9] . مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، كتاب الايمان و الكفر، باب فضائل الشيعه، بيروت، نشر مؤسسه تراث العربي، 1403 ق، ج 65، ص 77، باب 15، ح136، و العدل و المعاد، باب محاسبة العباد، نشر پيشين، ج 7، ص 270.
[10] . همان، ج 65، ص 76.