درباره اين پرسش بايد گفت: به لحاظ آن که روح انسان بعد از مرگ به نحوي ارتباط با بدن و قبر خاكي و جايي كه بدن انسان در آن دفن مي شود دارد لذا بهتر است بدن ميت در مكان هاي شريفه مانند حرم و مشاهد مشرفه ائمه ـ عليهم السلام ـ دفن گردد، زيرا بدليل ارتباط خاص و توجه مخصوص اروح با ابدان مادي و قبور خاكي هيچ گاه مكان هاي ديگر حتي اگر مكان بد هم نباشد بلكه مكان عادي باشد با حرم و مشاهد شريفه يكسان نخواهد بود، چون ارتباط بين ارواح پاك انبياء و ائمه ـ عليهم السلام ـ و بين قبور شريفه آنان توجه خاص آنان را به قبور شريفه و به نقطه هايي كه ابدان مطهرة آنان در آن جاها مدفون است بدنبال خواهد داشت و طبيعي است كه اين مكان ها مشمول نظر و احاطة وجودي مخصوص آنان خواهد بود و ارواح پاك آنان در اين مكان ها حضور خاصي خواهند داشت تا جاهاي ديگر، حال اگر بدن ميت در اين مكانها و در نزديكي آنها مدفون باشد از بركات اين توجه بهره مند خواهند بود. البته اين در صورت وجود صلاحيت و آمادگي براي استفاده است و نه در هر صورت و براي همه كس.[1] چه بسا انسان تبهکاري که در مکان مقدسي دفن بشود ولکن به سبب ملکات رذيله ي بي شماري که دارد گرفتار عذاب و شکنجه باشد يعني به حدي از رذالت برسد که قابليت بهره مندي از مکان مقدس را نداشته باشد.
از اين بيان معلوم مي شود كه دفن شدن در اماكن متبركه نظير جوار معصومين ـ عليهم السلام ـ و يا برخي مكان هاي كه به نحوي متبرك اند و قداست دارد و يا قبرستان مؤمنان و شُهدا ممكن است آثار و بركاتي داشته باشد و افرادي كه در آن أماكن دفن مي شوند به نحوي از فيوضات آن اماكن بهره مند شوند. اما عُمده آن است كه انسان در آخرت مهمان عمل خود است هرچه عمل كرده است نتيجه آن را مي بينيد.
پي نوشت:
[1] . شجاعي، محمد، معاد يا بازگشت بسوي خدا، تهران، نشر شركت سهامي انتشار، 1376 ش، ج 1، ص 255.