شباهت هاي آن حضرت با هر يك از انبياء به گونه اي که در روايات آمده است اجمالاً به شرح ذيل است:
1.شباهت حضرت مهدي (عج) به حضرت محمد ـ صلّي الله عليه و آله ـ
رسول اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمود: مهدي از فرزندان من است، اسم او اسم من، كنيهاش كنيه من، و از نظر خَلق و خُلق شبيه ترين مردم به من است.[1]امام محمد باقر ـ عليه السّلام ـ فرمودند: امّا شباهت آن حضرت به جد بزرگوارش محمد مصطفي ـ صلّي الله عليه و آله ـ آن است كه با شمشير قيام كرده و دشمنان خدا و رسول و ظالمين و طاغوتيان را كشته و به وسيله شمشير و افتادن ترس در دل دشمنان ياري شده و هرگز پرچم او شكست خورده بر نمي گردد.[2]2. شباهت حضرت مهدي (عج) به حضرت ابراهيم ـ عليه السّلام ـ
حضرت امام زين العابدين ـ عليه السّلام ـ در روايتي مي فرمايند: «اما من ابراهيم فخفاء الولادة و اعتزال الناس[3]» امّا سنت ابراهيم ـ عليه السّلام ـ در آن حضرت مخفي بودن ولادت و عزلت اواز مردم است.
و از امام صادق ـ عليه السّلام ـ روايت شده است :ابراهيم ـ عليه السّلام ـ در يک روز به قدري رشد مي كرد كه ديگران در يك هفته رشد ميكنند. و در يك هفته به قدري رشد داشت كه ديگران در يك ماه رشد مي نمايند و در يك ماه به قدري كه ديگران در يك سال[4]. قائم (عج) نيز چنين بود چنانكه در خبر حكيمه رضي الله عنها آمده است[5].
3. شباهت حضرت مهدي (عج) به حضرت موسي ـ عليه السّلام ـ
امام باقر ـ عليه السّلام ـ فرمودند: اما شباهت او به موسي ـ عليه السّلام ـ طولاني بودن ترس و غيبت آن حضرت و مخفي بودن ولادتش و سختي شيعيانش از اذيت و آزارها و خواري ها بعد از غيبت آن حضرت است تا آنكه خداوند اجازه ظهور و ياري و پيروزي او بر دشمنانش را صادر نمايد.[6]و حضرت امام زين العابدين ـ عليه السّلام ـ در قسمتي از يك روايت مي فرمايند: «و اما من موسي فالخوف و الغيبه.» و امّا سنت از موسي ـ عليه السّلام ـ ترس و غيبت است.[7]4. شباهت حضرت مهدي (عج) به حضرت عيسي ـ عليه السّلام ـ
امام محمد باقر ـ عليه السّلام ـ مي فرمايند: اما شباهت آن حضرت به عيسي ـ عليه السّلام ـ اختلاف مردم درباره اوست كه عده اي مي گويند هنوز به دنيا نيامده و گروهي مي گويند فوت كرده و عده اي ديگر مي گويند كشته شده و به دار آويخته شده است.[8]5. شباهت حضرت مهدي (عج) به حضرت نوح ـ عليه السّلام ـ
امام زين العابدين ـ عليه السّلام ـ مي فرمايند: في القائم سنة من نوح و هو طول العمر[9] در قائم (عج) سنتي از حضرت نوح ـ عليه السّلام ـ است و آن طول عمر است.
6. شباهت حضرت مهدي (عج) به حضرت يوسف ـ عليه السّلام ـ
ابو بصير از امام باقر ـ عليه السّلام ـ روايت كرده كه فرمود: حضرت قائم ـ عليه السّلام ـ شباهتي به حضرت يوسف دارد، راوي مي گويد عرض كردم آن چيست؟ فرمود سرگرداني و غيبت.[10]امام محمد باقر ـ عليه السّلام ـ در قسمتي از روايت ديگري مي فرمايند: همانگونه كه امر حضرت يوسف از پدرش با وجود نزديك بودن مسافت بين آن حضرت و پدر و خاندانش پوشيده بود مهدي (عج) نيز با وجود نزديكي به شيعيان از آنان مخفي هستند.[11]يوسف زيباترين اهل زمان خود بود و از پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ روايت شده كه فرمودند: مهدي، طاووس اهل بهشت است.[12]7. شباهت حضرت مهدي (عج) به حضرت اسماعيل ـ عليه السّلام ـ
خداوند تبارك و تعالي همان گونه كه به ولادت اسماعيل ـ عليه السّلام ـ بشارت داده است به ولادت و قيام قائم (عج) نيز بشارت داده است.[13] همانگونه كه براي حضرت اسماعيل چشمه زمزم از زمين جوشيد براي قائم ـ عليه السّلام ـ نيز آب از سنگ سخت خواهد جوشيد.[14]8. شباهت حضرت مهدي (عج) به حضرت آدم ـ عليه السّلام ـ
همانگونه كه خداوند آدم را خليفه خود در تمام زمين قرار داد و او را وارث آن ساخت و چنين فرمود: «اني جاعِلٌ في الارض خليفة»[15] همانا من در زمين جانشيني قرار مي دهم حضرت حجّت (عج) را نيز وارث زمين؛ و خليفه خود در زمين قرار خواهد داد چنانكه از حضرت ابي عبدالله صادق ـ عليه السّلام ـ مروي است كه در تفسير آية «و عَدَ اللهُ الذين آمنوا منكم و عملوا الصالحات لِيَستخلفَنَّهُم في الارض»[16] خداوند به كساني از شما كه ايمان آورده اند و كارهاي شايسته انجام داده اند وعده داده كه آنان را در زمين خلافت بخشد فرمود: او قائم و اصحابش مي باشند و هنگام ظهور در مكه در حالي كه دست بر صورت مي كشد مي گويد: «الحمد الله الذي صدقنا وعده و اورثنا الارض» سپاس خداوندي كه وعده اش را درباره ما راست گردانيد و زمين را به ميراث ما در آورد.[17]9. شباهت حضرت مهدي (عج) به حضرت صالح ـ عليه السّلام ـ
صالح ـ عليه السّلام ـ از قومش غايب شد و پس از آنكه به سوي آن ها بازگشت عده كثيري او را انكار كردند. همانا مَثَل قائم ـ عليه السّلام ـ نيز مَثَل صالح است چنانكه امام صادق ـ عليه السّلام ـ فرموده اند.[18]10. شباهت حضرت مهدي (عج) به حضرت ايوب ـ عليه السّلام ـ
حضرت امام زين العابدين ـ عليه السّلام ـ در قسمتي از روايتي مي فرمايند: اما من ايوب فالفرج بعد البلوي[19] امّا سنتي از ايوب ـ عليه السّلام ـ كه در امام مهدي ـ عليه السّلام ـ است فرج بعد از گرفتاري است.
11. شباهت حضرت مهدي (عج) به حضرت يونس ـ عليه السّلام ـ
از امام باقر ـ عليه السّلام ـ روايت شده كه فرمودند: امّا شباهت او به يونس بن متي بازگشت او از غيبت به صورت جوان بعد از پيري و كهولت سن است[20]12. شباهت حضرت مهدي (عج) به حضرت داوود ـ عليه السّلام ـ
از حضرت امام صادق ـ عليه السّلام ـ روايت شده كه فرمودند: چون قائم آل محمد ـ صلّي الله عليه و آله ـ قيام كند، در ميان مردم به حكم حضرت داوود حكم مي فرمايد و نيازي به شاهد و بيّنه ندارد.[21]13. شباهت حضرت مهدي (عج) به حضرت هارون ـ عليه السّلام ـ
هارون ـ عليه السّلام ـ از راه دور سخن حضرت موسي ـ عليه السّلام ـ را مي شنيد و بالعكس. از امام صادق ـ عليه السّلام ـ روايت شده كه فرمودند: هنگامي كه قائم ـ عليه السّلام ـ ما به پاخيزد خداوند عزّ و جل در گوش ها و چشمان شيعيان ما خواهد افزود به طوري كه بين آن ها و حضرت قائم ـ عليه السّلام ـ پيكي نخواهد بود، با آن ها سخن مي گويد و آن ها مي شنوند، و به او نگاه مي كنند، در حالي كه در جاي خودش باشد.[22]14. شباهت حضرت مهدي (عج) به حضرت شعيب ـ عليه السّلام ـ
از امير المؤمنين ـ عليه السّلام ـ روايت شده كه: شعيب ـ عليه السّلام ـ قوم خود را به سوي خدا دعوت كرد تا اينكه عمرش طولاني و استخوان هايش كوفته شد. سپس از نظرشان غايب گشت و دوباره به صورت جواني به سوي آن ها بازگشت.[23]حضرت قائم (عج) نيز به صورت جواني ظهور خواهد كرد. از امام صادق ـ عليه السّلام ـ روايت شده كه فرمودند: آن كه از چهل سال بيشتر داشته باشد صاحب اين امر نيست.[24]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1.مكيال المكارم، تأليف آيت الله سيد محمد تقي موسوي اصفهاني با ترجمه سيد مهدي حائري قزويني.
2. كمال الدين تأليف شيخ صدوق.
3. غيبت نعماني، تأليف محمد بن ابراهيم النعماني.
پي نوشت ها:
[1] . موسوي اصفهاني، سيد محمد تقي، مكيال المكارم، ترجمه سيد مهدي حائري قزويني، نشر ايران نگين، ج1، ص320.
[2] . مجلسي، محمد باقر، بحار الانوار، بيروت، مؤسسة الوفاء، 1404ق، ج51، ص212؛ عن كمال الدين، ج1، ص327.
[3] . امين الاسلام، فضل بن حسن طبرسي، اعلام الوري، تهران، دارالكتب الاسلامية، ج1، ص322.
[4] . بحارالانوار، همان، ج 12، ص 19.
[5] . بحارالانوار، همان، ج 51، ص 27.
[6] . بحارالانوار، همان، ج 51، ص 212، عن كمال الدين، ج 1، ص 327.
[7] . اعلام الوري، همان، ج 1، ص 322.
[8] . بحارالانوار، همان، ج 51، ص 212، عن كمال الدين، ج 1، ص 327.
[9] . اعلام الوري، همان، ج 1، ص 322.
[10] . بحار الانوار، همان، ج 51، ص 224، عن غيبةالطوسي.
[11] . بحارالانوار، همان، ج 51، ص 212، عن كمال الدين، ج1، ص 327.
[12] . بحارالانوار، همان، ج 51، ص 91.
[13] . مكيال المكارم، همان، ج 1، ص 366.
[14] . برگرفته از روايتي از امام باقر(ع) بحار الانوار، ج 52، ص 351، و غيبت نعماني، ص 238، محمد بن ابراهيم النعماني، تحقيق علي اكبر غفاري.
[15] . بقره / 30.
[16] . نور / 55.
[17] . تفسير برهان، ج 3، ص 146، (سورة زمر آية 74)، به نقل از مكيال المكارم، ج 1، ص 249.
[18] . كمال الدين، ج 1، ص 136،
[19] . اعلام الوري، ج 1، ص 322.
[20] . بحار الانوار، ج 51، ص 212، عن كمال الدين، ج 1، ص 327.
[21] . روضه كافي، ص 50
[22] . بحار الانوار، ج 51، ص 27.
[23] . مكيال المكارم، ج 1، ص 301.
[24] . بحار الانوار، ج 12، ص 385.