خانه » همه » مذهبی » آيا پيروي از مجتهدين در زمان غيبت معصومين معقول است؟

آيا پيروي از مجتهدين در زمان غيبت معصومين معقول است؟

دليلي وجود ندارد كه اين موضوع را عقل نپذيرد و در مراجعه به عقل، عقل هيچ منعي را در اين زمينه ندارد. سيره عقلاء تمام جوامع گذشته و حال اين بوده است كه حاكمان رهنمودهائي در مورد انتخاب رهبر بعد از خويش براي ملت خود داشته‎اند. اين عمل به شيوه‎هاي مختلف در جوامع اعمال شده است. بعضي به صورت مشخص رهبر بعدي را به ملت معرفي كرده و يا او را مستقيماً به جانشيني خويش برگزيده‎اند. فرهنگ شيعي درباره اين موضوع معتقد است كه پس از انقضاء دوران غيبت صغري، ولي عصر، امام زمان(عج) و سائر ائمه يكي از مجتهدين جامع الشرائط را كه واجد اوصاف فقاهت، عدالت و مديريت اجتماعي مي‎باشد به نحو عام به مقام ولايت و نيابت منصوب فرموده‎اند..
پيامبران الهي كه رئيس عقلاء اُمم گذشته بودند، جانشين و رهبر بعدي را به مردم معرفي و منصوب مي‎نمودند چون اين امر را نه تنها عقل تأييد مي‎كند بلكه آن را لازم و ضروري هم مي‎داند و اين روال و ضرورت عقلي درباره پيامبر اسلام وديگرمعصومين وجود داشته است
با وجود غيبت کبري حضرت ولي عصر (عج) هم هيچ كسي به اندازه فقها و مجتهدين مناسب براي سرپرستي امت اسلامي نيست و در منابع اسلامي روايات متعددي وجود دارد که دلالت بر انتصاب فقيهان شايسته به اين مقام ولايت و نيابت دارد. از جمله در روايات مقبوله عمر بن حنظله از حضرت امام صادق ـ عليه السلام ـ آمده است: «فاني جعلته عليكم حاكماً»[1]؛ يعني: من فقهاء جامع الشرايط را بر شما (شيعيان) حاكم كردم. نيز در توقيع شريف امام زمان ـ عليه السلام ـ آمده است كه فانهم حجتي عليكم وأنا حجة الله[2]؛ همانا من فقهاي جامع الشرايط را براي شما حجت قرار دادم و خود نيز حجت خدا مي‎باشم، حجت در اين‎جا به معني مرجع رجوع و كسي كه او را بايد الگوي رفتاري و اخلاقي خود قرار داد و اوامرش واجب الاطاعة است. بنابراين امام در اين توقيع شريف، فقهاء جامع الشرايط را به عنوان متوليان امور اجتماعي و سياسي به مردم معرفي و منصوب فرموده‎اند.
بنابراين آنچه كه در روايات ولايت فقيه مطرح است نصب فقهاء به صورت توصيفي و عام بوده و پس از پايان دورة غيبت صغري هيچ‎گونه نصب خاصي از طرف امام ـ عليه السلام ـ نشده است. و به فرض اگر چنين رواياتي به ما نمي‎رسيد و تأكيد بر اين مهم نداشتند باز هم عقل اقتضا مي‎كرد كه بهترين افراد و مناسب ترين آنها براي رهبري جامعه اسلامي، فقها و مجتهدين هستند كه ساليان درازي در مسائل دين غور و تفكر داشته‎اند.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. ولايت فقيه، عبدالله جوادي آملي.
2. پرسش‎ها و پاسخ‎ها، محمدتقي مصباح يزدي، قم: انتشارات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره).
 
پي نوشت ها:
[1] . الكافي، ج 1، كتاب فضل العلم، ص 67، ح 10.
[2] . بحارالانوار، ج 53، ص 181، ح 10.

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد