خانه » همه » مذهبی » من هميشه و از كودكي از تاريكي و تنهايي بسيار مي‎ترسيدم، البته تا چند وقت پيش بهتر شده بودم ولي اين ترس و اضطراب دوباره به سراغ من آمده لطفاً بفرماييد كه من چه كار كنم؟

من هميشه و از كودكي از تاريكي و تنهايي بسيار مي‎ترسيدم، البته تا چند وقت پيش بهتر شده بودم ولي اين ترس و اضطراب دوباره به سراغ من آمده لطفاً بفرماييد كه من چه كار كنم؟

قبل از پرداختن به پاسخ سؤال شما لازم است مطلبي را در مورد ماهيت ترس و اضطراب يادآور شوم.
ترس و اضطراب را همه ما تجربه كرده‎ايم، نهايت تفاوتي كه بين افراد وجود دارد در اين است كه ترس و اضطراب برخي افراد طبيعي و در حدّ قابل قبول است. اين نوع ترس و اضطراب نه تنها مشكل آفرين نيست بلكه زنگ بيدار باشي براي ما است،‌تا از خطرات و آسيب‎هاي احتمالي مصون بمانيم و با تلاش و جدّيّت به كار و فعاليت خويش ادامه دهيم، امّا در صورتي كه ترس و اضطراب ما بدون دليل و بيش از حدّ آزار دهنده باشد، بگونه‎اي كه فعاليّت‎هاي فردي و اجتماعي ما را تحت تأثير خود قرار دهد، در اين صورت ترس و اضطراب مرضي و مشكل آفرين مي‎باشد كه بايد در جهت اصلاح آن كوشيد.[1] ترس و اضطراب با توجه به عوامل و موقعيت‎هاي آن‎ها به چندين نوع قابل تقسيم‎اند. يكي از انواع ترس، ترس از تاريكي است كه بيشتر در دوران كودكي ايجاد مي‎شود. براي ترس و اضطراب و اينكه عامل آن‎ها چيست، ديدگاه‎هاي متفاوت وجود دارد، يكي از ديدگاه‎ها اين است كه ترس از طريق شرطي سازي در افراد ايجاد مي‎شود. يعني فرد از موقعيتي كه در آن خطر يا تهديدي را مشاهده نموده مي‎ترسد، و چون آن در جاي تاريك بوده از آن پس از تاريكي مي‎ترسد.
در فرضية يادگيري اجتماعي نيز مشاهدة ترس در ديگران به عنوان الگو براي ايجاد ترس در افراد شناخته شده است.

درمان ترس و اضطراب
هيچ روش خودياري منحصري وجود ندارد كه به عنوان يك روش كامل جهت مقابله با ترس و اضطراب عمل كند، لذا چندين راهكار را به صورت همزمان بايد تمرين نموده و بكار بريد تا از ترس و اضطراب رهايي يابيد.
1. ايجاد شناخت و تفكر در خويشتن؛
يكي از بهترين روش‎هاي درمان اضطراب و ترس از تاريكي، شناخت درماني است. قبل از آن كه با موقعيت‎هاي ترسناك روبرو شويد، با خود فكر كنيد كه چرا از تاريكي مي‎ترسيد؛ آيا دليل  قانع كننده‎اي براي خود داريد كه از تاريكي بترسيد؟ آيا اعتقاد شما بر اين است كه واقعاً در جاهاي تاريك موجودات خطرناكي وجود دارد؟ اگر اين گونه فكر مي‎كنيد، امتحان كنيد. اتاقي را كه تاريك است، يكباره روشن نماييد. خواهيد ديد كه چيز خاصي نيست، ترسيدن از خود تاريكي هم بسيار نامعقول است، شما كه الآن رشد يافته و ديگر مي‎دانيد كه ماهيّت تاريكي ترسناك نيست و اگر واقعاً قبول داريد كه ماهيّت تاريكي ترسناك نيست، پس ترس شما غير منطقي خواهد بود.[2] ايجاد اين نوع شناخت و بينش در خويشتن براي مقابله با ترس بسيار مفيد است.[3]2. روش حساسيّت زدايي منظم؛
يكي ديگر از روش‎هاي درمان ترس و اضطراب، روش حساسيّت زدايي منظم مي‎باشد. استفاده از اين روش به اين صورت است كه شما درجاي خلوتي نشسته و لحظاتي با خود فكر كنيد، ابتدا موقعيت‎هايي را در ذهن خود مجسم كنيد كه براي شما كاملاً خوشايند است و هيچ ترس و اضطرابي را در شما ايجاد نمي‎كند، پس از آن , موقعيت‎ها و صحنه‎هايي را در نظر بگيريد كه كمتر تهديد كننده و ترس آور است، سپس تصور كنيد كه روز هست و شما به تنهايي از همان موقعيت كه مي‎ترسيد، عبور مي‎كنيد، هيچ نوع ترس و اضطرابي در شما ايجاد نمي‎شود. در مرحله بعد اين گونه فرض كنيد كه شب فرا رسيده و شما با يكي از دوستان خود به جاهايي مي‎رويد كه تاريك است، مثلاً وارد اتاقي مي‎شويد، يا در حالي كه در اتاق نشسته‎ايد، برق قطع مي‎شود، مي‎بينيد كه هيچ گونه ترس و اضطرابي در شما ايجاد نشد. وقتي چندين بار تمرين كرديد و موقعيت‎هايي را كه كمتر تهديد كننده است، در ذهن خود تصور نموديد , اين آمادگي روحي در شما ايجاد مي‎شود كه در ذهن خود تصور كنيد كه به تنهايي درجاهاي تاريك قرار گرفته‎ايد، مي‎بينيد كه باز هم ترس و اضطرابي در شما ايجاد نمي‎شود، سپس در مرحله عمل نيز اين روند را تمرين كنيد، يعني كم كم خودتان را به آن موقعيت كه از آن مي‎ترسيد، نزديك نمائيد، مثلاً بار اوّل با دوستان خود از آنجا عبور نموده، مي‎بينيد كه هيچ اتفاق خاصي رُخ نداد، بعد آمادگي پيدا مي‎كنيد كه به تنهايي نيز در آن موقعيت قرار بگيريد.[4]3. روش سرمشق گيري و مهارت آموزي
 براي حلّ مشكل ترس از تاريكي مي‎توانيد از روش سرمشق‎گيري و مهارت آموزي استفاده نماييد. براي انجام اين كار لازم است از دوستان خود كمك بگيريد، از آن‎ها خواهش  كنيد كه به تنهايي در همان موقعيتي كه شما از آن مي‎ترسيد، قرار گيرند. خواهيد ديد كه آن‎ها بدون ترس و اضطراب در آن موقعيت قرار مي‎گيرند، با ديدن اين صحنه، در شما نيز جرأت ايجاد مي‎شود و با خود مي‎گوئيد اگرمن هم در آن موقعيّت قراربگيرم هيچ مشكلي برايم پيش نمي‎آيد و در عمل نيز تجربه كنيد قطعاً اين روش براي شما مفيد است.
در پايان اميدوارم با رعايت نكات مذكور و تمرين روش‎هايي كه معرفي شد، بتوانيد به ترس و اضطراب خود فايق آمده و با جرأت و اعتماد به نفس بر تمامي موقعيّت‎ها پيروز گرديد.
براي مطالعه بيشتر به كتابهاي زير مراجعه كنيد، اگر اين روش‎ها را مورد استفاده قرار داديد، حتماً درنامة بعدي خود وضعيت و ميزان موفقيت كار را با در ميان بگذاريد.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. پاول و انرايت، فشار رواني، اضطراب و راه‎هاي مقابله با آن، ترجمه  حسن صبوري مقدم و همكاران، آستان قدس رضوي، چاپ اوّل، 1377.
2. كلارنس ج راو، مباحث عهده در روان پزشكي، ترجمه: جواد وهاب زاده، انتشارات علمي و فرهنگي، چاپ سوّم، 1373.
3. فريد خدايي، روان پزشكي براي همه، انتشارات بزرگمهر، چاپ اوّل، 1379.

پي نوشت ها:
[1] . براي مطالعه بيشتر رك: پريرخ دادستان، روان شناسي مرضي تحولي از كودكي تا بزرگسالي، ج 1، سمت، 1376، ص 59 ـ 62.
[2] . رك: هربرت فنسترهايم، آموزش كنترل ترس، روش جديد براي غلبه بر ترس، ترجمه مهدي قراچه داغي، انتشارات علمي، اوّل، 1381، فصل دوّم.
[3] . براي مطالعه بيشتر در مورد نقش شناخت در ماني بر رفتارهاي نابهنجار و از جمله ترس، مراجعه شود به: هاوتون و همكاران، رفتار درماني شناختي، ترجمه قاسم زاده، انتشارات ارجمند، چاپ اوّل، 1376، فصل 4.
[4] . براي مطالعه بيشتر رك: پاول و ليندزي، تشخيص و درمان اختلال‎هاي رواني، بزرگسالان در روان شناختي باليني، ترجمه: محمد رضا نيكخو، نشر سخن، چاپ اوّل، 1379، فصل 7 و 8.

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد