دانشجويان به عنوان قشري مهم و داراي تحصيلات عالي، هم در ميان خانواده و بستگان و هم در چشم عموم افراد جامعه، افرادي مورد توجه و احترام هستند و بسياري از افراد، افكار و رفتار آنها را داراي پشتوانههاي علمي و عقلي دانسته و نهاد پيشرفت و تمدن تلقي مي نمايند و لذا از آن تقليد و حمايت ميكنند. و از طرف ديگر، در آيندهاي نه چندان دور بسياري از مديران اين كشور در بخشهاي مختلف را، همين دانشجويان تشكيل خواهند داد. به علت اين دو ويژگي بسيار مهمّ، قشر دانشجو مورد توجه دشمن قرار گرفته و «استراتژي تخريب دانشجويي» در مورد آنان اعمال ميگردد. دشمن در اين استراتژي، هم به تخريب افكار و عقايد و فرهنگ ديني و اسلامي دانشجويان پرداخته و هم از آنان به عنوان ماشينهاي تخريب و مخدوش كردن چهرة نظام و انقلاب سود ميبرد.
به نظر ميرسد منظور از فعاليت فرهنگي برگزاري مراسم عزاداري و جشن به مناسبتهاي مذهبي، برگزاري نماز جماعت، درس اخلاق و معارف، مسابقات مذهبي، نشستها و همايشها است.
الف) عوامل ارتقاي سطح کيفي برنامهها
عوامل مختلفي ميتوانند روي کيفيت برنامهها اثر داشته باشند. تغيير در هرکدام از اين عوامل ميتواند در کيفيت برنامه تغيير ايجاد کند. در زير به چند مورد مهم اشاره ميگردد.
1ـ بهبود محتواي برنامهها
برنامههاي جشن، عزاداري، نشست و درس اخلاق همگي يک ظاهر دارند و يک محتوا ظاهر برنامهها به مسأله جاذبه مربوط ميشود که بعدا بررسي ميشود، اما محتواي برنامهها مسأله نرم افزاري يا فکري است. از آنرو که اين برنامهها براي دانشجويان برگزار ميشود بايد از نظر محتوا غني باشند. يعني دغدغههاي ذهني دانشجويان در سخنرانيها مطرح شود. سؤالات آنان به صورت منطقي و علمي پاسخ داده شود. به عنوان مثال سخنران جلسه عزاداري و جشن نبايد از طرح مسائل و شبهات ديني و فکري دانشجويان طفره رود و سعي نکند که آنان را به صورت تعبدي قانع کند. اين امر نياز دارد که مجريان برنامه افراد با صلاحيت را براي اين جلسات دعوت کنند و اگر آن فرد از دغدغههاي دانشجويان اطلاع ندارد خود بسيج دانشجويي مسائل دانشجويان را به فرد مدعو اطلاع دهد و از او بخواهد که روي اين مسايل مطالعه نموده و سپس صحبت کند.
2ـ افزايش جذابيت برنامهها
جذابيت برنامه به مسائل ظاهري و حاشيهاي آن مربوط ميشود. بسيج دانشجويي سعي کند. مثلا اگر مراسم جشن برگزار ميشود زيباييهاي ظاهري در آن حفظ شود. از افراد با سليقه در ساماندهي مراسم استفاده شود. از باب مثال تريبون جلسه، تزيينات آن، مکان جلسه و امثال آن از زيبا و جذاب باشند.
3ـ نوآوري و تنوع
اصولا امروزه دنيا دنبال نوآوري است و از مسائل تکراري، کهنه و يک نواخت خسته ميشوند. در مسأله تنوع مثلا افرادي که براي مراسم و نشستها دعوت ميشوند متنوع باشند. ظاهر و تزيينات جلسه متنوع باشند. نحوه چينش و اجراي فعاليتهاي درون جلسه نوآوري داشته باشد. اين مسائل کيفيت جلسات را افزايش ميدهد.
4ـ اجتناب از سوگيري
شرکت کنندگان در جلسه نبايد احساس کنند که برنامهها سياسي هستند و هدف از اجراي برنامهها جذب آنها به سمت و سوي خاص باشد. هر چند در برنامههاي فرهنگي اين مسائل قطعا وجود دارد، اما براي شرکت کنندگان نبايد چنين احساسي به وجود بيايد زيرا در آنان مقاومت ايجاد گرديده و نه تنها جلسه اثر خود را از دست ميدهد بلکه در مشتريان خود را در برنامههاي بعدي نيز از دست ميهد.
ب) نقشها و وظايف بسيج دانشجويي
1. شناسايي راههاي تهاجم فرهنگي دشمنان: شناخت راههاي هجوم فرهنگي بخصوص در دانشگاهها ميتوان به وسيلة بسيج دانشجويي صورت بگيرد. وقتي كنسرتهاي موسيقي و اختلاط دختر و پسر در دانشگاه از سوي گروهي برپا ميشود، وقتي از افراد لا مذهب و مسئلهدار براي سخنراني دعوت ميشود، يقينا به دنبال اهداف خاصي اين برنامه اجرا ميشود. يقيناً ارزشزدايي و هنجار شكني از اهداف آنان است. شناخت اين اهداف شوم ميتواند يكي از فعاليتهاي بسيج دانشجويي باشد.
2. تنوير افكار دانشجويان: نبايد منتظر بمانيم دشمن هجوم بياورد ما به دفاع برخيزيم. اگر به مسائل و جريانهاي فرهنگي كشور نگاه كنيم در هر جبههاي كه دشمن دست به تحرك و فعاليت زده ما به مقابله برخواستهايم كه در واقع يك حركت انفعالي و واكنشي است كه البته لازم است ولي كافي نيست، و متأسفانه به نظر ميرسد غير از چند سال اول انقلاب، در سالهاي پس از آن و به خصوص دهة اخير، ما بيشتر حركتهاي انفعالي و واكنشي داشتهايم، يعني منتظر بودهايم، ببينيم دشمن چه ميكند تا دست به ضد حمله و مقابله بزنيم و لذا غالباً در موضع انفعال قرار گرفتهايم ما بايد علاوه بر حركتهاي انفعالي و واكنشي به فكر ايفاي نقش فعال نيز باشيم تا از اين طريق، دشمن را زمين گير كرده و بخشي از نيروها و امكانات او را از دايرة طراحيها و حركتهاي فعال و كنشي خارج كنيم. به وسيلة بيانيهها و نشريههاي دانشجويي ميتوان افكار دانشجويان را روشن كرد. همچنين برگزاري جلسات پرسش و پاسخ و استفاده از اساتيد متعهد مي تواند نقش مهمي در آگاهي بخشي و بينش افزايي دانشجويان داشته باشد.
3. استفاده مناسب و به موقع از فرصتها: بعضي مناسبتها و موقعيتها در سال تحصيلي پيش ميآيد مانند ايام شهادت ائمه ـ عليهم السّلام ـ و اعياد ائمه كه استقبال دانشجويان و آمادگي روحي ـ رواني آنها براي كارهاي فرهنگي مناسب است؛ بايد براي اين ايام برنامه ريزيهاي مناسب داشته باشيد، اجازه ندهيد ديگران از اين مناسبتها به نفع اهداف مغرضانه خود بهرهبرداري كنند. بايد از قبل آمادگي اجراي برنامههاي مفيد را داشت و فرصت را از ديگران گرفت.
4. رفتار ملايم و اخلاق نيكو: در اين صورت است که زمينة جذب دانشجويان به مسائل ارزشي را فراهم مي شود. تواضع نقش مهمي را در كار دارد، زيرا تبليغات سوء مغرضين باعث شده كه بعضي تصور كنند كه بسيج دانشجويي يك نيروي نظامي در سطح مراكز علمي است و اين تبليغات باعث كناره گيري از برنامههاي فرهنگي بسيج دانشجويي شده است. با تواضع و اخلاق مناسب ميتوان اين تصور غلط را از نظر دانشجويان پاك كرد و زمينه جذب آنها را به برنامههاي مفيد را فراهم نمود.
5. اجتناب از افراط و تفريط در كارها: افراط و تفريطها باعث انزجار ديگران و سبب خنثي شدن و بياثر ماندن همة فعاليتهاي شما خواهد شد.
6. محور فعاليتها، اخلاص و عمل به وظيفه باشد. به قول حضرت امام راحل (ره) «ما مامور به وظيفه ايم نه مامور به نتيجه» همچنين در ديدگاه عقيدتي ما، هيچ گاه «هدف وسيله را توجيه نمي کند» بنابر اين، به هر روش و وسيله اي نمي خواهيم به اهداف برسيم.