نگاه و عوامل آلودگي آن
نگاه آلوده بنيادش غفلت است غفلت باعث ميشود تا ديدهها و در پي آن ذهن و قلب افسار گسيخته شوند و در نتيجه موجب دل مردگي شوند.
ز دست ديده و دل هر دو فرياد
كه هر چه ديده بيند دل كند ياد
بسازم خنجري نيشش ز فولاد
زنم بر ديده تا دل گردد آزاد[1]صفحة خالي دل را ديده پر مي كند.اگر ديده نبيند دل مشغوليتي ندارد. در واقع نقش ديده و چشم ها بيشتر شبيه رايتر (Writer) كامپيوترهاي امروزين است كه سي دي و لوح هاي فشردة خالي را پر مي كند و در واقع موجوديت آن لوح و اين دل به محتواي آن است. دلي كه ديده آن را لبريز كرد مانند كوزه اي است و از كوزه همان برون تراود كه در اوست. سعي شود قبل از اينكه چشمان صحفة دل را به خواست خود پر كنند پيش قدم شده و خودتان انتخاب كنيد كه صفحة دلتان با كدام تصاوير پر شود.
به قول صائب تبريزي:
چشم اگر پوشيده باشد، دل نمي گردد سياه
بيشتر، تاريكي اين خانه از دام است و بس
نگاه در آيات
خداوند در قرآن كريم مي فرمايد: «به زنان و مردان مؤمن بگو چشمهايشان را فرو بنشانند (خيره و ممتد نگاه نكنند)»[2] اين كوتاه نگريستن نويدبخشِ راحتي روح است.
درمان با توجه به احاديث:
پيامبر گرامي فرمودند: «النظرة الاولي خطأ و الثانيةُ عمد و الثالثةُ تدمر؛»[3] يعني نگاه اول نگاه اتفاقي و خطائي است؛ اما نگاه دومِ عمدي بر ضرر تو و سومين نگاه، ويرانگر و هلاك كننده است.
و همچنين فرمود: «نگاه حرام تيري از تيرهاي مسموم شيطان است. و هر كس براي خوف از خدا آن را ترك كند حلاوت ايمان را در قلب خود مي يابد.[4]»
و نيز امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمودند: «نگاه بعد از نگاه، شهوت را در قلب مي كارد و اين فتنه به وسيله نگاه براي صاحبش كفايت مي كند.[5]»
پيامبر گرامي فرمودند: «غضب خداوند بر زن شوهرداري كه چشم و نگاهش را از غيرشوهر و غيرمحارم پر كند، شديدتر است.[6]»
باز پيامبر فرمودند: «اياكم و فضول النظر، فانه يبذر الهوي، و يولد الغفلة»؛ از زياده روي و اضافات نگاه كردن پرهيز كنيد كه موجب مي شود كه هوي و هوس در دل نهفته شود و اينگونه نگاه كردن ها غفلت زايند.[7]امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمودند: «خوشا به حال كسي كه ديدگانش را در قلب خود قرار دهد و نگاهش را در چشمانش قرار ندهد.»[8]«كم من نظرة اورثت حسرة طويله»[9] چه بسيار نگاهي كه حسرت طولاني را به ارث مي گذارد.
امام علي ـ عليه السلام ـ فرمودند: «نعم صارف الشهوات غضّ الابصار»[10] فرو نشاندن چشم چه خوب منصرف كننده از شهوات است.
«من عفت اطرافه حسنت اوصافه[11]» هر كس چشمانش عفيف باشد اوصاف او نيكو مي گردد. و رسول خدا فرمود: «غضوا ابصاركم ترون العجائب.[12]» چشمانتان را فرو نشانيد (از حرام) تا عجائب را ببينيد.
كيفر و پاداش نگاه
از احاديثي كه ذكر شد و همچنين از احاديث و مطالب ديگر اينگونه بر مي آيد كه آثار نگاه، هم در اين عالم و در شئونات زندگي پديدار مي گردد و هم آثار اخروي دارد.
آثار دنيوي نگاه
1. آزردگي رواني. 2. افسردگي و يأس. 3. ناآرام بودن. 4. آرزوهاي طولاني براي رسيدن به توهّمات. 5. انحراف از مسير معنويت. 6. فرو رفتن در شهوات و مسائل جنسي. 7. مورد سوء نظر اطرافيان قرار گرفتن. 8. عدم تفاهم در مسائل زناشويي.
گناهان ناشي از نگاه
1. خود ارضايي
كسي كه در پي نگاه شهوت خود را تهيج كرده و نمي تواند به آن شخص دست بيابد براي ارضاي خواسته هاي نفساني خود او به خود ارضايي مي آ ورد.
2. زنا
اين عمل در پي نگاه بعد از نگاه حاصل مي شود. اگر چشم ببيند، دل هم مي خواهد و انسان به سوي شهوات رغبت مي يابد و به هر شكل ممكن مي خواهد خودرا ارضا كند. كه عاقبت كار، مرد و زن چشم چران به زنا قبلا خواهند شد.
3. هم جنس گرايي و ديگر انحراف هاي جنسي
همة موارد فوق از گناهان بزرگ اند و آثار منفي متعدي در پي دارند.
پاداش خودداري از نگاه آلوده
از منابع اسلامي و احاديث اين گونه استفاده مي شود كه خودداري از نگاه موجب آرامش روح و روان و موجب نزول بركات، موفقيت در زندگي، خوشنودي خدا و جلب توجهات او و در آخرت موجب داخل شدن در بهشت و استفاده از نعمتهاي بهشتي و ازدواج با زيبارويان بهشتي براي زنان و مردان مي شود.
راه كارهاي عملي براي اينكه به راحتي چشمان خودمان را حفظ كنيم.
1. اُنس گرفتن ذهن و قلب با تصاوير و آموزه هاي اصلاحي ديني مانند مبدأ و معاد.
2. دعا براي ازدياد محبت خداوند كه در مناجات شعبانيه محبت، عامل خارج شدن از معصيت شمرده شده است.
3. شركت در مجالس معنوي و نشست و برخاست با دوستان صالح.
4. فعاليتهاي اجتماعي بهطوري كه وقت بيكاري براي انسان باقي نماند.
5. مداومت بر ذكر «لا حول و لا قوة الا بالله العلي العظيم»[13]6. ازدواج به موقع
7. تفكر در فاني بودن دنيا و تفكر در نعمتهاي بهشتي ـ تأمل در ضررهاي دنيوي و اخروي (و بالاتر از همه ناراضي بودن خداوند)
8. از حضور در مجالس و مكان هاي غيرمتعارف كه موجب تحريك نگاه ميشود، بپرهيزيد.
9. اُوقاتي براي ذكر و مناجات و تلاوت قرآن (مخصوصاً سورة نور) و خلوت قرار دهيد.
10. مطالعه كتابهايي كه دربارة نعمتهاي بهشت نوشته شده و همچنين كتابهاي اخلاقي.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. حريم عفاف، (روح الله حسينيان).
2. عوامل كنترل غرايز در زندگي انسان؛ حسين فطاهري.
پي نوشت ها:
[1] . بابا طاهر عريان.
[2] . نور/30 و 31.
[3] . ميزان الحكمة (عربي) جزء 8، چاپ اسوه، باب النظر، صفحات 3288 الي 3293.
[4] . همان
[5] . همان.
[6] . همان
[7] . همان.
[8] . همان.
[9] . همان.
[10] . همان.
[11] . همان.
[12] . همان.
[13]. كيمايي محبت، ص204.