از ويژگي هاي ذاتي انسان حُب ذات و ميل به كمال است اين خصيصه او را به سوي جلب منفعت و خوب و سالم زيستن سوق مي دهد. زندگي خوب و سالم راهي است كه افراد از طريق آن به تكامل معنوي و ارزش هاي انساني دست مي يابند و احساس نشاط و سرزندگي مي كنند. بنابراين ميل به داشتن زندگي خوب و سالم در نهاد و فطرت انسان نهفته است و براي بقاي انسان ضروري است. همة انسانها دوست دارند كه خوب زندگي كنند و نام نيك از خود بر جاي بگذارند. نكته اي كه در اينجا وجود دارد اين است كه زندگي خوب و سالم با توجه به ديدگاهها و رويكردهاي گوناگون معناي مختلف به خود گرفته و هر كسي برداشت ويژه اي از آن دارد. حتي كساني كه به اعتقاد ما منحرف هستند و در عيش و عشرت به سر مي برند، خوب زيستن را دوست دارند و مدّعي هستند كه زندگي خوب و سالم همان است.[1]از آن چه بيان شد به اين نتيجه مي رسيم كه داشتن زندگي خوب و سالم يكي از نيازهاي خوي انسان و مقتضاي طبع هر فرد است.
زندگي خوب و سالم در انديشه هاي غير ديني، يعني داشتن سلامت جسمي و رواني و بهره مندي از ابزار و امكانات لازم و مورد نياز براي زندگي. اما در گسترة دين مبين اسلام زندگي خوب و سالم با مذهب و خالق يكتا ارتباط دارد. از اين رو است كه پيامبر گرامي اسلام ـ صلي الله عَليهِ وَ اله و سَلَم ـ زندگي خوب و سالم را در داشتن اخلاق نيك، قلب خاشع و زباني كه به ذكر و ياد خدا باشد.»[2] مي داند. زندگي خوب و سالم در ساية تلاش پيگير و مبتني بر شناخت و باورهاي صحيح حاصل خواهد شد و اگر چه عوامل دروني هم چون وراثت و عوامل محيطي زمينه ساز خوشبختي هستند، اما اين موارد، عوامل اصلي خوشبختي و رسيدن به زندگي انساني محسوب نمي شوند، بلكه كمال واقعي انسان در ساية اراده و تلاش وي امكان پذير است.
افرادي كه زندگي خوب و سالم دارند از سلامت رواني برخوردارند و به اعتقاد روان شناس معروف، «مازلو» به خود شكوفايي رسيده اند.
مازلو نيازهاي انسان را طبقه بندي نموده و معتقد است كه انسان هر اندازه بتواند اين نيازها را ارضا كند، از سلامت رواني بيشتر و زندگي سالم تري برخوردار مي شود. سلسله مراتب نيازهاي انسان از نظر مازلو به اين صورت است:
ـ نياز به خود شكوفايي
ـ نياز به احترام-ازجانب خودوديگران
ـ نياز به عشق و تعلق داشتن
ـ نيازهاي ايمني-امنيت،نظم وثبات
ـ نيازهاي نيزيولوژيكي ـ غذا،آب و…
تمامي اين نيازها كه به صورت فطري در انسان وجود دارد، در نيل به زندگي شايسته و سالم كمك مي كند. طبق نظريه مازلو داشتن زندگي سالم در انسان يك نياز فطري است. انسان فطرتاً علاقمند است كه به سوي خودشكوفايي گام بردارد.[3]با توجه به آن چه بيان شد، پاسخ سؤال شما كه چرا انسان به زندگي خوب و سالم نياز دارد، روشن گرديد، اما اگر خواسته باشيم راه رسيدن به زندگي خوب و سالم را بشناسيم يا بدانيم كه افراد سالم داراي چه ويژگي ها و خصوصياتي هستند، اين دو موضوع اگر چه بي ارتباط با سوال شما نيست، اما جداي از آن است و طرح آن لازم به نظر نمي رسد. اميد است پاسخ سوال خود را دريافت كرده باشيد. اگر مطلب ديگري مورد نظر شما است كه از عنوان سؤال به روشني دانسته نمي شود. در نامة بعدي آن را مطرح نموده و با ما در ميان بگذاريد.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. سيد مجتبي موسوي، رسالت اخلاق در تكامل انسان، دفتر تبليغات اسلامي، 1376.
2. امان الله خلجي، تربيت روان با استفاده از اصول شناختي و رفتاري، نشر فرا روان، 1381.
3. مازلو، انگيزش و شخصيت، ترجمه: محمد رضواني، آستان قدس رضوي، 1372.
پي نوشت ها:
[1] . اُسوه بلوغ، ترجمه مرجان فرجي، انتشارات فردوسي، 1380، ص 23 ـ 28، 211.
[2] . مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، بيروت، ج93، ص 311.
[3] . روان شولتز، نظريه هاي شخصيت، ترجمه: يوسف كريمي و همكاران، نشر ارسباران، 1378، ص 361 ـ 363.