عصر حاضر، عصري است كه مرزها تقريباً معناي خود را از دست داده است يك فرد در يك سوي كره خاكي به راحتي اطلاعات فرد آن سوي كره و مرزها را مي تواند به دست آورد و اين به وسيله رسانههاي گستردهي امروزي ممكن است اگر چه حسني داشته باشد زيانهايي نيز به همراه دارد، گسترده گي رسانه ها و در نتيجه اطلاعات ورودي، ذهن و روان ما را به كا مي گيرد مخصوصاَ اگر اين اطلاعات مخرّب باشد و فرد مورد نظر نتواند صلاح خود را تشخيص دهد و مفيد را از غير مفيد تشخيص دهد مخصوصاَ اگر افراد يك جامعه آگاهي لازم را نداشته باشند و يا از لحاظ ايمان و فرهنگ در سطح پايين تري قرار بگيرند در اين مواقع كار مشكل مي شود به هر حال ما در اين گونه اجتماعي زندگي مي كنيم كه خوب و بد كار ما همچون روزنامه اي از مقابل ما مي گذرد.
اما اينكه به صورت موردي چگونه رفتار كنيم و وظيفه شما در قبال فرد مورد نظرتان چيست، بايد عرض نمود كه اين مطلب تا حدودي به نسبت و رابطه شما با يكديگر بستگي دارد. لذا اگر فكري مي كنيد كه حرف و نصيحت شما را مي پذيرند، سعي كنيد كم كم و با برخورد ها و تذكرات شايسته ايشان را متوجه رفتارهايشان بكنيد. توجه داشته باشيد كه هيچ گاه با انتقاد، توهين، تحقير، شروع نكنيد، اگر هدايت و راهنمايي شما با انتقاد و توهين و تحقير شروع شود، مطمئن باشيد كه اثري نخواهد داشت بلكه باعث مقاومت و مخالفت از سوي ايشان شده و در آينده نيز به رفتارهاي خود ادامه خواهند داد. اگر واقع بينانه تر به قضايا نگاه كنيم مي بينيم بسياري از انحرافات اخلاقي و لجبازي هاي نوجوانان و جوانان در اثر برخوردهاي نادرست والدين و اطرافيان ايجاد شده و يا تشديد مي شود، براي آنكه نصيحت و گفتار شما در مورد ايشان موفقيت آميز باشد و موثر افتد به اصول زير توجه كنيد.
1. شرائط امر به معروف و نهي از منكر را رعايت بكنيد و اگر اطلاعي از آن شرائط نداريد با مطالعه كتابهاي مربوط آگاهي خود را بالا ببريد.
2. مراحل امر به معروف و نهي از منكر را هم رعايت كنيد.
3. همانطور كه گفته شد هرگز با توهين و تحقير و اهانت، بخصوص در حضور ديگران نمي شود كار را به پيش برد اين گونه برخورد گاهي عامل لجاجت مي شود. شخصيت دادن به طرف و برخورد احترام آميز او را بهتر جذب مي كند.[1]4. خيلي ها از روي غفلت از مقام و جايگاه ارزشي انسان نزد خدا به مفاسد و انحرافات اخلاقي روي مي آورند، در اين مواقع توجه دادن به شأن والاي انساني مؤثر مي افتد در اين زمان مي توانيم از جوان هاي پاك و مهذب و الگوهاي متعالي بهره ببريد.
5. در ارشادهاي خود «زمينه سازي» را فراموش نكنيد و تدريجاً شروع كنيد، از نكاتي كه آمادگي روحي طرف مقابل را فراهم مي كند استفاده كنيد تا حرف شما موثر شود.
6. با ديگران بايد به گونه اي برخورد كرد كه به ما اعتماد كند و حرف هاي ما را از روي خير خواهي بدانند و باورشان بيايد كه خير و صلاح آنان را مي خواهيم و هيچ غرض خاص و يا عداوتي در ميان نيست.
7. تذكر مستقيم و يكباره به اشخاص بويژه جوانان و نوجواناني كه روحيه انتقاد پذيري ندارند گاهي سبب كدورت مي گردد درباره اين گونه افراد غير مستقيم وارد شدن بهتر است.
8. فراموش نكنيد هميشه با انتقاد و نصيحت و نهي كردن كارها سامان نمي يابد، گاهي براي يك مشكل بايد راه حل ارائه دهيد و جايگزين پيدا كنيد مثلاً براي جلوگيري از رو آوردن به فيلمهاي آنچناني و نا هنجار، موارد مثبت و فيلمهاي خوب ارائه دهيد و جايگزين كنيد پس صرف ايجاد بن بست و راه بندان،علاج كار نيست، راهگشايي مفيدتر است.[2]9. روانشناسان معتقدند كه در برخورد با افراد، ابتدا روي جنبه هاي مثبت آنان انگشت بگذاريم و تشويقشان كنيم. آنگاه از كار ناشايستي انتقاد كنيم، آن تقدير و ستايش قلبي زمينه پذيرش انتقاد بعدي مي شود، پس نبايد تنها عيوب و خطا ها را ديد.[3]10. با بزرگتر ها مشورت كنيد براي دوستانتان الگوي عملي باشيد تا گفتاري براي آنها كتاب معرفي كنيد. اگر توانايي آن را داريد دوستان خود را از الگوهاي نا مناسب و رفقاي بد جدا كنيد.
11. يكي از راههاي هدايت اين است كه جوانان را با تجربه هاي تلخ آشنا كرد، عواقبي تلخ كه ممكن است دامنگير آنها شود و ديگر راه برگشتي هم وجود نداشته باشد.
12. نامه نگاري: انسان ها داراي وجدان و فطرتي نيكو هستند، بنابراين اگر با آن روبرو شوند به گناه خود اعتراف مي كنند و براي برگشت آماده تر شوند با نامه نوشتن به دوستان وقت زيادتري براي تأمل ايجاد مي شود كه انسان به فكر فرو مي رود.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. احمد لقماني، شيوه جذب جوانان در تبليغ، نشر عصر سعادت، چاپ اول 1380.
2. مصطفي دلشاد تهراني، روشهاي تربيت در نهح البلاغه، انتشارات دريا، چاپ اول 1379.
3. محمد ناصر انتصاري، بحرانها و درمان ها در دوره بلوغ، انتشارات گرگان چاپ اول 1382.
4. سيد حسن اسلامي، امر به معروف و نهي از منكر، نشر خرم 1376.
پي نوشت ها:
[1] . جهانگرد، يدالله، نحوه رفتار والدين با فرزندان، انتشارات انجمن اوليا و مربيان، چاپ ششم ، 1377، ص135 و 128.
[2] . نوايي نژاد، شكوه، رفتارهاي بهنجار و نابهنجار كودكان و نوجوانان، انتشارات ابتكار، 1362.
[3] . جهانگرد، يدالله، نحوه رفتار والدين با فرزندان، انتشارات انجمن اوليا و مربيان، چاپ ششم ، 1379، ص91 و 89.