آيا توصيه به غرور و تكبر در مورد زنان منافاتي با دستور اسلام به تواضع و متكبر نبودن ندارد؟

تكبر و خود بزرگ بيني يعني كسي خود را بهتر و بالاتر از ديگران بداند. اين خصلت يكي از پليدترين خصيصه ها است و يكي از زشت ترين خوي انسانها شمرده مي شود. تكبر بر دو قسم است:
1. گاهي انسان بخاطر وجود اين خصلت تسليم حق نمي شود و زير بار تكليف و انجام مراسم عبادي نمي رود، اين نوع از تكبر از گناهان كبيره است و برگشت به كفر مي نمايد.
2. گاهي انسان به خاطر وجود اين خصلت نسبت به ديگران كبر مي ورزد، اما در مقابل خدا تسليم مي باشد. در كتاب هاي اخلاقي غالبا در قسم دوم بحث مي شود. امير المؤمنين در نهج البلاغه دارد كه تكبر بزرگترين دام ابليس مي باشد.[1] امام صادق ـ عليه السّلام ـ مي فرمايند: هيچ كس تكبر و خود بزرگ بين نمي باشد، مگر اين كه در خود كمبودي[2] احساس مي نمايد.
رواياتي كه از تكبر نهي مي نمايند، شامل مردان و زنان مي شود، و شايسته مردان و زنان نيست که خويشتن را از ديگران برتر دانسته و رفتار متکبرانه داشته باشند، اما در موارد خاص تکبر از زنان پسنديده است به اين معني که دربرابر محرمان و انسان هاي شهوت پرست رفتار متکبرانه و مغرورانه داشته باشند تا آنان به آنها به چشم طمع نگاه نکنند، و اين دستور به هيچ وجه مطلق نيست، لذا شايسته نيست زنان در مقابل محارم و کساني که به آنان به چشم طمع نگاه نمي کنند رفتار متکبرانه داشته باشند، به چنين چيزي در منابع ديني توصيه نشده است.
علي ـ عليه السّلام ـ مي فرمايند:
برخي از نيكوترين خلق و خوي زنان، زشت ترين اخلاق مردان است، مانند: تكبر و ترس و بخل هر گاه زني متكبر باشد، بيگانه را به حريم خود راه نمي دهد و اگر بخيل باشد اموال خود و شوهرش را حفظ مي نمايد و چون ترسان باشد از هر چيزي كه به آبروي او زيان رساند فاصله مي گيرد.[3]بهترين اوصاف زن عفت و اداره كردن امور منزل مي باشد و بالاترين ويژگي خانم همگامي با مرد و شوهر و كاستن از آلام شوهر است، زيرا كه تكبر در زن همانند قلعه اي تسخير ناپذير و عاملي است براي حفظ عفاف و مصون ماندن از چشم هاي ناپاك و قلب هاي خيانت پيشه.
قرآن مجيد هم مضمون كلام علي ـ عليه السّلام ـ[4] را تاكيد مي نمايد و مي فرمايد: «اي زنان پيامبر به گونة اي هوس انگيز سخن نگوئيد كه بيمار دلان، در شما طمع كنند، بلكه به هنگام سخن گفتن جدي و بطور معمولي و شايسته سخن بگوئيد»[5] پس زنان مؤمنه و شايسته نبايد همچون زنان كم شخصيت كه سعي دارند، با تعبيرات و لحن تحريك كننده كه گاهي همراه با اداء و اطوار مخصوصي است و انسانهاي شهوت پرست را به فكر گناه مي افكند؛ سخن بگويند …
پس علت اين كه تكبر و غرور از محسنات زن شمرده مي شود، بخاطر اين است كه زن متكبر و خود بين در مواقع خطر هرگز تسليم خودكامگان و هوسبازان نشود و دامن عفت خويش را لكه دار نكند و الا در مواقع عادي و عدم حضور نامحرم، همه بايد متواضع باشند و از تكبر دوري گزينند. به خصوص در مقابل محارم و پدر و مادر و همسر.

پي نوشت ها:
[1] . دشتي، سيد مصطفي، معارف و معاريف، قم، 1376، ج3، ماده تكبر.
[2] . همان.
[3] . نهج البلاغه، كلمات قصار، حكمت 234.
[4] . نفيسه، محمد جواد، شرح نهج البلاغه، كلمات قصار.
[5]. احزاب/ 32.