من به نوار ترانه علاقة قلبي ندارم امّا اقوام و فاميل درمراسم جشن عروسي، تولد و ….. از نوار ترانه استفاده مي كنند و من متاسفانه به چند دليل وارد اين مجالس مي شوم اول به اين دليل كه اين افراد ناراحت نشوند و در مراسم جشن خودم شركت كنند و هم چنين دوست ندارم كه فكر كنند كه من بسيار مذهبي و خشك هستم و به دليل بعدي آن اين است كه من بعضي اوقات احساس خستگي مي كنم و احساس مي كنم كه شاد نيستم ….. چه كنم وقتي از اين مراسم بر مي گردم عذاب وجدان مي گيرم و حتي نمي توانم راحت نماز بخوانم؟

در نوشتار زير سعي بر آن شده كه در قالب نكاتي جواب شما داده شود:
1. سخت است ولي ……: حركت در مسير حق سخت است؛ گاهي به انسان توهين مي شود؛ گاهي ممكن است او را خشك مقدس و …. بنامند اما مگر پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ و اصحاب ايشان با اين حرف ها و برتر از اين(شكنجه ها) صحنه را خالي كردند؟ در روايتي از امام صادق ـ عليه السّلام ـ داريم براي مومن سزاوار نيست در مجلسي بنشيند كه در آن معصيت مي شود او قدرت به تغيير آن ندارد.
از روايت چنين بر مي آيد كه انسان مؤمن اجتماعي است، در مجالس شركت مي كند(سخن نيكو و آداب پسنديده دارد، ترفندهاي زيبا به كار مي برد) تا در آن مجلس گناه نشود و از آن بالاتر اينكه آن مجلس را تبديل به مجلس ذكر و عبادت مي كند امّا اگر ديد قادر به تغيير مجلس نيست آن مجلس را ترك مي كند. راستي آيا ترك كردن يك مجلس سخت تر است يا هجرت از يك وطن بخاطر حفظ عبادت (هجرت مسلمانان به مدينه) و يا پناه به غار(اصحاب كهف) و تبعيد به خارج(امام خميني به پاريس) و …. آيا حضرت خديجه ـ سلام الله عليها ـ با آن همه ثروتش گوش به حرف زنان مكه داد؟ همان هايي كه مي گفتند اي خديجه تو كجا و محمد يتيم و ….. كجا؟ سخت است ولي به رضايت خداوند و كسب لذت دائمي وصف نشدني بهشت مي ارزد.
2. فعال باشيد: اگر مي توانيد مجلس را خود به دست بگيريد يعني با ظرافت برنامه ريزي كنيد كه در مجلس حاضر شويد ولي خودتان از «اصل روان شناختي جايگزين» استفاده كنيد. يعني تنها حذف ترانه نكنيد بلكه خود بگوئيد امروز مي خواهيم فلان فيلم كمدي را ببينيم يا خودتان نوارهاي مجاز ببريد و قبل از اينكه آنها نوار بگذارند نوار بگذاريد. در حالات امام خميني ـ رحمة الله عليه ـ مي خوانيم كه ايشان با ظرافت خاص وقتي ديدند در مجلسي غيبت مي شود جلسه را به دست مي گرفتند و بحث را عوض مي كردند. پس منتظر نمانيد آنها براي شما برنامه بريزند.
3. خدمت دلسوزانه و جاهلانه: برخي بخاطر عدم شناخت و بينش قوي نسبت مسائل اسلام از حكمت ها و فلسفه هاي مسايل ديني بيگانه اند(يعني مثل شما نيستند كه در خانواده اي متدين و آگاه به مسائل ديني رشد كرده باشند). گاهي اين افراد دوست دارند به انسان خدمت كنند اما حقيقت امر را نمي دانند، نمي دانند كه واقع گناه چه آسيب هاي روحي و رواني(دنيوي ـ اخروي) براي انسان دارد. بنابراين تلاش مي كنند براي شاد كردن شما مثلاً غيبت كنند يا نوار ترانه بگذارند. شما بايد با توجه به اين كه او در قسمت بينش ضعيف است به«اصل بينش» توجه كنيد يعني آنها را با مسائل دين آشنا سازيد(بيان غير مستقيم، نامه، اهداء كتب، دعوت به مراسم ديني، برگزاري دعا در منزل و دعوت از آنها و …..). البته اين امر بايد به تدريج شكل بگيرد يعني نبايد در يك جلسه به او اطلاعات فراواني بدهيد كه خسته شود.
4. گفتگوي صميمانه: به آنها در اوقات ديگر گفتگوي صميمانه داشته باشيد. با دلائل منطقي آنها را قانع كنيد كه هر نهي اي كه از طرف خدا رسيده در آن ضرر دنيوي و اخروي وجود داشته است. البته اين گفتگو بايد در فضايي دوستانه انجام پذيرد به گونه اي كه طرف مقابل در بحث با شما احساس امنيت كند چون اگر متوجه شود شخصيت او مورد حمله قرار گرفته است در صدد دفاع برمي آيد و بحث شما به جرّ و بحث تبديل خواهد شد كه از آن نتيجه اي نخواهيد گرفت پس براي اين كار از برجسته كردن صفات مثبت آنها، آشنا كردن آنها با فوائد عمل به دستورات و ضررهاي بي توجهي به مسائل ديني را گوشزد كنيد.
5. الگوهاي عملي موفق: سعي كنيد الگوي عملي براي آن خانواده باشيد اگر در همه ابعاد زندگي موفق باشيد مطمئناً آنها شما را خشك مقدس نمي خوانند افراد خشك مقدس افرادي هستند كه يك بعدي رشد مي كنند و به مسائل ديگر زندگي(هنر، كار، معاشرت هاي سالم، تفريح و ….) توجه ندارند. اگر چنين اموري را رعايت كنيد مطمئناً آنها شما را الگو قرار مي دهند.
6. عيني كردن فوائد دين: براي اين افراد از فوائد دنيوي دينداري بگوئيد مثلاً بگوئيد طبق آمار، طلاق در بين اقشار متدين بسيار اندك است يا بگوئيد روان شناسان غرب به اين نتيجه رسيده اند كه دعا براي افراد بيمار اثر فوق العاده اي دارد(البته اول مطالعات خوبي در اين زمينه انجام دهيد).
7. ايجاد محبت: با بيان كرامت هاي اهل بيت ـ عليه السّلام ـ و توجه ائمه ـ عليه السّلام ـ به ما مخصوصاً آقا امام زمان ـ عجل الله تعالي فرجه الشريف ـ رابطه عاطفي شديدي بين آنها و اهل بيت برقرار سازيد.
8. بيان ضررهاي دنيوي و اخروي موسيقي: [1] در جلسه اي كه بحث از نوار ترانه نيست با ظرافت بحث را به موسيقي بكشانيد و بعد دربارة مسائل موسيقي هاي حرام و علل آن سخن بگوئيد. در طول بحث به آنها خطاب نشود كه شما مشمول اين ضررها هستيد البته اگر آنها افرادي منطقي باشند مي توانيد با آنها بحث علمي كنيد.
9. رضايت پايدارتر و مفيدتر: بين خوشنودي و رضايت خدا و مردم رضايت خدا را ترجيح بدهيد از برچسب خشك مقدس نهراسيد. خشك مقدس كسي است كه خود را از فوائد بسيار گستردة دين(روان شناسان و پزشكان فعلي نيز خود مبلغان دين شده اند و مردم را به توجه باورها دعوت مي كنند) محروم مي سازند و خود را از لذت پايدار آخرت به خاطر لذت دو روزة دنيا محروم مي كنند.
10. برنامه هاي متنوع داشته باشيد: براي رفع خستگي خود، از برنامه هاي متنوع استفاده كنيد(گل سازي، سفره آرايي، خياطي، مشاعره، ديدن فيلم و سريال هاي مفيد، نوشتن نامه به يك دوست صميمي، ورزش، تفريح، دعوت دوستان به منزل و …..). در مسايل ديني افراط و تفريط نكنيد براي خود برنامه زندگي داشته باشيد(عبادت، كار، بهره وري از لذت هاي حلال و تفريح، معاشرت با نزديكان و دوستان مؤمن).[2]11. انتقاد سالم: شيوة انتقاد سالم را ياد بگيريد. هرگز در موقعيت حساس شلوغي به توصيه نپردازيد. از به كار بردن جملات امر و نهي اي پرهيز كنيد، نكته خود را غير مستقيم القاء كنيد؛ ابتدا از بيان نقاط مثبت شخص و سپس نكات منفي بگوئيد از شيوة تبليغ چهره به چهره[3] استفاده كنيد يعني در جمع به كسي توصيه نكنيد در عوض يكي يكي آنها را در خلوتي گير بياوريد و به شيوه غير مستقيم، خودماني دور از خودبزرگ بيني مسايل را به آنها بگوئيد چون برخي مواقع شور گروهي باعث مي شود كه نسبت به نكاتي كه شما مطرح مي كنيد تفكر كمتري كنند و شايد با تمسخر برخي بحث از دست برود.
نكته: خواهرم با اراده خود، مستقيم به طرف اين جلسات نرويد و به آنها مثل مردابي نگاه كنيد كه خطرناك است ولي در عين حال بايد فكري جهت آشنا ساختن اقوام خود با مسائل ديني بكنيد و اوقات ديگر را غنيمت بشماريد. نسبت به ملامت وجدان خود هوشيار باشيد(مثل همين حالا) چرا كه اگر بي توجهي كرديد، خاموش مي گردد و گناهان، زشتي خود را نزد شما از دست مي دهند. در آيه اي مي خوانيم كه نماز انسان را از فحشا و منكرات باز مي دارد.»[4] از آن سو نيز درست است يعني گناه انسان را از نماز باز مي دارد پس همين كه گاهي ملامت مي شويد نشانگر اين است كه مي توانستيد در آن مجلس حاضر نشويد و الاّ اگر به صورت ناخودآگاه به گوش شما برسد اشكال ندارد آنچه اشكال دارد گوش فرا دادن اختياري (سماع) است نه استماع(شنيدن غير اختياري).

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. جوانان و بينش هاي ناب، احمد لقماني، عطر سعادت.
2. روان شناسي رابطه، دكتر غلامعلي افروزؤ انتشارات نوادر(مخصوصاً قسمت اول كتاب).

پي نوشت ها:
[1] . انسان خواستار بدست آوردن منفعت و پرهيز از ضرر به همين خاطر به نكاتي كه در اين باره باشد توجه مي كنند.
[2] . محمدي ري شهري، ميزان الحكمه، چهار جلدي، قم، انتشارات دارالحديث، ج4، باب مراقبت.
[3] . اين شيوه جديداً توسط استاد قرائتي پس از سالهاي متمادي تجربه تبليغي مطرح شده است.
[4] . عنكبوت/45.