مختصري از زندگي آيت الله سيستاني مخصوصاً در زمان رژيم بعث عراق و حكومت صدام، را بيان كنيد.

مرجعيت ديني نزد شيعه امري بزرگ و خطير شمرده مي‌شود. هر كسي نمي‌تواند به اين درجه نايل آيد مگر با تلاش‌هاي چشمگير علمي و تقوا كه دو بال مهمّ يك عالِم محسوب مي‌گردد. براي رسيدن به اجتهاد و مرجعيت، مراحل زيادي را يك عالم بايد طي كند: مرحله مقدماتي، سطح و خارج كه چندين سال طول مي‌كشد و سرانجام رسيدن به حدّي كه قادر به درك و استنباط احكام الهي از منابع (قرآن، سنت، عقل، اجماع) باشد.
يكي از مراجع عاليقدر شيعه در حال حاضر حضرت آيت الله سيستاني مي‌باشد كه در كشور عراق اقامت گزيدند و بسياري از شيعيان در كشورهاي عربي و حوزه خليج فارس، لبنان، آفريقا و جاهاي ديگر مقلّد ايشان هستند.
آيت الله سيستاني در ربيع الاول سال 1349 هجري قمري در مشهد بدنيا آمدند. ايشان دروس ابتدايي و مقدمات و سطح و خارج را در مشهد گذرانيده و در درس خارج محقق ميرزا مهدي اصفهاني (ره) شركت نمود.
گويا درس خارج مشهد عطش علمي وي را سيراب نمي‌كرده، بنابراين در سال 1368 هجري قمري براي شركت در درس خارج مرجع عالي قدر شيعه آيت الله بروجردي (ره) به قم منتقل مي‌شوند و همچنين از محضر آيت الله كوه كمره‌اي (ره) استفاده مي‌كنند. وي در سال 1371 هجري قمري به نجف مي‌روند و از محضر آيات عظام و اساتيد فن: حكيم، خوئي و شيخ حسين حلي (رضوان الله تعالي عليهم اجمعين) استفاده مي‌كنند. ده سال در درس خارج فقه و اصول آقاي خوئي و يك دوره اصول كامل در درس آقاي شيخ حسين حلي شركت نموده و سرانجام موفق مي‌شوند در سال 1380 قمري از محضر اين حضرات اجازه اجتهاد دريافت كنند.
در سال 1381 هجري قمري به بحث و تدريس درس خارج فقه و بدنبال آن شرح كتاب عروةالوثقي پرداختند. در سال 1384 هجري قمري به تدريس خارج اصول پرداخته و تا 1411 هجري قمري سه دوره آن را تمام كردند.
صدام حسين كه معاونت شوراي فرماندهي حزب بعث را بر عهده داشت و مرد شماره دو عراق بود در ژوييه 1979 ميلادي. حسن البكر، رئيس جمهور وقت را، آرام از صحنه سياست كنار نهاد و اين در حالي بود كه تنها پنج ماه از حكومت تازه تأسيس جمهوري اسلامي ايران مي‌گذشت.[1] وي كه از روحيه سركوبگرانه و ديكتاتوري برخوردار بود جوّ اختناق و فشار مخصوصاً بر شيعيان وارد مي‌كرد. صدام بعد از جنگ 8 ساله عليه ايران، شروع به سركوب شيعيان عراق كرد و دست به جنايات و كشتار وحشيانه زد و بسياري از علماي بزرگ شيعه را حبس و به شهادت رساند، بطوريكه وحشت سراسر كشور عراق را فرا گرفت.
در اين جو اختناق شيعيان به خصوص علماء و از جمله حضرت آيت الله سيستاني شروع به تدريس و تربيت شاگردان و رسيدگي به مشكلات مردم پرداختند. مي‌توان شروع حكومت صدام را همزمان با اخذ اجازه اجتهاد ايشان بيان كرد كه بعداً در سال 1381 هجري قمري به تدريس درس خارج فقه مشغول و از سال 1384 هجري قمري تا 1411 هجري قمري سه دوره درس خارج اصول را به پايان بردند.
در اين دوره اختناق معظم له با احتياط كامل به فعاليتهاي فرهنگي و علمي مجدانه ادامه داده و به تربيت شاگردان در علوم ديني همت نمودند. «ايشان كه از جمله شاگردان برجسته آيت الله خوئي بودند»[2]، در تربيت شاگردان مبرز و برجسته نقش مهمي ايفاء نموده و عصر اختناق صدام و شرايط اجتماعي و سياسي كشور عراق را از نزديك مشاهده كرده و به مبارزه با مشكلات فرهنگي و اجتماعي مردم پرداخته و از انحرافات اجتماعي و عقيدتي مردم با آگاهي كامل جلوگيري نمودند.
در جو پريشان دوران آن ديكتاتور مستبد، آيت ا… سيستاني ضمن مبارزات فرهنگي بر عليه كمونيسم تحت رهبري حضرت آيت الله خوئي مرجع بزرگ شيعه نسبت به پاسخگويي در جهت سوالات شرعي شيعيان شركت داشته و از جمله اعضاي هيئت استفتاءات و مشاوران بسيار نزديك به مرجع عالي قدر آقاي خويي بودند. بر همين اساس ايشان بعد از رحلت آيت الله خوئي، به عنوان مرجع شيعه معرفي شدند.
در سايت اينترنتي آيت ا… سيستاني مطلبي با عنوان «شهادة سني للسيد السيستاني» وجود دارد كه اين مرد سنّي نقل مي‌كند كه از نزديك و بدون مزاحمتي با ايشان ديدار كرده در حالي كه ايشان در كمال سادگي و بدون تشريفات در يك اتاق كوچك نشسته بودند و به مشكلات حضار رسيدگي مي‌كردند و زندگي ايشان ساده و درب منزلشان به روي همه افراد باز بود.[3]آري! علماء اسلام همواره در كمال سادگي و به دور از تشريفات حال زندگي مي كنند و درب منزل ايشان به روي همة افراد باز است به طوري كه ايشان حتي مورد سوء‌قصد قرار گرفته‌اند ولي به حمد الهي خطر از ايشان بدور ماند.
با اشغال عراق توسط آمريكائي ها اوضاع سياسي، فرهنگي عراق تغيير كرده و ايشان به عنوان مرجعيت بزرگوار و فردي كه در سرنوشت مردم عراق دخيل هستند حضور فعال دارند. و با تحمل مشكلات در سنين كهولت وظايف سنگيني را عهده دار هستند. خداوند وجودشان را از بلاها حفظ فرمايد.
آيت الله سيستاني داراي آثار علمي و فقهي فراواني هستند كه از جمله آنها مي‌توان به:
1. شرح عروةالوثقي.
2. كتاب القضاء.
3. نماز مسافر.
4. رساله عمليه.
5. احكام حج و عمره و … اشاره كرد كه بيشتر جنبه فقهي دارند.
بنابراين آيت الله سيستاني در مشهد متولد و دروس مقدماتي و سطح را در مشهد و در ادامه به قم مي‌روند. سپس به حوزه نجف رفته و از محضر اساتيد از جمله مرجع بزرگ شيعه آيت ا… خوئي استفاده از جمله شاگردان خاص ايشان محسوب مي‌شوند. در طول حكومت صدام كه فضاي اختناق و فشار بر شيعيان بوده است، ايشان به فعاليت علمي و تربيت شاگردان پرداختند. در ضمن از اوضاع فرهنگي و اجتماعي مردم عراق غافل نمانده و با كمونيسم به مبارزه برخاستند و در حل مشكلات مردم دريغ نورزيدند.

پي نوشت ها:
[1] . دفتر ادبيات انقلاب اسلامي، روز شمار انقلاب اسلامي، حوزه هنري سازمان تبليغات، چ اول 76، تهران، 76، ج1، ص473.
[2] . گروهي از نويسندگان، يادنامه حضرت آيت العظمي خويي، مؤسسه خيريه آيت الله خويي، قم، چاپ اول، 72، ص 72.
[3] . نمرودي، سيد محمد صالح،ص 13.