عامل جاودانگي نهضت امام حسين ـ عليه السّلام ـ از منظر قرآن چه بوده است؟

بقاء و دوام موجودات عالم حداقل منوط به سه مساله ي محوري است: 1. وجود مقتضي 2. وجود شرائط 3. نبود مانع. اين موجود خواه يك پديده طبيعي باشد، خواه يك پديده اجتماعي و حتي پديده‎هاي عالم مجرّدات. زيرا همه ي اينها به نوعي بهره‎مند از وجود هستند. و هر چه عوامل سه گانه اوّل قابليت بيشتر براي بقاء داشته باشند و هر چه موانع هرگز رخ ننمايند، حيات آن پديده مورد نظر جاودانه‎تر خواهد بود.
امّا نگاه قرآن: اين تحفه ي  آسماني موجودات را به دو دسته كلي تقسيم نموده است، موجود بالذّات كه دوام أزلي و ابدي بالذّات دارد و موجودات بالعرض كه در نهايت فنا در انتظار آنها خواهد بود.[1] آنگاه در سوره ي النجم شرط بهره‎مندي از حيات و وجود را تلاش و سعي معرّفي نمود.[2] آن هم با توجه به آيه «أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِي الْحَمِيدُ»[3] چه اصل سعي و چه پاداش، همگي محتاج به امداد الهي است. سپس در سوره‎هاي متعدد نظير فاطر، الطلاق[4] و الشمس[5] شرط به ثمر نشستن همين تلاش به مدد الهي را تقوا پيشگي و پرهيزكاري معرّفي نمود بخصوص در سوره ي فاطر[6] تصريح فرمود آن عقيده، باور و انديشه‎اي كار ساز است كه طيب و طاهر باشد و آن عمل و تلاشي اين عقيده ي صالح را به اقيانوس حيات متصل مي‎كند كه شايسته و صالح باشد.[7] و در پايان در سوره ي مريم وعده داده است كه ميوه ي شيرين اين عقايد و عمل نيك ،عشق و محبّت خالصانه و كشش دروني ديگران[8] به سوي اين صالحان است[9] بويژه با توجه به برخي روايات، از جمله اين صالحان رسول اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ و اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ مي‎باشند.[10] امّا خداي سبحان قبل از هر كس خود به احياء و بزرگداشت جمعي از صالحان اقدام و علاوه ديگران را هم به زنده نگه‎داشتن ياد، نام، خدمات و فرهنگ آنان، امر نمود، بعنوان نمونه در سوره ي مريم[11] به ياد و خاطره ي  حضرات ابراهيم، اسماعيل، موسي، مريم و ادريس ـ عليهم السّلام ـ پرداخت و به مخاطبين قرآن هم امر فرمود تا شما هم نامشان را برپا داريد و در ضمن آن به پاره‎اي از دليل‎هاي اين تجليل اشاره نمود نظير يكتا پرستي، پاك‎دامني، پرهيزكاري، صداقت، خلوص، برپا داشتن نماز، اداء حقوق نيازمندان و حتي در سوره ي آل عمران شهادت را عامل بقاء و دوام برشمرده است يعني اين عوامل موجب حيات جاودان و بقاء رسم، اسم و فرهنگ صالحان فوق الذكر و حصول وّد از سوي خداي رحمان در دل ديگران براي ايشان، گرديده است.
با مراجعه به زندگي آن بزرگوار درمي‌يابيم كه عوامل مذكور در تاريخ حيات امام حسين ـ عليه السّلام ـ حضور داشت، قرآن بر صداقت، پاكي و طهارت روح و روان، رفتار و گفتار آن بزرگ مرد، (امام حسين«ع») شهادت داده است[12]، چنانكه زيباترين خاطره زندگي او به گواهي قرآن، گرفتن روزه در كودكي و اطعام قوت لا يموت خويش به فقراء بوده است[13] ،و اين رفتار تا آخرين لحظات زندگي‎اش استمرار داشت. همان‎گونه كه پرمخاطره‎آميزترين نماز را در شيرين‎ترين لحظات زندگي يعني ظهر روز عاشورا در وسط جمعيت دشمن بپاداشت.[14] امّا اخلاص كه سراسر زندگي او مشحون از آن است بخصوص وقتي با لباس زيباي شهادت آراسته شد، و شهادت امام حسين ـ عليه السّلام ـ در برابر مظلوميت او ناچيز است به جهت آنكه هنگامي که آن حضرت دست به قيام و اقامه ي معروف و ازاله ي منكر زد، ظالمان اتهام قدرت طلبي و راحت طلبان، تهمت نارواي بي‎تدبيري را به او نسبت مي‎دادند، امّا آن حضرت علاوه بر تحمّل زخم‎هاي فيزيكي حاصل از ضربات شمشير، زخم‎هاي ناشي از جنگ رواني را نيز براي رضاي خدا تحمل نمود و اين اخلاص با مايعِ روانِ حيات بخش خون، او را به درياي موّاج و اقيانوس بي‎كران حيات متصل گردانيد و به بقاء «وجه ربّ» باقي و ماندگار و به بركت رحمان، نعمت «وُدّ» نصيب ايشان گرديد و براي هميشه تاريخ جاودانه شد. در پايان قابل ذكر است كه عامل جاودانگي غير از پيامدهاي زيباي نهضت حسيني است.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. شهيد آگاه، نويسنده:آيت الله صافي گلپايگاني.
2. پرتوي از نهضت حسين(ع)، نويسنده:آيت الله صافي گلپايگاني.
3. حماسه ي حسيني، نويسنده:شهيد مطهري.

پي نوشت ها:
[1] . كُلُّ مَنْ عَلَيْها فانٍ وَ يَبْقى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلالِ وَ الْإِكْرامِ. الرّحمن: 26 ـ 27.
[2] . النجم/39.
[3] . فاطر/15.
[4] . طلاق/2.
[5] . الشمس/8 ـ 10.
[6] . فاطر/10.
[7] . طباطبائي، محمد حسين؛ الميزان، قم، منشورات جماعة المدرسّين، ج17، صص 23 ـ 24؛ مكارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، دارالكتب الاسلاميه، سال 1363 ش، ج 18، صص 194 ـ 198.
[8] . عسكري، أبي هلال، مُعْجم الفروق اللُّغوية، مؤسسة النشر التابعة لجماعة المدرسين، الطبعة الثانيه، 1421ق، ص 174.
[9] . فخررازي، التفسير الكبير، بيروت، دار احياء التراث العربي، الجزء الحادي و العشرون، البقه الثالثه، ص 255.
[10] . سيوطي، جلال الدين، الدرّ المنثور، بيروت، الناشر محمد امين دمج، ج4، ص 287؛ محمد حسين، الجزء الرابع عشر، صص 112 ـ 116؛ مكارم شيرازي، ناصر، پيشين، ج 16، صص 144 ـ 149.
[11] . مريم/16 ـ 58.
[12] . احزاب/33.
[13] . انسان/7 ـ 9.
[14] . مفيد، الارشاد، مؤسسه آل البيت ـ عليه السّلام ـ ، الطبعة الأولي، سال 1413 ق، ج2، ص105.