محتواي كتاب‎هاي انجيل و تورات چه بوده است؟

كتاب مقدس مسيحيان دو بخش دارد:
1. عهد عتيق كه مشتمل بر تورات و كتاب ها ي انبياء مي باشد.  
2. عهد جديد که مشتمل بر چهار انجيل و چندين رساله مي باشد.
علت اين نامگذاري آن است كه مسيحيان بر اين باورند خدا با انسان دو پيمان بسته است: يكي پيمان كهن و قديمي به وسيله پيامبران پيش از حضرت عيسي، در اين پيمان مرتبه‎اي از نجات از طريق وعد، وعيد، قانون و شريعت به دست مي‎آيد و ديگري پيمان نو، توسط خداي متجلي يعني عيسي مسيح، در اين پيمان نجات از طريق محبت حاصل مي‎شود به اين معني كه خداي پسر [حضرت عيسي] به شكل انسان مجسم مي‎شود، گناهان بشر را بر عهده مي‎گيرد و با تحمل رنج صليب، كفاره گناهان مردم مي‎شود.[1]عهد عتيق داراي 39 كتاب است كه از نظر موضوع به چهار بخش تقسيم مي‎شود:

بخش اول:
تورات: اين بخش داراي پنج كتاب به عنوان اسفار است كه در باور مسيحيان و يهود، حضرت موسي آنها را آورده است:
1. سفر پيدايش: آفرينش‎ جهان، داستان‎هاي حضرت آدم و حوا، نوح، ابراهيم، اسماعيل، لوط، اسحاق و…
2. سفرخروج : تولد و بعثت حضرت موسي، خروج بني‎اسرائيل از مصر، هلاكت فرعونيان و احكام؛
3. سفرلاويان: احكام و قوانين كاهنان يعني روحانيان يهودي از نسل‎ هارون و از خاندان لاوي، نحوه قرباني كردن؛
4. سفر اعداد: سرشماري و آمار بني‎اسرائيل در عصر حضرت موسي، شريعت و تاريخ تشريع برخي از احكام؛
5. سفرتثنيه: تكرار احكام و قوانين كه در سفرهاي قبلي آمده است؛

بخش دوم:
تاريخ بني‎اسرائيل پس از وفات حضرت موسي و جانشينش يوشع بن نون كه 12 كتاب دارد:
1. صحيفه يوشع: تاريخ و سيره يوشع بن نون جانشين حضرت موسي؛
2. سفر داوران : جنگ يهودا با كنعانيان و تصرف اورشليم پس از وفات يوشع…؛
3. كتاب روت: شرح حال زني به نام روت از جدّات حضرت داود: همسر بوعزكه عوبيد را آورد و عوبيد يسّي را و يسّي داود را آورد؛
4. كتاب اول سموئيل: تاريخ سموئيل نبي و تعيين شائول [طالوت] به سلطنت؛
5. كتاب دوم سموئيل: شروع پادشاهي حضرت داود پس از وفات شائول؛
6. كتاب اول پادشاهان: ادامه پادشاهي حضرت داود و پادشاهي حضرت سليمان و جانشينان او؛
7. كتاب دوم پادشاهان: ادامه تاريخ پادشاهان بني‎اسرائيل تا حمله بختنصر و سقوط بابل؛
8. كتاب اول تواريخ ايام: نسب‎نامه بني‎اسرائيل و تكرار تاريخ آنها تا حضرت داود؛
9. كتاب دوم تواريخ ايام: تاريخ پادشاهي حضرت سليمان و پادشاهان بعدي تا سقوط بابل؛ [اين دو كتاب تا حدودي تكرار است]؛
10. كتاب عزرا: نوسازي اورشليم و آزادي يهوديان همراه عزيز مصادف با پادشاهي ايران، كورش؛
11. كتاب نحميا: بازگشت يهوديان به بيت المقدس: اين كتاب از زبان نحميا فرزند حكليا ساقي اردشير اول پادشاه هخامنشي گفته شده و داستان آزادي و بر‎گشت يهوديان را يادآور مي‎شود؛
12. كتاب استر: رفع خطر نابودي يهود با وساطت استر كه به عنوان كنيز به خدمت پادشاه اخشورش آمده بود و از او خواست كه قوم يهود را ببخشد.

بخش سوم:
حكمت، مناجات و شعر: اين بخش مشتمل بر پنج كتاب است:
1. كتاب ايوب،
2. كتاب مزامير: زبور داود؛
3. كتاب امثال سليمان نبي: كلمات حكمت‎آميز؛
4. كتاب جامعه: اسم مستعار حضرت سليمان؛
5. كتاب غزل غزلهاي سليمان، اشعار عاشقانه.

بخش چهارم:
پيشگوئيهاي انبيأ: مشتمل بر هشدارها و تهديدات پيرامون سرنوشت بني‎اسرائيل با 17 كتاب:
كتاب اشعيا نبي؛ كتاب ارميا نبي؛ كتاب مراثي ارميا، كتاب حزقيال، كتاب دانيال نبي مدفون در شوش ايران؛ كتاب هوشع نبي؛ كتاب بوئيل نبي؛ كتاب عاموس نبي؛ كتاب عوبدياي نبي؛ كتاب يونس نبي؛ كتاب ميكاه نبي؛ كتاب ناحوم نبي؛ كتاب حبقّوق نبي ؛ كتاب صفيناي نبي؛ كتاب حجّي نبي؛ كتاب زكرياي نبي و كتاب ملاكي نبي.
عهد جديد داراي 27 كتاب و در چهار بخش تنظيم شده است:
اول: اناجيل:
1. انجيل متي: سيره و موعظه‎هاي حضرت مسيح با اشاره به پيشگويي‎هاي عهد عتيق، شروع اين كتاب نسب نامه عيسي مسيح همراه با تناقضات است؛
2. انجيل مرقس: نحوه بعثت و تبليغ حضرت عيسي، موعظه‎هاي وي، مخالفت يهود، به صليب كشيده شدن حضرت مسيح و…؛
3. انجيل لوقا: سيره و مواعظ عيسي مسيح، به صليب كشيده شدن وي، زنده شدن از قبر و رفتن به آسمان؛
4. انجيل يوحنا: سر‎گذشت حضرت عيسي، بشارت حضرت يحيي برآمدن مسيح و شهادت به نبوت او، مرگ و زنده شدن مسيح…؛
دوم : اعمال رسولان اين بخش مشتمل بر يك كتاب و نوشته لوقا نويسنده‎ي انجيل لوقا در شرح حال رسولان به ويژه پطرس بالا رفتن عيسي مسيح و… است كه در 28 باب تنظيم گشته است.
سوم: نامه‎هاي رسولان: نوشته‎هاي رسولان مسيحيت به جوامع و افراد مسيحي و غير مسيحي مبني بر
دستورالعمل‎هايي است كه بعدها در عهد جديد به وجود آمدند كه بيشتر اين نامه‎ها از پولس است و چندتايي نيز از پطرس، يوحنا، يهودا، يعقوب و… مي‎باشد:
1. نامه‎ها و رساله‎هاي پولس:
رساله به روميان؛ رساله اول به قرنتيان؛ رساله دوم به قرنتيان؛ رساله به غلاطيان؛ رساله به افسسيان؛ رساله به فيلپّيان؛ رساله به كولسيان؛ رساله اول به تسّالونيكيان؛ رساله دوم به تسّالونيكيان؛ رساله اول به تيموتائوس؛ رساله دوم به تيموتائوس؛ رساله به تيطس؛ رساله به فليمون؛
2. نامه‎ها و رساله‎هاي ديگران:
رساله به عبرانيان [براي يهوديان از پولس يا فرد ديگر نامشخص]؛ رساله يعقوب؛ رساله اول پطرس؛ رساله دوم پطرس؛ رساله اول يوحنا؛ رساله دوم يوحنا؛ رساله سوم يوحنا و رساله يهودا. [همه اينها براي عموم مسيحيان بود].
چهارم : مكاشفه يوحناي رسول در 22 باب.[2] كه در آخر عهد جديد آورده شده است.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. عهد عتيق سخن مي‎گويد؛ شولتز ساموئل،   ترجمه: مهرداد فاتحي.
2. يهوديت؛ عبدالرحيم سليماني اردستاني.
3. معرفي عهد جديد، مريل سي‎تني،   ترجمه: ميكائيليان.
4. مسيحيت شناسي مقايسه‎اي؛ محمد رضا زيبائي نژاد.
 
پي نوشت ها:
[1] . توفيقي، حسين؛ آشنايي با اديان بزرگ، تهران، سمت، 1381 هـ ش، ص 127.
[2] . بر‎گرفته از كتاب مقدس؛ انگلستان، ايلام، سوم، 2002م.