چرا حواريون عيسي در زمان مصلوب شدنش فرار اختيار كرده و هيچيك به دفاع از او برنخاست؟

مسيح دعوت خود را در ميان قوم يهود آغاز نمود، قوم لجوج و متعصبي كه پذيرش هيچ دعوت جديدي را نداشتند. اين وضعيت خاص، نشر دعوت جديد را با پيچيدگي و مشكل مواجه مي نمود. اين بود كه مسيح از ميان مردمِ عادي قوم خود، دوازده تن را به تعداد اسباط موسي، جهت ياري دين خدا برگزيد.اين افراد عبارت بودند از: پطرس و برادرش اندرياس، يعقوب ابن زبدي و يوحنّا برادرش، فيلپّوس، برتولما، ثوما، متّي (لاوي) شمعون قِنَعنِي غيور، لبيّ (ثديّ)، يعقوب بن حلفا و يهوداي اسخر يوطي.
چهره اي كه انجيل ها از حواريون ارائه مي نمايند، متفاوت است. گاه از آنها به عنوان رسولاني صديق و امين ياد مي كنند كه نهايت تلاش خود را در حمايت از مسيح به كار بسته اند؛ و (گاه) عنوان انسانهايي با ايماني ضعيف، نفهم و ترسو كه سرور خود مسيح را در لحظات بحراني وگرفتاري، تنها گذاشته و منكر هرگونه شناخت و ارتباط با وي شده اند. اين تصاوير متضاد، هاله اي پيرامون شخصيت حواريون ايجاد نموده كه ما را در دست يابي به شخصيت حقيقي آنها دچار سردرگمي مي نمايد.
امّا قرآن، رسالت معرفي حواريون مسيح را به بهترين نحو، به انجام رسانده است. قرآن از حواريون به عنوان انسان هايي پاك ياد مي كند كه با عشق و ايمان به مسيح، به حمايت از دين خدا برخاسته و در اين باره ذره اي ترديد به خود راه نداده است. قرآن كه فضائل اخلاقي مسيح را در ياري رساندن دين خدا، مايه سرمشق همة انسانهاي با ايمان مي داند.

تصوير مثبت انجيل از حواريون:
انجيل ها نقل مي كنند كه چگونه مسيح دوازده حواري را نزد خود فرا خوانده و به آنها قدرتي بخشيده كه ارواح ناپاك را بيرون رانده و هر نوع بيماري را شفا بخشند. و در پايان همين بخش، نام آنها را متذكر شده است.[1]انجيل مي گويد مسيح، حواريون را جهت هدايت يهود به اطراف فرستاده و به آنها توصيه هايي دربارة مأموريت شان مي كرده است.[2] و به آنها مي گويد: «خوب توجه كنيد، من شما را مانند گوسفندان به ميان گرگ ها مي فرستم. شما بايد مثل مار هوشيار و مانند كبوتر، بي آزار باشيد. مواظب باشيد زيرا مردم شما را تحويل دادگاه ها خواهند داد، و شما را در كنپه ها تازيانه خواهند زد. و شما را به خاطر من پيش فرمانروايان و پادشاهان خواهند برد تا در برابر آنان و ملل بيگانه شهادت دهيد. امّا وقتي شما را دستگير مي كنند نگران نباشيد كه چه چيز و چطور بگوييد چون در همان وقت آنچه بايد بگوييد به شما داده خواهد شد، زيرا گوينده شما نيستيد بلكه روح پدر آسماني شما است كه در شما سخن مي گويد. برادر، برادر را و پدر، فرزند را تسليم مرگ خواهد نمود. فرزندان عليه والدين خود بر خواهند خاست و باعث كشتن آنها خواهند شد. همه مردم به خاطر نام من كه شما بر خود داريد از شما متنفر خواهند بود، امّا كسي كه تا آخر ثابت بماند نجات خواهد يافت.»[3]آنها انسانهاي امين و شجاعي هستند كه آنچه را محرمانه از مسيح مي شنوند مأموريت دارند كه با صداي بلند به ديگران برسانند. «آنچه را من در تاريكي به شما مي گويم، بايد در روز روشن اعلام كنيد، و آنچه را محرمانه مي شنويد، بايد در بام خانه ها با صداي بلند بگوييد.»[4]و از چنان جايگاهي در نزد مسيح برخوردارند كه به منزله مادر و برادران وي مي باشند. «اينها مادر و برادران من هستند هر كه ارادة پدر آسماني مرا انجام دهد، برادر من، خواهر من و مادر من است.»[5] تنها حواريون اين شايستگي را يافته اند كه قدرت درك اسرار پادشاهي خدا به آنها ارزاني شود. «قدرت درك اسرار پادشاهي خدا به شما عطا شده، امّا به آنها عطا نشده است.»[6]از كلمات انجيل بر مي آيد كه پطرس محبوب ترين حواري در نزد مسيح بوده است: «و به تو مي گويم كه تو پطرس هستي و من بر اين صخره كليساي خود را بنا مي كنم و نيروهاي مرگ، هرگز بر آن چيره نخواهد شد. و كليدهاي پادشاهي آسماني را به تو مي دهم، آنچه را كه تو در زمين منع كني، در آسمان ممنوع خواهد شد. و هرچه را كه بر زمين جايز بداني در آسمان جايز دانسته خواهد شد.»[7]

تصوير منفي انجيل از حواريون
تصاوير ديگري نيز از حواريون در انجيل آمده كه ما را در وجود آنهمه ايمان و صداقت و فداكاري آنان به شك مي اندازد. حواريون براساس چنين نگرشي، كساني هستند كه در شب دستگيري مسيح، با خيال راحت در خواب عميق فرو رفته و مسيح را در غم و اندوه تنها مي گذراند.[8] و هنگام دستگيري مسيح، وي را ترك نموده و مي گريزند.[9]در فرازي از انجيل، پطرس كه گفته شد بنا به روايت انجيل، از برترين حواري مسيح بود، عيسي وي را شيطان ناميده
و مانع راه خود دانسته و افكارش را غيرخدايي مي داند.[10] همين پطرس. شخص ترسويي قلمداد شده كه هنگام دستگيري مسيح، از دور وي را همراهي كرده،  و جرأت ندارد كه در كنارش بماند؛[11] و سرانجام هرگونه ارتباط با مسيح را منكر و سوگند ياد مي كند هرگز مسيح را نمي شناخته است، و جالب اينكه در همين زمان پيشگويي مسيح را به ياد مي آورد كه به وي گفته بود: پيش از آنكه خروس بخواند تو سه بار خواهي گفت: كه مرا نمي شناسي.[12]

قرآن و ارائه تصوير حقيقي حواريون
قرآن در ارائه تصوير حقيقي از حواريون، آنها را انسانهاي پاكي مي داند كه در دوران سخت دعوت مسيح، نداي ياري وي را اجابت و تمام تلاش خود را در دفاع از مسيح و دين الهي به كار بستند.[13] آنها به واسطة شايستگي وجوديشان به مقام دريافت الهام از ناحيه پروردگار دست يافتند.[14] قرآن، آنها را الگوي عملي براي مؤمنان دانسته و به انسانهاي با ايمان سفارش مي كند كه همچون حواريون، يارانِ خدا باشند.[15] و اينكه آنها يك لحظه در راستگويي و صداقت مسيح شك نكرده اند.[16]با اين بيان روشن و بدون تعارض، چهره حقيقي حواريون، از پسِ پردة ابهام زمان خارج و آنها را به عنوان شخصيت هايي مؤمن و فداكار كه شايستة الگو بوده اند، پيش رويمان قرار مي دهد.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. بحارالانوار، علامه مجلسي، ج 14، ص 272-282، چاپ بيروت.
2. منشور جاويد، جعفر سبحاني، ج 12، ص 384-400، مؤسسه امام صادق.
3. تفسير نمونه، ناصر مكارم شيرازي، ج 2، ص 425-427، دارالكتب اسلامي.
 
پي نوشت ها:
[1] . متي/ 10: 1-4 و نيز مرتس / 3: 13-19، لوتا / 6 : 12-16.
[2] . متي / 10: 5-15، و نيز مرتس / 6: 7-13، لوتا / 9: 1-6.
[3] . متي / 10: 16-22، و نيز مرقس / 13: 9-13، لوتا / 21: 12-17.
[4] . متي / 10: 27، و نيز لوتا / 12: 3.
[5] . متي / 12: 49-50 و نيز مرقس / 3: 34-35، لوتا / 8: 21.
[6] . متي / 13 : 11 و نيز مرقس / 4: 11، لوتا / 8: 10.
[7] . متي / 16: 18-19.
[8] . متي / 26: 36-46، نيز مرقس / 14: 32-42، لوتا / 22: 39-46.
[9] . متي / 26: 56، و نيز مرقس / 14: 50.
[10] . متي / 16: 23، و نيز مرقس / 8: 33.
[11] . متي / 26: 58 و نيز مرتس / 14: 54، لوتا / 22: 54، يوحنا / 18: 15.
[12] . متي / 26: 69-75 و نيز مرقس / 14: 66-72، لوتا / 22: 56-62، يوحنا / 18: 25-27.
[13] . آل عمران / 52.
[14] . مائده / 111.
[15] . صف / 14 .
[16] . مائده / 113.