آيا موسي ـ عليه السّلام ـ اهل مصر بود و از نسل ابراهيم و يعقوب؟ و بفرماييد كه فرعون زمان موسي ـ عليه السّلام ـ كدام يك از فراعنه مصر بوده است؟

حضرت موسي ـ عليه السّلام ـ پدرش عمران و يكي از نوادگان حضرت ابراهيم ـ عليه السّلام ـ شمرده مي شود.[1] بدين توضيح كه: پس از آنكه يعقوب و فرزندانش به دعوت حضرت يوسف ـ عليه السّلام ـ به مصر آمدند[2] و در آنجا سكني گزيدند، رفته رفته رشد يافتند و تعدادشان زياد شد، تا آنكه حدود دو قرن بر سرزمين مصر استيلا پيدا كردند، اراضي حاصلخيز مصب رود نيل را تحت تملك خود درآوردند، و وضع خوبي داشتند. اما بعد از مدتي كه وضعيت بدين منوال گذشت و بني اسرائيل، نسل بعد از نسل در مصر با تنعم و رفاه زندگي مي كردند و مال و رجالشان فزوني يافت، در حدود سالهاي 1560 ق . م تا 1580 ق . م، مردم اصلي مصر قيام كردند و بني اسرائيل را شكست داده و سلطنتي بزرگ تشكيل دادند، ولي با اين همه اولاد اسرائيل[3] مدت يك قرن و نيم ديگر همچنان در مصر باقي ماندند و سلاطين مصر با آنها بخوبي رفتار مي كردند تا آنكه بالاخره نوبت به سلطنت فرعوني رسيد كه مردي ديوانه مزاج بود… او اسرائيليان را به بندگي گرفت[4] و… در نتيجه مردم مصر را به دو گروه قبطيان كه بوميان آن سرزمين بودند و سبطيان كه اولاد اسرائيل بودند تقسيم كرد.[5]سبطيان چند قرن پيش بدانجا مهاجرت كرده بودند فلذا اهل آن سرزمين محسوب مي شدند و بهمين خاطر خداوند متعال در قرآن كريم از آنها به «اهلها» تعبير كرده است.[6] از اينرو مي توان نتيجه گرفت كه حضرت موسي ـ عليه السّلام ـ اهل مصر بوده است. چرا كه اولاً؛ اجداد او چندين نسل در آن سرزمين زندگي كرده بودند. ثانياً؛ در آن سرزمين به دنيا آمده بود. اما در مورد نسب حضرت موسي ـ عليه السّلام ـ اتفاق نظر بر اين است كه نسب آن بزرگوار به حضرت ابراهيم ـ عليه السّلام ـ مي رسد و نام اجداد او را بدين ترتيب ذكر كرده اند: «موسي بن عمران بن يصهر بن قاهث بن لاوي بن يعقوب»[7] نام ديگر يعقوب، اسرائيل به معناي عبدالله بوده است و او فرزند حضرت اسحاق يكي از دو فرزند حضرت ابراهيم ـ عليه السّلام ـ بوده است.[8]و اما فرعون زمان حضرت موسي ـ عليه السّلام ـ: دربارة نام او، اقوال مختلفي نقل شده است:
1. برخي از مورخين، نام او را «رامسس دوم» بيان داشته اند.[9]2. و بعضي ديگر از آنها، او را به نام «توتموس سوم» معرفي كرده اند.[10]3. و قول ضعيفي هم از او به نام «وليد بن مصعب» ياد كرده است.[11]از ميان اين سه قول آنچه مشهور و معروف است قول اول مي باشد. نتيجه آنكه حضرت موسي ـ عليه السّلام ـ اگر چه از نسل ابراهيم و يعقوب ـ عليهما السّلام ـ بوده است و ليكن اهل مصر مي باشد و فرعون زمان او رامسس دوم بوده است.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. تاريخ جامع اديان، جان. بي. ناس.
2. دانشنامة جهان اسلام، ج 4، لفظ بني اسرائيل.

پي نوشت ها:
[1] . طباطبايي، محمد حسين، ترجمة الميزان، جامعه مدرسين، ج 7، ص 306،‌ انعام 74 تا 83،.
[2] . دانشنامه جهان اسلام، زير نظر حداد عادل، تهران، 1377، بنياد دائرة المعارف اسلامي، ج 4، ص 439، لفظ بني اسرائيل.
[3] . مراد فرزندان و نوادگان حضرت يعقوب ـ عليه السّلام ـ است.
[4] . جان. بي. ناس، تاريخ جامع اديان، علي اصغر حكمت، تهران، انتشارات علمي و فرهنگي، ط نهم، 1377، ص490.
[5] . گروهي، تفسير نمونه، جامعه مدرسين، ج 16، ص 11، ‌ذيل آيات 1 تا 6، سورة قصص.
[6] . قصص‌، 4.
[7] . مجلسي، بحارالانوار، موسسه الوفاء، بيروت، 1404ه‍. ق، ج 13، ص 4.
[8] . ترجمة الميزان، جامعه مدرسين، ج 7، ص 306،‌ذيل آيات 74 تا 83، سورة انعام.
[9] . تاريخ جامع اديان، ص490
[10] . دانشنامة جهان اسلام، ج 4، ص 448.
[11] . طاطبائي، محمدحسين، ترجمة الميزان، ج 14، ص 224، ذيل آيات 9 تا 48، سوره طه.