چرا مساجد اهل سنت يك مناره و مساجد تشيع دو مناره دارد؟

بنا بر روايات منقول از پيامبر اسلام(ص) ساختن مسجد فضيلت زيادي دارد.[1] و در كيفيت ساخت آن دستوراتي از طرف شارع مقدس وارد شده كه به چند مورد از آنها اشاره مي‎شود:
1. مستحب است مسجد بدون سقف ساخته شده و بلندي ديوارهاي آن متوسط باشد.[2]2. بنا بر مذهب شيعه و سني نقش و نگار مسجد و ديوارهاي آن ممنوع مي‎باشد.[3]3. مستحب است در مسير ورودي مسجد وضوخانه ساخته شود و از رفت و آمد بچه‎ها و ديوانه‎ها در مسجد جلوگيري به عمل آيد و معاملات خريد و فروش در آن انجام نگيرد.[4]4. امر چهارم در خصوص مناره مسجد است. و مناره بنا بر آنچه كه در صحاح اللغه آمده است به محلي كه در آن اذان گفته مي‎شود و نيز به محل گذاشتن چراغ جهت استفاده از نور آن، معني شده است.[5] در روايات شيعه كه فقهاء به آنها اعتماد كرده‎اند، در چگونگي ساخت مناره گفته شده كه ساختن مناره وسط مسجد كراهت دارد و سزاوار است كه هم سطح با ديوار مسجد باشد و نيز بلندتر بودن آن از ديوار مسجد مكروه مي‎باشد.[6] در روايتي نقل شده كه امام علي(ع) هنگاميكه در مسير خود مناره‎اي بلند را ديد دستور فرمودند تا آن را خراب كنند و فرمود مناره‎ها را از ديوار مسجد بلندتر نسازيد.[7]در نزد اهل سنت نيز بلند بودن مناره‎هاي مسجد مخالف سنت و روش سلف شمرده شده و مي‎گويند نبايد مناره‎ها آن قدر بلند باشد كه بر خانه‎هاي مردم اشراف داشته باشد.[8]اما تعداد مناره كه يكي باشد يا دو تا و يا بيشتر در روايات و كتاب‎هاي فقهي شيعه و سني اشاره‎اي به آن نشده است. لكن چون فلسفه وجودي مناره براي اذان گفتن مي‎باشد، طبيعتاً در هر مسجدي وجود يك مناره جوابگوي اين نياز مي‎باشد. اما اينكه مسلمانان اعم از شيعه و سني براي مسجد يك مناره يا دو مناره مي‎سازند، از احكام فقهي آنان نشأت نگرفته، بلكه همانگونه كه در ساخت مسجد و شكل و شمايل آن سليقه‎هاي هنري و معماري را به كار مي‎برند در مناره‎هاي آن نيز اين سليقه و ذوق‎هاي هنري اعمال شده است. مساجدي كه داراي دو مناره مي‎باشد. فقط زيبايي و نمود هنري و حفظ تقارن ساختمان مسجد در آن ملاحظه شده و هيچ مبناي شرعي و فقهي ندارد. بلكه ممكن است برخي از مساجد شيعه يك مناره داشته باشد و بالعكس مسجد اهل سنت داراي بيش از يك مناره باشد چنانچه در برخي از مساجد هندوستان و ساير كشورها اين امر كاملاً مشهود است. علاوه بر اين خيلي از مساجد اصلاً منازه ندارد.
قرآن: مساجد خدا را تنها کسي آباد مي کند که به خدا و روز جزا ايمان داشته و نماز بپا دارد و زکات دهد و جز از خدا نترسد ، اميد است چنين گروهي از هدايت يافتگان باشد. (توبه آيه 18)

پي نوشت ها:
[1] . شيخ طوسي، محمد، النهايه، ص 108، قم، قدسي، بي‎تا، و الشوكاني نيل الاوطار ج2، ص 161، بيروت، دارالجيل.
[2] . النهايه، ص 108، و شهيد اول، دروس، ج 1، ص 156، قم، مؤسسه نشر اسلامي، 1412 ق.
[3] . النهاية، ص 108، و ابن الاشعث سجستاني، سنن ابي داود، ج 1، ص 110، بيروت، دارالفكر، اول 1410 ق.
[4] . محقق حلي، المعتبر، ج 2، ص 449، مؤسسه سيدالشهداء، بي‎تا.
[5] . الخطاب الرعيني، مواهب الجليل، ج 2، ص 95، بيروت، دارالكتب العلميه، اول، 1416 ق.
[6] . محقق حلي، شرايع الاسلام، ج 1، ص 97، تهران، استقلال و دروس ج 1، ص 156.
[7] . علامه حلي، تذكرة الفقهاء، ج 1، ص 90، تبريز، مكتبه الرضويه.
[8] . مواهب الجليل، ج 2، ص 94.