سامري، كه قرآن كريم از آن به عنوان شخصي فريبكار و همعصر حضرت موسي ـ عليه السلام ـ نام ميبرد، با نام شهر سامّرا تفاوت دارد. سامرا نام فرد است و منسوب به شهر سامرا نيست. سامرّا شهري در عراق است كه بين بغداد و تكريت بر شرق دجله قرار دارد. گفته شده كه اين شهر به وسيله سام بن نوح بنا شد و به فارسي «سام راه» ميگويند.، اين شهر چند بار تخريب شد و سال 221 هجري معتصم عباسي در آنجا فرود آمد و به عمران آن همت گماشت و نام آن را «سرّ من رأي» (هر كسي او را ببيند خوشحال و مسرور ميشود) گذاشت و مخفف آن سامرّاء شد.
در شهر سامرّا مرقد مطهر دو تن از امامان معصوم ـ عليهما السلام ـ شيعه به نام حضرت علي بن محمد الهادي و حسن بن علي العسكري قرار دارد.[1]ولي سامري كه در قرآن از آن به عنوان فرد گمراه كنندة بنياسرائيل نام ميبرد، شخصي بود كه به موسي بن ظفر از اهالي عراق منسوب بود كه به عبادت بتها ميپرداخت. (اين واژه سه بار در قرآن شريف آمده است.)
او در زمان حضرت موسي ـ عليه السلام ـ به مصر آمد و به آن حضرت ايمان آورد و بعد از بدست آوردن فرصت سوء استفاده كرد و به گمراهي بنياسرائيل پرداخت.[2] ريشه ي سامري، «سمر» است. سامري يعني صاحب گوساله،[3] «ياء» در سامري «ياء» منسوب نيست بلکه همراه نام فرد است.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1 . ر.ك: ناصر مكارم شيرازي و ديگران، تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلاميه، چاپ چهارم، سال 1367 ش، ج 13، ص 282 ـ 291.
2 . ر.ك: آشنايي با اماكن مقدس عراق، محمدرضا قمي،قم، انتشارات مشعر، چاپ دوم، 1380 ش.
پي نوشت ها:
[1] . ر.ك: حسيني دشتي، سيد مصطفي، معارف و معاريف، تهران، انتشارات مفيد، چاپ دوم، 1376 ش، ج 6، ص 168 ـ 169.
[2]. ر.ك: مكارم شيرازي، ناصر و همكاران، تهران، دارالكتب الاسلاميه، چاپ چهارم، 1367، ج 13، ص 282 ـ 291.
[3]. الطراعي، ناصر، فخر الدين، مجمع البحرين، تهران، المکتبه المرتضويه، بي تا، ص 336.