بنا به اعتقاد شيعه همة پيامبران به تأييد الهي معصومند و از خطا و اشتباه و گناه مصون ميباشند زيرا اگر مرتكب خطا يا گناهي شوند اعتماد لازم براي كسب مقام نبوت از آنها سلب ميشود و خداوند هرگز مقام خطير رسالت را به آنها واگذار نميكند. انبياي الهي به خاطر لياقتي که در خود ايجاد کردهاند مستعد دريافت وحي هستند و مردم نيز آنها را به راستي و امانت ميشناسند.[1]خداوند ميفرمايند: «ما رسولان خود را با دلايل روشن فرستاديم و با آنها كتاب آسماني و ميزان (شناسايي حق از باطل و قوانين عادلانه) نازل كرديم تا در ميان مردم قيام به عدالت كنند»[2] بزرگترين افتخار پيامبران اين بوده كه بندة مطيع و فرمانبردار خداوند باشند. و يكي از اهداف آن پيشوايان الهي، اقامه عدل و قسط در جامعه بشري بوده از اين رو خود که مجري عدلاند بايد عادل باشند.
عدالت و قسط در معناي عام آن، يكي از اساسيترين اركان نظام اسلامي مدينه به شمار ميرفت. از زاويه نگرش پيامبر(ص) به ساختار هستي و نظام آفرينش پايههاي آسمان و زمين، بر عدالت بنا شده است. نظام اسلامي مدينه كه در رأس آن شخص پيامبر حضور داشتند، نه تنها رسالت سوق دادن انديشه و عمل مردم به سوي عدالت و قسط را به عهده داشته و شالوده مناسبات حقوقي و اقتصادي و اجتماعي را قسط و عدل قرار داده است بلكه پيامبر(ص) ميكوشيد تا عدالت در رفتار و كردار مردم نهادينه شود. در سورة نساء كه اشاره به جواز تعدد زوجات شده اين جواز را براي هر مردي بدون قيد و شرط نگفته، بلكه داشتن تمكّن مالي براي پرداخت نفقه و رعايت عدالت و مساوات ميان زنان را شرط جواز قرار داده است خداوند ميفرمايد: اگر نسبت به رعايت عدالت ترس داشتيد فقط يك زن بگيريد.[3] اولين مخاطب اين آيات پيامبر(ص) بود و مردم از او الگو گرفتند. در كتب سيره و زندگاني پيامبر(ص) آمده است كه آن حضرت بنا به اجازة باري تعالي بر خلاف مسلمين ميتوانست بيش از چهار زن همزمان داشته باشد لذا براي رعايت عدالت و انصاف ميان همسران خود، حضرت به نوبت در منزل آنان ميرفتند و حتي در غزوات و جنگها نيز همسران خويش را به نوبت همراه خود ميبردند و مهريه همه همسرانش را چهارصد درهم قرار داد.
از آنجا که همسران آن حضرت در سنين مختلف بودند بعضي خيلي جوان و برخي هم از پيامبر(ص) بزرگتر بودند لذا پيامبر(ص) با هر يك به اقتضاي سنشان، رفتار مينمودند…[4] از نظر نفقه و هزينه زندگي نيز آن حضرت برابري را رعايت مي فرمود صبحگاهان بعد از نماز صبح به منزل تكتك همسران سر ميزد و از آنان احوالپرسي ميكردند. و هر شب به نوبت در اتاق يكي از آنان به سر ميبرد حتي در دوران بيماري كه منجر به رحلت آن حضرت شد رعايت مساوات را مينمودند و در نهايت چون بيماري سخت شد طبق نقلي با اجازه ديگر همسران در منزل عايشه بستري شدند.[5]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. الصحيح من سيرة النبي الاعظم، جعفر مرتضي عاملي
2. سيرة، الحلبية علي بن برهان الدين حلبي.
3. سنن البني علامه طباطبائي.
پي نوشت ها:
[1]. ميثم بحرافي، قواعد المرام في علم الكلام، قم، مكتبه آيت الله مرعضي نجفي، 1406، ص125
[2] . حديد/165.
[3] . نساء/3.
[4] . ابن هشام، سيرة النبوية، بيروت، انتشارات احياء التراث العربي، چاپ پنجم، ج3، ص310، ج4، ص292.
[5] . عابديني، احمد، شيوه همسرداري پيامبر(ص) به روش قرآن و سنت، نشر هستينما، 1381، صص 128-131، نقل از سيره ابن هشام، ج4، صص644ـ647.