مقدمه:
به رغم مشابهت ميان هوش و توانمندي هاي دختران و پسران، تفاوت هاي موجود در خصيصه هاي «زيستي و ويژگي هاي عاطفي»[1] دخترها و پسرها نشانگر شاكلة خاص شخصيتي هر كدام از دو جنس است. دخترها در كنار وظيفة خطير همسري و آرامشگري، از ارزشمندترين قابليت انساني يعني توانايي مادر بودن نيز بهره مند هستند. قابليت و شايستگي مادري خود آميزه اي از ويژگي هاي خاص زيستي و صفات برجستة عاطفي و احساسي است. از اين رو ايفاي بهينة نقش همسري و توفيق عهده دار شدن وظيفة خطير و سرنوشت ساز مادري ترسيم گر طريق فلاح و سعادتمندي فرزندان و از نشانه هاي شخصيت برتر و كمال وجودي زنان است.
چنين تفاوت بارز و لازم شخصيتي ميان زن و مرد و ضرورت بهره مندي فوق العاده زنان از احساسات لطيف و عواطف عميق، خود بستر پديد آيي نگرش ها، رفتارها و نيازهاي ويژه اي را در وجود آنها فراهم مي كند، به همين دليل است كه زنها به حمايت عاطفي، رواني و اجتماعي بيشتري نياز دارند، زيرا هر چه پديده اي ارزشمندتر باشد بايد مورد حمايت و پشتيباني بيشتري قرار گيرد. با توجه به مطالب فوق بايد بگويم به دو دليل عمده كه در ذيل به آنها اشاره مي كنم به صلاح شما نيست كه شما علاقة خودتان را ابراز كنيد.
الف) طبيعت مرد و زن:
محبت پذيري فوق العادة خانم ها به لحاظ برخورداري از احساسات پرشور و لطيف امري كاملاً طبيعي است و به همين جهت خانم ها غالباً بيشتر از آقايان تحت تاثير احساسات و جاذبه هاي مهر آميز قرار مي گيرند و مردان نيز بيشتر و زودتر از خانم ها از كشش هاي نفساني و هيجانات غريزي متاثر مي شوند. ساختار شخصيتي هر يك از دو جنس زن و مرد به گونه اي است كه هر كدام ويژگي هاي لازم در مسير تحول وجود و نيل به كمال شخصيتي خود دارا هستند تفاوت هاي زيستي و روان شناختي موجود ميان زن و مرد هرگز به معناي برتري يكي بر ديگري نيست كه اين تفاوت ها بيانگر ويژگي ها و نيازهاي خاص و قابليت ها و مسئوليت هاي ويژه و درخور توجه هر يك از ايشان است.
3. متفكر شهيد استاد مطهري مي نويسد: «طبيعت مرد را مظهر طلب و عشق و تقاضا آفريده و زن را مظهر مطلوب بودن و معشوق بودن». طبيعت زن را گل و مرد را بلبل، زن را شمع و مرد را پروانه قرار داده است. اين يكي از تدابير حكيمانه و شاهكارهاي خلقت است كه در غريزه مرد نياز و طلب و در غريزة زن ناز و جلوه قرار داده است.
ب) شكننده و حساس بودن خانم ها:
بنابراين از يك نگاه ژرف براي زن كه وجودش منبع احساسات و عطوفت و مهر طلبي و تمايل دروني اش مبتني بر محبوب و معشوق بودن است و دوست مي دارد كه بر دل و جان مرد حاكم باشد بسيار دشوار خواهد بود كه از مردي براي ازدواج خواستگاري كند و احياناً جواب رد بشنود و سراغ مرد ديگري برود به طور قطع اين روش نه در شان دختران فهيم، اصيل، نجبيب و پرمهر و عطوفت و نه به صلاح آنان است. اين امر با ويژگي هاي شخصيتي آنها سازگار نيست بديهي است براي يك مرد قابل تحمل است كه از دختري خواستگاري كند و پاسخ رد بشنود و بعد از مدتي از دختر ديگر خواستگاري نمايد و احتمالاً باز هم با جواب منفي روبرو شود تا اين كه سرانجام پاسخ مثبت دختري را براي ازدواج دريافت نمايد.
ج) آزادي و زمينه انتخاب اصلح:
پر واضح است كه خواستگاري آقايان از خانم ها هرگز به معناي محدوديت آزادي و اختيار خانم ها در انتخاب همسر نيست ازدواج دختر خانم ها بايد با آگاهي اراده و اختيار همراه باشد و همة دختر خانم ها حق دارند كه از ميان خواستگاران داوطلب ازدواج با آنها، آن كس را كه اصلح مي دانند با آزادي كامل انتخاب كنند. در واقع جريان ازدواج برترين همسر جهان اين گونه بوده است كه چندين نفر از افراد مختلف به ويژگي هاي گوناگون و بعضاً بسيار قدرتمند و صاحب قدرت و نفوذ همزمان با علي ـ عليه السلام ـ از دختر پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله ـ خواستگاري مي كنند و با اين كه از همان ابتدا نظر قبلي پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ به شخصيت ممتاز و منحصر به فرد علي ـ عليه السلام ـ اين برترين دانش آموختة مكتب اسلام كاملاً واضح و روشن بود و هيچ كس نمي توانست منزلت علي ـ عليه السلام ـ را در نزد پيامبر اسلام داشته باشد، ايشان ارائة پاسخ مثبت به تقاضاي علي ـ عليه السلام ـ را به اظهار نظر آزادانه و ميل و اراده و انتخاب نور چشم خود زهراي كوثر ـ سلام الله عليها ـ منوط مي داند.
تذكر: لازم به ذكر است كه براي تشكيل خانواده و زندگي مشترك تنها عشق و علاقه و دوست داشتن كافي نيست بلكه ايمان و اخلاق و تناسب داشتن از نظر فرهنگي، خانوادگي،ظاهري، اعتقادي، مذهبي، و…. از نكاتي هستند[2] كه بايد به آن توجه شود اما اگر همه ملاك هاي گزينش همسر از سوي شما مورد توجه قرار گرفته است مي توانيد اين امر را به شكل غير مستقيم مطرح كنيد مثلاً به خانمي از اقوام خود كه بسيار مؤمن، رازدار و مورد اعتماد باشد مساله را مطرح كنيد تا ايشان به شكل غير مستقيم و از طرف خود مساله را مطرح كند كه اگر آن پسر به دليلي نخواست براي شما گران تمام نشود و ضربة روحي در بين اقوام شما وارد نشود.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. جوانان و انتخاب همسر، علي اكبر مظاهري، انتشارات پارسايان.
2. روان شناسي رابطه ها، دكتر غلامعلي افروز، انتشارات نوادر.
3. جوانان و تشكيل خانواده، استادان طرح جامعآموزش خانواده، انتشارات انجمن اولياء و مربيان.
4. جوانان و روابط، ابوالقاسم مقيمي حاجي، مركز مطالعات و پژوهش هاي حوزة علمية قم.
پي نوشت ها:
[1] . متن زير اقتباس از سخنراني دكتر افروز روان شناس برجستة كشور در گردهمائي هاي جوانان و جلسات ده ها هزار دانشجو در دانشگاههاي مختلف كشور است و اين متن در واقع پاسخ به يكي از سوال هاي متعددي است كه جوانان در امر ازدواج از ايشان پرسيده اند يعني چرا دختر ها نمي توانند يا نبايد از پسرهاي مورد علاقه و توجه خود خواستگاري كنند اين پرسش در هفته نامة پرتو منتشر گرديده است. (هفته نامة پرتو، چهارشنبه 13 آبان 1383، 19 رمضان 1425، ص 5.»
[2] . براي آشنايي بيشتر با ملاك هاي انتخاب همسر به كتاب جوانان و انتخاب همسر، علي اكبر مظاهري، نشر پارسايان رجوع فرمائيد. بسيار آموزنده و مفيد است.