طبق آية «نكتمون»؛ فرشتگان چه چيزي را در مورد انسان پنهان مي كردند؟

قبل از پاسخ به سوال لازم است آيه و ترجمه آن مطرح گردد خداوند در سوره بقرة آية 33 مي فرمايد:
«قالَ يا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمائِهِمْ فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمائِهِمْ قالَ أَ لَمْ أَقُلْ لَكُمْ إِنِّي أَعْلَمُ غَيْبَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ أَعْلَمُ ما تُبْدُونَ وَ ما كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ»
فرمود: «اي آدم! آنها را از(اسامي و اسرار) اين موجودات آگاه كن! هنگامي كه آنها را آگاه كرد، خداوند فرمود: نگفتم من غيب آسمان ها و زمين را مي دانم، و نيز مي دانم آنچه شما آشكار مي كنيد يا پنهان مي داشتيد.»
خلقت فرشتگان از نور است و داراي هدف خاصي هستند و آنها داراي عقل هستند و شهوت ندارند. آنها مطيع خداوند و از خود اختياري ندارند موجود مجردي مي باشند كه هر چه خداوند اراده كرده، آن ها فرمانبردار هستند.
آيه اشاره به نكته اي نموده كه داراي ابهام است و آن اين است كه: فرشتگان چه چيزي را در درون خود پنهان داشته اند: در پاسخ مي توان گفت: مفسران در اين مورد نظرات گوناگوني را مطرح ساخته اند. اهم اين نظرات اين است كه: خداوند در اين آيه«كتمان» را مقيد به«كنتم» كرده است. يعني چيزي را كه در گذشته، پنهان مي داشتيد و اين نشان دهنده آن است كه فرشتگان مطالبي را در مورد آدم و جانشيني و خلافت او كتمان كرده بودند. ممكن است از آيه بعد نيز به اين موضوع استفاده شود، كه مي فرمايد:«فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلِيسَ ….» شيطان از قبل كافر شده بود و سجده نكردن او براي آدم نيز به واسطه همين جهت بود. همچنين روشن مي شود سجده فرشتگان و خودداري شيطان بعد از جمله:« اني اعلم ما لا تعلمون؛ همانا من چيزي مي دانم كه شما نمي دانيد و قبل از جمله«ما كنتم تكتمون» بوده است.[1]لذا آيه اشاره به ابليس كه در آن زمان در صف فرشتگان قرار داشت؛ دارد. لازم به ذكر است ابليس داراي عقل، شهوت، نسل، اراده، اختيار مي باشد.
احتمال ديگر اين است كه، فرشتگان واقعاً خود را شايسته تر از هر كس ديگر براي خلافت الهي در روي زمين مي دانستند؛[2] همانطوري كه در آيه 30سورة بقره آمده است«نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَ نُقَدِّسُ لَكَ»؛ «ما تسبيح و حمد تو را به جاي مي آوريم.»
در نتيجه؛ با وجود عصيان پذيري ابليس، مي توان گفت: آيه اشاره به ابليس دارد كه براي حضرت آدم سجده نكرد.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. مجمع البيان، فضل بن حسن طبرسي، ج1، ذيل آيه 33 سورة بقره.
2. تفسير نمونه،‌ مكارم شيرازي، ج1، ص 178.
3. تفسيرالميزان، علامه طباطبايي، ج 1، ص 152.
4. تفسير نور، محسن قرائتي، ج1، ذيل آيه ي 33 از سوره ي بقره.

پي نوشت ها:
[1] . ر.ك: طباطبائي، ‌سيد محمد حسين، الميزان، ترجمه از ناصر مكارم شيرازي، قم، انتشارات بنياد علمي و فكري علامه طباطبايي، چاپ سوم، 1366، ج1، ص 152.
[2] . ر.ك: مكارم شيرازي، ناصر و همكاران، تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلاميه، چاپ سي و پنچم، 1377، ج 1، ص178.