بی‌گمان با خوردن پیاز، دهان انسان بدبو می‌شود. پس چگونه است که برخی از روایات، خوردن پیاز را موجب خوشبو‌ شدن دهان اعلام کرده‌اند؟!

همان‌گونه که در پرسش آمده،‌ روایاتی وجود دارد که یکی از خاصیت‌های پیاز را برطرف کردن بوی بد دهان اعلام می‌کند.

به عنوان نمونه، از امام صادق‌(ع) چنین نقل شده است:

«پیاز، بوی دهان را پاکیزه کرده، کمر را محکم می‌کند و پوست را نازک و شفّاف می‌سازد».[1]

«پیاز بوی دهان را پاکیزه می‌کند، بلغم را از بین می‌برد و بر نیروی آمیزش می‌افزاید».[2]

«پیاز بخورید؛ چراکه در آن سه ویژگی است: بوی دهان را پاکیزه می‌کند، لثه را قوی می‌سازد و آب کمر و قدرت جماع را افزایش می‌دهد».[3]

در ارتباط با این احادیث باید گفت:

1. اگرچه سند برخی از این روایات ضعیف است؛[4] اما از آن‌جا که این احادیث در کتاب‌های معتبر شیعی ذکر شده و تعداد آنها زیاد است؛ لذا می‌توان این دسته از روایات را پذیرفت.
2. واژه‌ی «نکهه» که در روایات وجود دارد، هم به معنای طعم غذا،[5] و هم به معنای بوی دهان است؛[6] از این‌رو، ترجمه‌ی برخی از روایات می‌تواند این باشد که از خواص پیاز آن است که طعم غذا را خوب می‌کند. بدیهی است که در این خاصیت پیاز شک و تردیدی وجود ندارد!
3. واضح است که خوردن پیاز به صورت فوری، بوی خوشی را در دهان ایجاد نمی‌کند و در این روایات هم گفته نشده است که به مجرد خوردن پیاز دهانتان خوشبو می‌شود؛ زیرا این چیزی نیست که با دانش جدید کشف شده‌ باشد، بلکه مخالف با موضوعی بدیهی در تمام زمان‌ها بوده؛ از این‌رو، حتی برای پیروان معصومان(ع) در آن زمان نیز موضوعی باورپذیر نبود!
4. در همین راستا روایاتی وجود دارد که در آن توصیه شده است که هر کسی قصد ورورد به مسجد را دارد، از خوردن گیاهانی؛ مانند سیر و پیاز خودداری کند:

الف) پیامبر اسلام(ص) فرمود: «هرکس سیر و پیاز و کراث(نوعی تره) خورده باشد، نه نزد ما بیاید و نه به مسجد برود».[7]

ب) از امام صادق(ع) در مورد خوردن سیر و پیاز و کراث به صورت خام و پخته پرسیدند. حضرتشان پاسخ داد: «ایرادی ندارد ولی اگر فردی آنها را به صورت خام مصرف کرد، به مسجد نرود و موجب آزار مردم نشود».[8] 

ج) ابوبصیر از امام صادق(ع) دربارۀ خوردن سیر، پیاز و تره پرسید. آن‌حضرت(ع) فرمود: اگر به صورت پخته باشند ایرادی ندارد و درمان به وسیله سیر خام نیز ایرادی ندارد، ولی اگر یکی از شما سیر خام بخورد، به مسجد وارد نشود».[9]

5. از تمام آنچه گفته شد، می‌توان نتیجه گرفت که روایات اشاره شده در پرسش ناظر بر تأثیر درازمدت پیاز بر بوی دهان است، و از آن‌رو که خاصیت ضد عفونی کننده پیاز در دانش نوین نیز ثابت شده است، این امر موضوعی قابل پذیرش است که پیاز بعد از نابود کردن برخی عفونت‌ها بوی بد ناشی از این عفونت‌ها را که در دهان مانده از بین خواهد برد.

به عنوان نمونه گفته می‌شود که خاصیت ضد التهابی پیاز می‌تواند به تسکین برخی بیماری‌های گوارشی و تنفسی -که احتمالا یکی از عوامل بوی بد دهان می‌باشند – کمک کند.

[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 6، ص 374، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[2]. همان.

[3]. برقی، ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق، مصحح، محدث، جلال الدین،‏ ج 2، ص 522، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق.

[4]. مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول(ع)، محقق، مصحح، رسولی، سید هاشم، ج ‏22، ص 220 -221، تهران، ‌دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.

[5]. ابن سیده، علی بن اسماعیل‏، المحکم و المحیط الأعظم‏، محقق، مصحح، هنداوی، عبدالحمید، ج ‏9، ص 499، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1421ق.

[6]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، محقق، مصحح، میر دامادی، جمال الدین،‏ ج 13، ص 550، بیروت، دار صار، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، چاپ سوم، 1414ق.

[7]. مستغفری، جعفر بن محمد، طب النبی، محقق، مصحح، الهی خراسانی، علی اکبر، ص 31، نجف، مکتبة الحیدریة،‌ چاپ اول، 1385 ق.

[8]. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی، دعائم الإسلام، محقق، مصحح، فیضی، آصف، ج 2، ص 112، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ دوم، 1385 ق.

[9]. کافی، ج ‏6، ص 375.