منظور پیامبر اسلام(ص) از این سخن چیست که فرمود: میان مردان و زنان جدایی افکنید؛ زیرا اگر یکدیگر را ببینند، به درد بی‌درمانی دچار خواهند شد؟!

در مورد ارتباط مرد و زن نامحرم،[1] سخنانی مشابه با آن چیزی که در پرسش بدان اشاره شده، به پیامبر اسلام(ص) منتسب شده است:

1. «باعدوا بین انفاس الرجال و النساء فانه اذا کانت المعاینه و اللقاء کان الداء الذی لا دواء له»؛[2] بین مردان و زنان (نامحرم) جدایی افکنید؛ زیرا اگر کارشان به دیدن و برخورد با یکدیگر برسد، دچار درد بی‌درمانی خواهند شد.
2. «باعدوا بین‏ أنفاس الرّجال، و أنفاس النساء و لو کان عضواً بالمشرق و عضواً بالمغرب لحنّ بعضهما إلى بعض»؛[3] بین مردان و زنان(نامحرم) جدایی افکنید؛ چراکه اگر یکی از آنان در خاور و دیگری در باختر باشد، قدرت جاذبه میان آنها هم‌چنان وجود خواهد داشت.

در ارتباط با سند این روایات باید گفت؛ چنین عباراتی در متون روایی شیعی – نه به نقل از پیامبر(ص) و نه به نقل از ائمه(ع) – وجود ندارد، اما در برخی متون روایی اهل‌‌سنت، چنین سخنی به پیامبر(ص) نسبت داده شده است که پژوهش‌گران حدیثی اهل‌سنت نیز معتقدند که سند این روایت ضعیف است.[4]

اما با فرض پذیرش روایت، محتوای آن ناظر به این موضوع است که انسان‌ها – و دیگر موجودات زنده – به گونه‌ای آفریده شده‌اند که تمایل شدید و دو طرفه‌ای میان دو جنس مخالف آن برقرار است و با آن‌که اصل این تمایل نیز در راستای اهداف والای خلقت است، اما این ارتباط و برخوردها باید کنترل‌شده و در محدوده پذیرفته‌شده توسط شرع باشد و در غیر این صورت، نگاه‌های شهوانی و برخوردهای نامناسب با نامحرمان، آثار منفی در زندگی فردی و اجتماعی افراد بر جا گذاشته و گاه به عشق‌های زودگذری می‌انجامد که می‌توان از آن به درد بی‌درمان دل یاد کرد که راه رهایی از آن وجود ندارد.[5]

به عنوان نمونه، اگر پسر و دختری که به هیچ وجه شرایط ازدواج با یکدیگر را ندارند، در دام چنین نگاه‌ها و برخوردهایی گرفتار شوند، در حقیقت آینده زندگی خود را دچار مخاطره کرده‌اند و طبیعتاً این روایت بدان معنا نیست که مردان و زنان نامحرم، از هر ارتباطی با یکدیگر – حتی در روابط ساده اجتماعی – منع شده‌اند؛ زیرا قرآن کریم و نیز سیره خود پیامبر اعظم(ع) خلاف آن‌را می‌رساند.

[1]. «صدای زن و نامحرم»، 33288؛ «رابطه قبل از ازدواج»، 6561.

[2]. عمرو بن بحر جاحظ، المحاسن و الأضداد، مقدمه، ابوملحم، علی، ج 1، ص 8 و 249، بیروت، دار و مکتبة الهلال، 2002م.

[3]. کنانى، محمد بن صالح‏، معالم الإیمان فی معرفة أهل القیروان‏، پدیدآور، ابن دباغ، عبد الرحمن بن محمد، حاشیه نویس، تنوخى، ابوالقاسم بن عیسى‏، محقق، خیالى، عبد المجید، ج 4، ص 57، بیروت، دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون‏، چاپ اول، 1426ق.

[4]. ألبانی، أبو عبدالرحمن محمد ناصر الدین، سلسلة الأحادیث الضعیفة والموضوعة وأثرها السیئ فی الأمة، ج 13، ص 643، ح 6296، ریاض، دار المعارف، چ اول، 1412 ق.

[5]. «آثار نگاه با لذّت و شهوت به نامحرم»، 11469؛ «فلسفه حرمت نگاه به نامحرم»، 28075؛ «پاداش چشم‌پوشی از نگاه به نامحرم»، 73957.