اگرچه دوستیهای ظاهری در روابط اجتماعی حتی با افرادی که همنظر انسان نیستند، موضوعی لازم و قابل قبول است، اما مشخص است که هر چیزی طبیعتاً به سمت آنچیزی میل و کشش دارد که مناسب با طبع او است، و از ضد خود نیز نفرت دارد.[1] این قاعده را میتوان برگرفته از قرآن دانست: «الْخَبِیثاتُ لِلْخَبِیثِینَ وَ الْخَبِیثُونَ لِلْخَبِیثاتِ وَ الطَّیباتُ لِلطَّیبِینَ وَ الطَّیبُونَ لِلطَّیباتِ …»؛[2] زنان پلید براى مردان پلیدند، و مردان پلید براى زنان پلید. و زنان پاک براى مردان پاکاند، و مردان پاک براى زنان پاک.
روایات زیادی نیز به این قاعده اشاره دارد:
1. امام علی(ع): «کلُ شَیءٍ یمِیلُ إِلَى جِنْسِه»؛[3] هر چیزى به جنس خود میل دارد.
2. امام علی(ع): «کلُّ امْرِئٍ یمِیلُ إِلَى مِثْلِهِ»؛[4] هر مردى یا آدمى به سوی مثل خودش میل میکند.
3. امام علی(ع): «لَا یصْحَبُ الْأَبْرَارَ إِلَّا نُظَرَاؤُهُم»؛[5] انسان نیکوکار مصاحبت نمىکند، مگر با افرادی که مثل آنها میباشند.
4. امام علی(ع): «لَا یوَادُّ الْأَشْرَارَ إِلَّا أَشْبَاهُهُمْ»؛[6] کسی با انسانهای بد دوستى نمیکند، مگر افرادی که شبیه ایشاناند.
این واقعیت در برخی اشعار و ضرب المثلها – مانند آنچه در پرسش آمده – نیز منعکس شده است.
[1]. ر. ک: حافظ برسی، رجب بن محمد، مشارق أنوار الیقین فی أسرار أمیر المؤمنین(ع)، محقق، مصحح، عاشور، علی، ص 244، بیروت، أعلمی، چاپ اول، 1422ق.
[2]. نور 26.
[3]. تمیمی آمدی، عبد الواحد بن محمد، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، محقق، مصحح، درایتی، مصطفی، ص 423، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1366ش.
[4]. همان.
[5]. همان.
[6]. همان.