روایتی از پیامبر(ص) که در منابع معتبر اهل سنت نیز وجود دارد، امامان را دوازده نفر اعلام میکند و از میان فرقههای مختلف شیعیان – و بلکه مسلمانان – این تنها شیعه امامیه است که دوازده نفر را با ذکر دقیق نام و نشان به عنوان امام میشناسد. توضیح مطلب آنکه میان فرقههای شیعی، «امامیه»، «زیدیه» و «اسماعیلیه» مهمترین آنها میباشند و تنها این انشعابات هستند که در حال حاضر پیروانی دارند. اعتقاد این فرقهها در مورد اصول امامت و تعداد ائمه(ع) با هم متفاوت است.
الف. زیدیه، امامِ منصوب و منصوصِ از جانب پیامبر اکرم(ص) را، فقط سه امام نخستین؛ یعنی امام علی(ع) و حَسَنِین(ع)، میدانند و بعد از این بزرگواران نیز معتقدند هر کسی که شرایط امامت را دارا باشد،[1] با بیعت مردم به امامت میرسد و این مسئله تا قیامت ادامه خواهد داشت و متوقف نمیشود.[2]
ب. اسماعیلیه خود به چهار دسته اصلی تقسیم میشوند:
1. قرامطه: امامت را بر عدد هفت استوار دانسته و بعد از امام صادق(ع) گرچه ابتدا به امامت فرزندِ ارشد آنحضرت یعنی؛ اسماعیل معتقد بودند،[3] ولی بعدها از این اعتقاد برگشته و گفتند در امرِ امامتِ اسماعیل بداء حاصل شده و امامت به فرزند اسماعیل؛ محمد، منتقل گردیده و او را امام غایب میدانند.
2. دروزیه: که امامت را به سیزده نفر رسانده و نفر سیزدهم (الحاکم بالله) را امام غایب معرفی میکنند.[4]
3. مستعلیه(بهره): که بعد از امامت المستنصر بالله؛ که سیزدهمین امام آنان است، به امامت پسر او (المستعلی بالله) معتقد شدند.[5]
4. نزاریه: اینان بر خلاف گروه گذشته و در مقابل آنان، امامت را بعد المستنصر بالله به پسر دیگر او؛ نزار، منتقل کردند.[6]
در مورد خلفای فاطمی؛ که اسماعیلی مذهب نیز میباشند، باید گفت تعداد آنها چهارده نفر است.[7]
ج. اما امامیه معتقد به ائمه دوازدهگانه است که به نصّ پیامبر خدا(ص) و امام سابق، از طرف خدا به امامت برگزیده شدهاند. و هرگاه شیعه به طور مطلق و بدون هیچ قیدی آورده شود مراد شیعه امامیه است و بیشترین درصد شیعیان را نیز همین گروه تشکیل میدهند.[8]
الف. زیدیه، امامِ منصوب و منصوصِ از جانب پیامبر اکرم(ص) را، فقط سه امام نخستین؛ یعنی امام علی(ع) و حَسَنِین(ع)، میدانند و بعد از این بزرگواران نیز معتقدند هر کسی که شرایط امامت را دارا باشد،[1] با بیعت مردم به امامت میرسد و این مسئله تا قیامت ادامه خواهد داشت و متوقف نمیشود.[2]
ب. اسماعیلیه خود به چهار دسته اصلی تقسیم میشوند:
1. قرامطه: امامت را بر عدد هفت استوار دانسته و بعد از امام صادق(ع) گرچه ابتدا به امامت فرزندِ ارشد آنحضرت یعنی؛ اسماعیل معتقد بودند،[3] ولی بعدها از این اعتقاد برگشته و گفتند در امرِ امامتِ اسماعیل بداء حاصل شده و امامت به فرزند اسماعیل؛ محمد، منتقل گردیده و او را امام غایب میدانند.
2. دروزیه: که امامت را به سیزده نفر رسانده و نفر سیزدهم (الحاکم بالله) را امام غایب معرفی میکنند.[4]
3. مستعلیه(بهره): که بعد از امامت المستنصر بالله؛ که سیزدهمین امام آنان است، به امامت پسر او (المستعلی بالله) معتقد شدند.[5]
4. نزاریه: اینان بر خلاف گروه گذشته و در مقابل آنان، امامت را بعد المستنصر بالله به پسر دیگر او؛ نزار، منتقل کردند.[6]
در مورد خلفای فاطمی؛ که اسماعیلی مذهب نیز میباشند، باید گفت تعداد آنها چهارده نفر است.[7]
ج. اما امامیه معتقد به ائمه دوازدهگانه است که به نصّ پیامبر خدا(ص) و امام سابق، از طرف خدا به امامت برگزیده شدهاند. و هرگاه شیعه به طور مطلق و بدون هیچ قیدی آورده شود مراد شیعه امامیه است و بیشترین درصد شیعیان را نیز همین گروه تشکیل میدهند.[8]