در منابع روایی تأکید فراوانی بر زیارت امامان معصوم(ع) بویژه زیارت امام حسین(ع) شده و افرادی که بدون عذر به زیارت نروند مورد نکوهش قرار گرفتهاند.
زیارت امام حسین(ع) در تمام ایام سال و هر زمان که انسان توانایی داشته باشد مطلوب است، امام صادق(ع) فرمود: «سزاوار است که شخص توانگر سالی دو مرتبه و انسان تهیدست سالی یک بار به زیارت امام حسین(ع) برود».[1] امام کاظم(ع) فرمود: «در حق امام حسین(ع) جفا نکنید (زیارتش را ترک ننمایید) انسان ثروتمند و توانگر هر چهار ماه یک مرتبه به زیارتش برود و انسان تهیدست تکلیفی ندارد، مگر به مقدار توانایی او و خداوند آنچه در توان بندگان نیست تکلیف نکرده است».[2]
اما به جهت فضیلت برخی از زمانها به زیارت امام حسین(ع) سفارش بیشتری شده است که به ذکر تعدادی از این روایات بسنده میشود:
2. شب جمعه: صفوان جمّال روایت کرده است: وقتى امام صادق(ع) به حیره (منطقهای بود در کوفه) تشریف آوردند به من فرمود: «آیا مایل به زیارت قبر حسین(ع) هستى؟» گفتم: فدایت شوم آیا قبر آنحضرت را زیارت میکنى؟ آنحضرت فرمود: «چگونه آنرا زیارت نکنم و حال آنکه خداوند متعال در هر شب جمعه با فرشتگان و پیامبران و اوصیا به زمین هبوط کرده و او را زیارت میکنند. البتّه حضرت محمّد(ص) برترین پیامبران و ما برترین اوصیاء هستیم».[3]
3. روز عرفه: امام صادق(ع) فرمود: «کسى که در روز عرفه با معرفت و شناخت به حق آنحضرت به زیارت قبر مطهّرش برود خداوند منّان ثواب هزار حج و هزار عمره مقبول و هزار بار جنگ نمودن با دشمنان خدا در رکاب نبى مرسل یا امام عادل به او میدهد».[4]
4. ماه رجب و ماه شعبان: احمد بن محمّد بن ابى نصر بزنطى میگوید: از حضرت امام رضا(ع) پرسیدم: در چه ماهى حضرت امام حسین(ع) را زیارت کنیم؟ آنحضرت فرمود: «در نیمه ماه رجب و نیمه ماه شعبان».[5]
5. روز عاشورا و روز اربعین: جابر جعفی میگوید: در روز عاشورا خدمت امام صادق(ع) رسیدم، آنحضرت به من فرمود: «این گروه (زائرین ابا عبد اللَّه الحسین) زائران خدا بوده و بر او واجب است که زائر را اکرام نماید، کسى که نزد قبر مطهر حضرت ابا عبد اللَّه الحسین(ع) در شب عاشورا بیتوته نماید، روز قیامت خدا را ملاقات میکند در حالى که به خون خودش آلوده بوده گویا در رکاب حضرت ابا عبد اللَّه(ع) در سرزمین کربلا شهید گشته است. و کسى که قبر امام حسین(ع) را روز عاشورا زیارت کرده و بالاى قبر بیتوته نماید مثل کسى است که در مقابل آن حضرت شهید شده باشد».[6]
در روایتی امام حسن عسکری(ع) یکی از نشانههای مؤمن را، زیارت امام حسین(ع) در روز اربعین شمردهاند.[7]
زیارت امام حسین(ع) در تمام ایام سال و هر زمان که انسان توانایی داشته باشد مطلوب است، امام صادق(ع) فرمود: «سزاوار است که شخص توانگر سالی دو مرتبه و انسان تهیدست سالی یک بار به زیارت امام حسین(ع) برود».[1] امام کاظم(ع) فرمود: «در حق امام حسین(ع) جفا نکنید (زیارتش را ترک ننمایید) انسان ثروتمند و توانگر هر چهار ماه یک مرتبه به زیارتش برود و انسان تهیدست تکلیفی ندارد، مگر به مقدار توانایی او و خداوند آنچه در توان بندگان نیست تکلیف نکرده است».[2]
اما به جهت فضیلت برخی از زمانها به زیارت امام حسین(ع) سفارش بیشتری شده است که به ذکر تعدادی از این روایات بسنده میشود:
2. شب جمعه: صفوان جمّال روایت کرده است: وقتى امام صادق(ع) به حیره (منطقهای بود در کوفه) تشریف آوردند به من فرمود: «آیا مایل به زیارت قبر حسین(ع) هستى؟» گفتم: فدایت شوم آیا قبر آنحضرت را زیارت میکنى؟ آنحضرت فرمود: «چگونه آنرا زیارت نکنم و حال آنکه خداوند متعال در هر شب جمعه با فرشتگان و پیامبران و اوصیا به زمین هبوط کرده و او را زیارت میکنند. البتّه حضرت محمّد(ص) برترین پیامبران و ما برترین اوصیاء هستیم».[3]
3. روز عرفه: امام صادق(ع) فرمود: «کسى که در روز عرفه با معرفت و شناخت به حق آنحضرت به زیارت قبر مطهّرش برود خداوند منّان ثواب هزار حج و هزار عمره مقبول و هزار بار جنگ نمودن با دشمنان خدا در رکاب نبى مرسل یا امام عادل به او میدهد».[4]
4. ماه رجب و ماه شعبان: احمد بن محمّد بن ابى نصر بزنطى میگوید: از حضرت امام رضا(ع) پرسیدم: در چه ماهى حضرت امام حسین(ع) را زیارت کنیم؟ آنحضرت فرمود: «در نیمه ماه رجب و نیمه ماه شعبان».[5]
5. روز عاشورا و روز اربعین: جابر جعفی میگوید: در روز عاشورا خدمت امام صادق(ع) رسیدم، آنحضرت به من فرمود: «این گروه (زائرین ابا عبد اللَّه الحسین) زائران خدا بوده و بر او واجب است که زائر را اکرام نماید، کسى که نزد قبر مطهر حضرت ابا عبد اللَّه الحسین(ع) در شب عاشورا بیتوته نماید، روز قیامت خدا را ملاقات میکند در حالى که به خون خودش آلوده بوده گویا در رکاب حضرت ابا عبد اللَّه(ع) در سرزمین کربلا شهید گشته است. و کسى که قبر امام حسین(ع) را روز عاشورا زیارت کرده و بالاى قبر بیتوته نماید مثل کسى است که در مقابل آن حضرت شهید شده باشد».[6]
در روایتی امام حسن عسکری(ع) یکی از نشانههای مؤمن را، زیارت امام حسین(ع) در روز اربعین شمردهاند.[7]
[1]. ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، محقق و مصحح: امینی، عبد الحسین، ص 294، دار المرتضویة، نجف اشرف، چاپ اول، 1356ش.
[2]. همان.
[3]. همان، ص 113.
[4]. همان، ص 164.
[5]. همان، ص 182.
[6]. همان، ص 173.
[7]. شیخ مفید، محمّد بن محمد بن نعمان، کتاب المزار، محقق و مصحح: ابطحی، سید محمد باقر، ص 53، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، قم، چاپ اول، 1413ق.