گناهان یا کبیرهاند یا صغیره، و اسباب مغفرت و آمرزش گناهان نیز سه چیز است؛ توبه، شفاعت و انجام کارهای نیک؛ مانند نماز و… .
برخی از گناهان به وسیله شفاعت بخشیده میشوند، البته اگر شخص گنهکار، اهل ایمان و یکتا پرست باشد، برخی دیگر از گناهان بویژه گناهان صغیره با انجام کارهای نیک، قابل بخشش هستند. اما تعداد اندکی از گناهان؛ مانند شرک و کفر هستند که با انجام کارهای نیک و شفاعت بخشیده نمیشوند، بلکه فقط با توبه بخشیده خواهند شد.
بنابر این گناهی وجود ندارد که قابل بخشش نباشد، و اگر در روایات، تعبیری مبنی بر گناهان نابخشودنی یافت میشود، مراد آن است که بدون اسباب، خصوصاً بدون توبه قابل بخشش نیست، نه اینکه به طور مطلق قابل بخشش نباشد. بر این اساس، خداوند حکیم در قرآن کریم میفرماید: از رحمت خدا ناامید نمیشوند، مگر گروهی که کافر به خدا باشند.
البته، برخی از گناهان علاوه بر اینکه جنبه حق اللهی دارند، حق الناس هم هستند که خداوند حق خودش را میبخشد، اما حق الناس را بدون رضایت صاحب حق نمیبخشد و گنهکار باید حق صاحب حق را پرداخت و رضایتش را جلب نماید تا توبهاش پذیرفته شود و آثار گناهش کاملاً از بین برود.