«ترجمه»؛ در لغت به معناى روشن کردن و توضیح دادن است و در اصطلاح، برگرداندن کلامی از زبانى به زبان دیگر است. شیوههای ترجمه عبارتاند از: ترجمه تحت اللفظى یا همگام، ترجمه آزاد و ترجمه تفسیرى.
تفسیر در لغت به معناى روشنى و روشنگرى، پرده برداشتن، کشف کردن، توضیح دادن و آشکار کردن است. برای معنای اصطلاحی تفسیر، تعاریف متعددی ارائه شده است؛ مانند اینکه علامه طباطبایى در تعریف تفسیر میگوید: «تفسیر، عبارت است از روشن کردن معانى آیات قرآن و کشف مراد و مدلول آنها».
ترجمه هرچه باشد، تحت اللفظى یا آزاد، یا تفسیری با تفسیر متفاوت است؛ از جمله تفاوتها این است:
1. هیئت ترجمه، هیئتى مستقل است که جانشین متن اصلى شده و ما را از آن بینیاز میسازد.
2. در ترجمه نباید از موضوعى به موضوع دیگر رفت. اما این کار در تفسیر نه تنها جایز، بلکه گاهی لازم است؛ زیرا اصل در در ترجمه این است که، عبارت مترجم باید مطابق با متن اصل و حاکى از آن باشد.
بنابراین، شرط امانت آن است که به دقت و بیکم و کاست مساوى متن اصلى باشد. حتى اگر به فرض خطایى در متن اصل وجود داشت، لازم است که این خطا عیناً در ترجمه تکرار شود، و این برخلاف تفسیر است که در آن، اصل بر شرح و توضیح متن اصلى است. و این توضیح و روشنگرى ایجاب میکند که مفسّر براى شرح متن اصلى و یا تبیین موضوع براى مخاطب و به میزان حاجت و نیاز وى به ذکر مسائل مختلف بپردازد.
تفسیر در لغت به معناى روشنى و روشنگرى، پرده برداشتن، کشف کردن، توضیح دادن و آشکار کردن است. برای معنای اصطلاحی تفسیر، تعاریف متعددی ارائه شده است؛ مانند اینکه علامه طباطبایى در تعریف تفسیر میگوید: «تفسیر، عبارت است از روشن کردن معانى آیات قرآن و کشف مراد و مدلول آنها».
ترجمه هرچه باشد، تحت اللفظى یا آزاد، یا تفسیری با تفسیر متفاوت است؛ از جمله تفاوتها این است:
1. هیئت ترجمه، هیئتى مستقل است که جانشین متن اصلى شده و ما را از آن بینیاز میسازد.
2. در ترجمه نباید از موضوعى به موضوع دیگر رفت. اما این کار در تفسیر نه تنها جایز، بلکه گاهی لازم است؛ زیرا اصل در در ترجمه این است که، عبارت مترجم باید مطابق با متن اصل و حاکى از آن باشد.
بنابراین، شرط امانت آن است که به دقت و بیکم و کاست مساوى متن اصلى باشد. حتى اگر به فرض خطایى در متن اصل وجود داشت، لازم است که این خطا عیناً در ترجمه تکرار شود، و این برخلاف تفسیر است که در آن، اصل بر شرح و توضیح متن اصلى است. و این توضیح و روشنگرى ایجاب میکند که مفسّر براى شرح متن اصلى و یا تبیین موضوع براى مخاطب و به میزان حاجت و نیاز وى به ذکر مسائل مختلف بپردازد.