اسلام مردان و زنان را به فعالیت اقتصادی و اشتغال دعوت و هر دو را مالک درآمد خویش محسوب کرده است و زنان همچون مردان حق مالکیت بر اموالشان را دارند؛ خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: « برای مردان از آنچه کسب کرده اند، بهره ای است و برای زنان از آنچه کسب کرده اند، بهره ای است.»[1] همچنین زنان مانند مردان بر اموال خود مسلط بوده و همانند مردان مجاز به همه گونه تصرفات مباح در اموال خود می باشند.[2]
در مورد درآمد زن، توجه شما را به این سؤال و جواب جلب می کنیم:
آیا شوهر می تواند زن را از تصرف در اموالش منع کند؟
همه مراجع محترم تقلید: خیر زن می تواند هرگونه تصرفی در اموال خود انجام دهد و اجازه شوهر لازم نیست. (هرچند اجازه بگیرد بهتر است).[3]،[4]
گفتنی است که، برخی از فقها در این زمینه، مسئله نذر را استثنا می کنند؛ به این بیان که نذر زن بى اجازه شوهرش باطل است.[5] و بعضی صدقات و خیرات را نیز مانند نذر می دانند.[6]
البته این سخنان همه به لحاظ حقوقی و شرعی است، و گرنه سزاوار نیست که زن و شوهر مؤمن و مسلمان در زندگی مشترک ادعای حق و حقوق خویش را داشته باشد، بلکه با توجه به آموزههای اسلامی و الگو پذیری از بزرگان دین مان چنین به دست میآید که در زندگی زناشویی جوّ حاکم در منزل باید، صفا و صمیمیت و دوستی و رفاقت باشد، نه منیت و خودخواهی و خود بزرگ بینی. اگر زن و شوهر با هم رفیق باشند بسیاری از امور که به صورت مشکل، خود را نشان میدهد به سادگی قابل حلّ است. البته قابل ذکر است که مدیریت و سرپرستی منزل با مرد است (نه به عنوان امتیازی خاص) که باید همۀ اعضای خانواده با توجه به این نکته، موجبات استحکام و قوام زندگی را فراهم آورند.[7]
با توجه به این نکته، مرد هم در منزل باید با مدارا برخورد کند و حتی المقدور تصمیم گیری های مهم زندگی را با مشورت خانواده انجام دهد، ولی آنچه بر مرد واجب است، پرداخت نفقه (خوراک، پوشاک، مسکن و مایحتاج زن و فرزند) است و در مازاد از اینها، حق هرگونه تصرف مباح در اموالش را دارد.
در هر حال پاسخ حضرت آیت الله مهدی هادوی تهرانی (دامت برکاته) نسبت به قسمت آخر سؤال به شرح زیر می باشد:
از مال خودش می تواند بدون اجازه شوهر خرج کند ولی از مال شوهر، بدون اجازه او نمی تواند خرج کند.
لینک به سایت استفتائات
در مورد درآمد زن، توجه شما را به این سؤال و جواب جلب می کنیم:
آیا شوهر می تواند زن را از تصرف در اموالش منع کند؟
همه مراجع محترم تقلید: خیر زن می تواند هرگونه تصرفی در اموال خود انجام دهد و اجازه شوهر لازم نیست. (هرچند اجازه بگیرد بهتر است).[3]،[4]
گفتنی است که، برخی از فقها در این زمینه، مسئله نذر را استثنا می کنند؛ به این بیان که نذر زن بى اجازه شوهرش باطل است.[5] و بعضی صدقات و خیرات را نیز مانند نذر می دانند.[6]
البته این سخنان همه به لحاظ حقوقی و شرعی است، و گرنه سزاوار نیست که زن و شوهر مؤمن و مسلمان در زندگی مشترک ادعای حق و حقوق خویش را داشته باشد، بلکه با توجه به آموزههای اسلامی و الگو پذیری از بزرگان دین مان چنین به دست میآید که در زندگی زناشویی جوّ حاکم در منزل باید، صفا و صمیمیت و دوستی و رفاقت باشد، نه منیت و خودخواهی و خود بزرگ بینی. اگر زن و شوهر با هم رفیق باشند بسیاری از امور که به صورت مشکل، خود را نشان میدهد به سادگی قابل حلّ است. البته قابل ذکر است که مدیریت و سرپرستی منزل با مرد است (نه به عنوان امتیازی خاص) که باید همۀ اعضای خانواده با توجه به این نکته، موجبات استحکام و قوام زندگی را فراهم آورند.[7]
با توجه به این نکته، مرد هم در منزل باید با مدارا برخورد کند و حتی المقدور تصمیم گیری های مهم زندگی را با مشورت خانواده انجام دهد، ولی آنچه بر مرد واجب است، پرداخت نفقه (خوراک، پوشاک، مسکن و مایحتاج زن و فرزند) است و در مازاد از اینها، حق هرگونه تصرف مباح در اموالش را دارد.
در هر حال پاسخ حضرت آیت الله مهدی هادوی تهرانی (دامت برکاته) نسبت به قسمت آخر سؤال به شرح زیر می باشد:
از مال خودش می تواند بدون اجازه شوهر خرج کند ولی از مال شوهر، بدون اجازه او نمی تواند خرج کند.
لینک به سایت استفتائات
[1]. نساء، 32. “للرّجال نَصیبٌ مِمَا اکتَسَبُوا وَ لِلنِّساءِ نصیبٌ مِمَا اکتسبنَ”.
[2]. با استفاده از سؤال، 1084 (سایت: 1143).
[3]. آیت الله تبریزی، صراط النجاة، ج 5، ص 518 و دفتر همۀ مراجع محترم، به نقل از نرم افزار پرسمان.
[4]. با استفاده از سؤال، 4960.
[5]. توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج 2، ص 611، م 2644، البته ذیل همین مسئله، حضرات آیات (خوئی، صافی، فاضل، سیستانی، مکارم، تبریزی) اشاره کردهاند که: “نذر زن اگر مزاحم حقوق شوهر باشد، بى اجازه او باطل است”؛ جهت آگاهی بیشتر در این زمینه میتوانید به نمایه 35965 (نذر زن بدون اجازه شوهر) مراجعه نمایید.
[6]. مجمع المسائل (للگلپایگانی)، ج 3، ص 34.
[7]. با استفاده از سؤال 8147 (سایت: 8226).