برخی احکام و مسائل، ویژه مردان است و مسائل دیگری ویژه زنان؛ مانند: ارث، حجاب، نفقه، ولایت و سرپرستی کودکان. برای تعیین جنسیت، ملاک ها و معیارهای گوناگونی از سوی پزشکان و روان پزشکان پیشنهاد شده است که برخی از آنها از این قرار است: 1. وضعیت کروموزومی شخص، 2. میزان هورمون های مردانه یا زنانه، 3. عامل روانی و روحی، 4. اندام های تناسلی.
آنچه در فقه اسلامی مطرح شده و مورد اتفاق و اجماع فقیهان شیعه است، ملاک اخیر است، و اساساً جنسیت بر اساس «اندام تناسلی» است.
در افراد تراجنسیتی (Transsexual)، معیار جنسیت، همان ظاهر جسمانی شخص است. در افرادی که دارای جنسیت پنهان هستند، ملاک جنسیت، همان واقع و نفس الامر است. و هرگاه فردی به صورت کامل، تغییر جنسیت داده باشد، احکام شرعی و وظایف دینی وی، بر اساس جنسیت فعلی شخص خواهد بود. در مورد افراد دو جنسی (خنثی ها) باید دید جنسیت غالب وی چیست. اگر دارای جنسیت غالب مردانه باشد مرد بوده، و گرنه زن است. چنان چه فرد، دو جنسی کامل (خنثای مشکل) باشد، جنسیت وی مبهم است و در احکام و مسائل شرعی باید احتیاط نماید.