معنای طارق در قرآن چیست؟

طارق از ماده “طرق” (بر وزن برق) به معناى کوبیدن است، و راه را از این جهت “طریق” گویند که با پاى رهروان کوبیده مى‏شود، و “مطرقه” به معناى پتک و چکش است که براى کوبیدن فلزات و مانند آن به کار مى‏رود.

از آن جا که درهاى خانه‏ها را به هنگام شب مى‏بندند، و کسى شب وارد مى‏شود ناچار است در را بکوبد، به اشخاصى که در شب وارد مى‏شوند “طارق” می گویند.

قرآن خود در این جا “طارق” را تفسیر کرده، مى‏گوید: “این مسافر شبانه، همان ستاره درخشانى است که بر آسمان ظاهر مى‏شود و به قدرى بلند است که گویى مى‏خواهد سقف آسمان را سوراخ کند، و نورش به قدرى خیره کننده است که تاریکی ها را مى‏شکافد و به درون چشم آدمى نفوذ مى‏کند. (توجه داشته باشید که “ثاقب” از ماده “ثقب” به معناى سوراخ کردن است).

در این که آیا منظور ستاره معینى است مانند “ستاره ثریا” (از نظر بلندى و دورى در آسمان)، یا ستاره زحل، یا زهره یا شُهب (از نظر روشنایى خیره کننده)، یا اشاره به همه ستارگان آسمان است؟ تفسیرهاى متعددى در این جا گفته شده، ولى با توجه به این که در آیات بعد آن را به “نجم ثاقب” (ستاره نفوذ کننده) تفسیر کرده است، معلوم مى‏شود منظور هر ستاره‏اى نیست، بلکه ستارگان درخشانى است که نور آنها پرده‏هاى ظلمت را مى‏شکافد و در چشم آدمى نفوذ مى‏کند. در بعضى از روایات “النَّجْمُ الثَّاقِبُ” به ستاره “زحل” تفسیر شده است که از سیارات منظومه شمسى و بسیار پرفروغ و نورانى است.[1]