طلسمات

خانه » همه » مذهبی » منظور از سجده با اكراه موجودات در برابر خدا در آيه 15 سوره رعد چيست؟

منظور از سجده با اكراه موجودات در برابر خدا در آيه 15 سوره رعد چيست؟

«وَ لِلَّهِ يَسْجُدُ مَن فىِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعًا وَ كَرْهًا وَ ظِلَالُهُم بِالْغُدُوِّ وَ الاَْصَالِ»تمام كسانى كه در آسمانها و زمين هستند- از روى اطاعت يا اكراه- و همچنين سايه‏ هايشان، هر صبح و عصر براى خدا سجده مى‏ كنند.
«كره»، به معناى كاريست كه آدمى با مشقت آن را انجام دهد، حال اگر محركش امرى خارجى باشد، آن را “كره”- با فتحه كاف- خوانند، و اگر محركش داخلى و نفسانى باشد آن را” كره”- به ضمه كاف- تلفظ كنند و اين لفظ در برابر و مقابل” طوع” است.[1] در نتيجه مراد از طوع رضايت به خواسته خدا در مورد خويش است. در صورتى كه خداى تعالى چيزى در باره آنان خواسته باشد كه دوستش بدارند. و مراد از كره اين است كه آنچه خدا در مورد ايشان خواسته، نخواهند و از آنان كراهت داشته باشند، نظير مرگ و مير، فقر و بيمارى، و امثال آن.[2] بايد دانست كه تذلل و تواضع همه موجودات در برابر ساحت پروردگارشان خضوع و تذلل ذاتى است، كه هيچ موجودى از آن جدا نيست و بطور مسلم خضوع موجودات به خواست و رغبت (طوع) و بدون سفارش خواهد بود، و چگونه به سفارش و اكراه باشد و حال آنكه هيچ موجودى از خود هيچ چيز ندارد تا در باره‏ اش كراهت و يا امتناع و سركشى تصور شود، هم چنان كه خداى تعالى فرموده: «فَقالَ لَها وَ لِلْأَرْضِ ائْتِيا طَوْعاً أَوْ كَرْهاً قالَتا أَتَيْنا طائِعِينَ»[3].
اما نسبت اكراه در اين آيه منسوب به بعضي از موجودات اين دنيا (مانند انسان) است، كه سجودشان در برابر خدا هميشه با طوع و رغبت نيست. اما دليل آن چيست؟ اين موجودات كه در عالم ماده قرار دارند كه دار تزاحم است، چه بسا در رسيدن به هدفهاى مطابق طبع خود، به موانع گوناگون و مختلفى برخورند و پر واضح است كه هر چه بر خلاف طبيعت باشد مكروه است، هم چنان كه مطابق طبيعت مطلوب است. بنابراين، موجودات اين نشئه در جميع شؤون راجع به خودشان ساجد و خاضع در برابر امر خدا هستند، و ليكن در پاره ‏اى از شؤون كه مخالف خواست طبع آنها است از قبيل: مرگ و فساد و بطلان آثار و آفات و مرضها و امثال آن، سجود و خضوعشان كرهاً است، و در آنچه كه موافق طبع آنها است از قبيل: حيات و بقاء و رسيدن به هدف و پيروزى و كمال، بطور طوع و انقياد و مانند خضوع ملائكه است كه خدا را در آنچه كه دستورشان مى‏ دهد نافرمانى ننموده و عمل مى‏ كنند.[4] 
بنابراين بايد گفت برخي از موجودات مانند انسان، در مواردي كه اتفاقاتي بر خلاف خواست آنها رخ مي دهد(مانند بيماري)، اطاعت و تسليمشان در برابر خداوند همواره با ميل و رغبت نيست، كه اين موضوع نشان دهنده اختياري است كه خداوند به انسان داده و به همين دليل است كه اگر آدمي با طوع و رغبت در همه موارد پيش آمده در برابر خداوند تسليم و خاضع باشد از ملائك نيز بالاتر مي رود. 

پي نوشت:
[1] . ترجمه تفسير الميزان، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسين حوزه علميه قم،1374، ج‏11، ص: 437
[2] . ترجمه تفسير الميزان، ج‏3، ص: 519
[3] . به آن و به زمين دستور داد: «به وجود آييد (و شكل گيريد)، خواه از روى اطاعت و خواه اكراه!» آنها گفتند: «ما از روى طاعت مى ‏آييم (و شكل مى ‏گيريم)!»، فصلت،11
[4] .  ترجمه تفسير الميزان، ج‏11، ص: 440

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد