خانه » همه » مذهبی » آيا انسان، ذاتا تنوع طلب است؟

آيا انسان، ذاتا تنوع طلب است؟

انسان حالتى دارد كه از يكنواختى ملول مى ‏شود، طالب تازگي، تجدد و تنوّع است. تجدّد و نوخواهى، احتياجى است در وجود بشر. امّا اينكه رمز اين كار چيست، چرا بشر در كمال اشتياق چيزى را طلب مى ‏كند و همين كه به او رسيد از شدّت و هيجانش كاسته مى ‏شود؟! 

الف- بعضى گمان مى‏ كنند كه اين خصيصه، ذاتى بشر است. بشر هميشه مشتاق و آرزومند چيزهايى است كه ندارد. داشتن، مدفن عشق و علاقه و خواستن است.

ب- امّا بعضى ديگر نظر دقيق ‏ترى دارند. مى ‏گويند اگر واقعاً چيزى مطلوب غريزى و ذاتى بشر باشد، ممكن نيست كه وصال او را سرد و افسرده كند. در نهاد و غريزه بشر معشوق و محبوبى كامل‏ تر و عالى‏ تر است؛ محبوبى كه كمال لا يتناهى است. به دنبال هر محبوبى كه مى ‏رود، در حقيقت، نشانى از محبوب اصلى و واقعى خود در او مى‏ بيند و به گمان محبوب اصلى به سراغ او مى‏ رود، امّا پس از وصال چون خاصيّت آن محبوب اصلى را در او نمى‏ بيند و احساس مى‏ كند كه اين موجود قادر نيست خلأ وجودى او را پر كند، به سراغ محبوبى ديگر مى ‏رود، و همين طور … مگر آنكه روزى به محبوب اصلى و حقيقى خود نائل گردد؛ آن وقت به كمال واقعى خود كه اتّصال به كمال لا يتناهى است، خواهد رسيد و در بهجت و سعادت كامل غرق مى‏ گردد و براى هميشه آرام مى ‏گيرد و ديگر خستگى و افسردگى و كسالت در او راه نمى‏ يابد (ألا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلوبُ)[1].
قرآن كريم درباره بهشت مى‏ فرمايد: «لا يَبْغونَ عَنْها حِوَلًا»[2]؛ يعنى اين تفاوت ميان نعمتهاى آخرت و اين دنيا هست كه در اين دنيا انسان طالب تحوّل و تغيّر است، امّا در آخرت طالب تغيّر و تحوّل و نو شدن و عوض شدن نيست.
به هر حال، مسلّماً انسان در اين دنيا طالب تجدّد و تنوّع است. تجدّد موجب انبساط و شكفتگى خاطر مى‏ گردد، خصوصاً اگر آن تجدّد و تنوّع در جهت حيات و تازگى زندگى باشد. تجدّد و تنوّع، كدورت و ملال را از خاطر مى‏ زدايد. در تشريع نيز اين نكته رعايت شده، در هفته، روزى و در سال، ماهى براى عبادت اختصاص داده شده است؛ يعنى تشريع به بدرقه تكوين رفته است. روز جمعه در هفته، و ماه رمضان در سال، اوقات تجديد حيات معنوى و زدودن خاطر از ملال ها و كدورت هاى مادّى است.
امام على (ع) مى‏ فرمايد:
تعلّموا القرآن فإنّه ربيع القلوب[3]؛ قرآن را بياموزيد كه بهار دلها قرآن است.
بهار طبيعى را خورشيد به وجود مى ‏آورد كه پس از مدّتى دورى و فاصله، با اشعّه گرم خود طبيعت مرده را زنده و زمين خفته را بيدار مى‏ كند؛ و بهار معنوى را خورشيد تابنده قرآن در دل هاى مرده و روح هاى افسرده ايجاد مى‏ كند. هم از فرصت بهار معنوى بايد استفاده كرد و هم از فرصت بهار طبيعى. 

پي نوشت:

[1] رعد/28

[2] كهف/108
[3] نهج البلاغه، خطبه 109

مجموعه آثار شهيد مطهري، ج3، ص 367.

 

 

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد