چرا «عه» نه؟
پیشتر اشاره کرده بودم که در فارسی امروز، چند حرف از الفبای فارسی را صرفاً متعلق به زبان عربی و واژههای عربیِ دخیلدرفارسی میشمرند: «ح، ص، ض، ط، ظ، ع» (نک: درآمدی بر چگونگی شیوۀ خط فارسی، میرشمسالدین ادیبسلطانی، و۳، چ۳، تهران: امیرکبیر، ۱۳۷۸، ص۷). بنابراین، واژهای که اصالتاً عربی یا بهنوعی عربیشده (معرب) نباشد، با این حرفها نوشته نمیشود. ازاینرو، نوشتن این صوتِ فارسی بهصورت «عه» نادرست است.
چرا «ئه» نه؟
در فارسی، صدای همزۀ آغازی را با «ا» یا «آ» نشان میدهیم (مثل «امروز» و «ایده» و «آمد») و «ئ» فقط در میان واژه میآید (مثل «رئالیسم» و «جرئت» و «مسئول»). بنابراین، همانطور که نمینویسیم «ئمروز» و «ئیده» و «ئامد»، صحیح نیست که بنویسیم «ئه».
چرا «اِه» نه؟
املای «اِه» صورت غریب و نامتداولی است و نمیتوان آن را پذیرفت؛ زیرا در خط فارسی هیچگاه «ه» ناملفوظ به این شکل بعد از الف نمیآید. گذشتهازاین، در این شکل املایی احتمال بدخوانی میرود و ممکن است «ه» را در آن ملفوظ بگیرند و واژه را eh تلفظ کنند که صوت بهکلی متفاوتی است.
درنتیجه، «اِ»!
محمد یوسفی شیرازی