شب اول قبر

براساس آیات و روایات، روح انسان پس از مرگ و انقطاع از بدن مادى، خود را با بدن برزخى و قالب مثالى مى یابد . بدن مثالى، شباهت بسیارى به بدن دنیوى انسان دارد ؛ ولى در عین حال بدنى است که با نظام و قوانین عالم برزخ سازگار است و با بدن مادى دنیوى، تفاوت هایى دارد نگا: عروج روح، ص 52 و 59 .

افزون بر اینکه در بیشتر موارد، مقصود از واژه «قبر»، در واقع «برزخ» است ؛ چنان که در روایت آمده: «ان القبر روضة من ریاض الجنة او حفرة من حفرالنار»بحارالانوار، ج 6، ص 159، ح 19

«قبر یا باغى از باغ هاى بهشت و یا جایگاه پستى از جایگاه هاى آتش است»

البته قبر برزخى و قبر خاکى، ارتباط خاصى با هم دارند ؛ ولى باید توجه داشت که عمده مسائل شب اول قبر و پس از آن، مرتبط با عالم برزخ است، نه قبر خاکى نگا: عروج روح، ج 7، ص 69 و 114

بنابراین هم عذاب قبر و فشار آن و هم شادى ها و فراخى هاى آن، مرتبط با عالم برزخ بوده و با قالب بدن برزخى، صورت مى گیرد و قبر خاکى در این موارد، خصوصیتى ندارد . از این رو اگر مرده اى را بسوزانند، یا به دریا بیندازند و یا آن را مومیایى کرده و در محفظه هاى خاصى نگه دارند ؛ باز هم مسائل شب اول قبر (فشار، سؤال، مکافات و … ) براى آنان خواهد بود و شب اول قبر آنها، همان شبى است که این بدن ها به دریا انداخته شد، یا طعمه حریق گشته و یا خوراک حیوانى قرار گرفته است . شب اول قبر شهیدانى که پس از مدت مدیدى، اجساد مقدس و مطهر آنان یافت مى شود ؛ همان شبى است که در بیابان ها مانده اند . حضرت امیرعلیه السلام مى فرماید: «فروگذار نمى شود احدى از مردم که در شرق و غرب زمین و دریا و صحرا هستند ؛ مگر آنکه فرشته هاى سؤال کننده، به ملاقات آنان خواهند رفت» علم الهدى، معاد و عدل، ص 100