همه

اضطراب در حدیث «اضطراب»، در لغت به معنای اختلال و فساد در امری است. حدیث مضطرب، در اصطلاح، حدیثی است که در سند یا متن و یا در هر دو، اختلاف و دوگانگی دیده شود، به گونه ای که راوی، حدیث را به دو یا چند شکل و با معانی اضطراب در حدیث   نویسنده: حجة الاسلام دکترسیدعلی دلبری   ...

ادراج در متن حدیث از جمله آسیبهای فهم احادیث، درآمیخته شدن کلام راوی با سخنان معصوم علیه السلام است، که در اصطلاح به آن حدیث مُدْرَج گویند؛ یعنی حدیثی که راوی، کلام خود یا کلام بعضی از راویان را در متن حدیث به گونه ای داخل کند که ادراج در متن حدیث   نویسنده: حجة الاسلام دکترسیدعلی دلبری     ...

زیاده و نقیصه در محدوده ی روایات علی رغم تأکید معصومان علیهم السلام به نوشتن و ثبت احادیث، برخی از راویان با اعتماد به حافظه ی خود از نگارش روایات غفلت می کردند. با بررسی روایات، معلوم می گردد که گاه بدون اینکه تعمدی در کار باشد، برخی راویان در زیاده و نقیصه در محدوده ی روایات   نویسنده: حجة ...

معضل تقدیم و تأخیر در احادیث یکی از آسیبهای بیرونی روایات، تقدیم و تأخیری است که در برخی از احادیث پدید آمده است، و از آن به حدیث مقلوب یاد می شود. این پدیده، گاه منجر به اضطراب و در نهایت، موجب اجمال حدیث می گردد. اگر تقدیم و تأخیری که معضل تقدیم و تأخیر در احادیث   نویسنده: حجة ...

تصحیحات قیاسی و اجتهادی در روایات از جمله ی آفات و موانع بیرونی فهم حدیث، تصحیح قیاسی است؛ بدین معنا که حدیث پژوه به گمانِ افتادگی یا اشتباه عبارتی به قصد رفع عیب آن، چیزی به حدیث می افزاید و یا از آن می کاهد. می توان گفت تصحیح گاه لازم است؛ آنجا تصحیحات قیاسی و اجتهادی در روایات   ...

تشابه حروف و رسم الخطّ عاملی آسیب زا در روایات یکی از آسیب های وارد بر احادیث، تشابه حروف و کیفیت نگارش حروف و کلمات در زبان عربی است. تشابه حروف، مانند: حرفِ «ب، ت، ث»؛ «ج، ح، خ»؛ «د، ذ، و، ر، ز»؛ «س، ش، ص، ض»؛ «ط، ظ»؛ «ع، غ» و «ف، تشابه حروف و رسم الخطّ عاملی ...

القاب حضرت زهرا (س) برای حضرت فاطمه (علیهاالسّلام) القاب بسیار گفته شده است که در اینجا به آنها اشاره و توضیحاتی درباره ی هر یک گفته می شود: القاب حضرت زهرا (س)     برای حضرت فاطمه (علیهاالسّلام) القاب بسیار گفته شده است که در اینجا به آنها اشاره و توضیحاتی درباره ی هر یک گفته می شود: 1-اُمّ أبیها: ...

گذری بر اسرار تولّد حضرت فاطمه ی زهرا (س) در بررسی ابعاد شخصیّت حضرت فاطمه، ولیدة الاسلام (علیها السّلام) موضوع تولّد ایشان یکی از جنبه های رازگونه و پیچیده ای می باشد که دارای برنامه ریزی طولانی الهی بوده است. گذری بر اسرار تولّد حضرت فاطمه ی زهرا (س)   نویسندگان: دکتر نهله غروی نایینی ابوالفضلی چتری بیدگلی   1. ...

ذکر هفت نکته مفید به هنگام مسافرت با کودک چنانچه قصد سفر با کودکتان را دارید و نگران اذیت شدن خود و فرزندتان در طول سفر هستید، شاید انجام این هفت نکته بتواند به شما در این راه کمک کند. ذکر هفت نکته مفید به هنگام مسافرت با کودک نویسنده عنوان می کند که مادر کودکی یک ساله است که ...

خواستگاران حضرت فاطمه (س) مسلّم است که حضرت فاطمه (علیهاالسّلام) خواهان بسیاری داشته است. در این باره نیازی به ذکر روایات نداریم. پدرش پیش از آنکه به پیغمبری برسد، در دیده ی همشهریان، مقامی ارجمند داشت. خواستگاران حضرت فاطمه (س)     مسلّم است که حضرت فاطمه (علیهاالسّلام) خواهان بسیاری داشته است. در این باره نیازی به ذکر روایات نداریم. ...

ارتباط معنوی رسول خدا (ص) با حضرت فاطمه (س) به علّت مقام معنوی و عرفانی حضرت فاطمه ی زهرا (علیهاالسّلام) پدرش، حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) او را بسیار گرامی می داشت و بر همگان برتری می داد. در این باره، روایات فراوانی است که به نقل چند روایت از ارتباط معنوی رسول خدا (ص) با ...

راه توحید اعتقاد به توحید بیشترین اثر را در زندگی انسان ایفا می کند که مهم ترین آن ها عشق به مبدأ هستی است. این عقیده در جامعه نیز آثار سازنده ی فراوانی دارد. دعوت همه ی انبیا و ادیان الهی خاصه دین مبین اسلام به توحید خالص است. راه توحید   نویسنده: حجة الاسلام حاج سید ابراهیم لواسانی   ...

مروری بر رسالة الولایه رسالة الولایه یکی از گرانقدرترین آثار بر جای مانده از عارف و حکیم ربانی و مفسر و فقیه صمدانی حضرت علامه ی طباطبایی است که در عین کوتاهی مشتمل بر ناب ترین معارف الهی است. مروری بر رسالة الولایه     رسالة الولایه یکی از گرانقدرترین آثار بر جای مانده از عارف و حکیم ربانی و ...

سیری در صلوات خاصه حضرت زهرا سلام الله علیها برای شناخت کامل و صحیح هر چیز؛ تسلط و اشراف کامل بر آن چیز لازم است، و محدوده معرفت هر کسی نسبت به هر چیزی، به اندازه اشراف اوست. سیری در صلوات خاصه حضرت زهرا سلام الله علیها   نویسنده: حجة الاسلام محمد رضایی   بسم الله الرحمن الرحیم مقدمه: 1. ...

انا وجه الله انا جنب الله مقام امیرالمؤمنین علیه السلام مقامات حضرت مولی امیرمؤمنان علی بن ابی طالب علیه السّلام فراتر آن است که طائر بلندپرواز فکر و ادراک، به آن برسد ولی گاهی می توان گوشه ای از آن را در آئینه فرمایشات خود معصومین علیهم السّلام تماشا نمود. مقام امیرالمؤمنین علیه السلام   نویسنده: حجة الاسلام سیدعبدالمهدی حسینی ...

راجع به آزمایش هاپتوگلوبین چه میدانید؟ هدف از انجام آزمایش هاپتوگلوبین اندازه گیری مقدار هاپتوگلوبین ها درخون است. هاپتوگلوبین پروتئینی است که توسط کبد تولید شده و وظیفه ی آن یافتن مولکول های هموگلوبین آزاد درجریان خون و اتصال به آن هاست . اتصال هاپتوگلوبین به هموگلوبین ترکیبی به وجود می آورد که به سرعت توسط کبد از جریان خون ...

شرح حال شهید آیة الله قاضی سیدنورالله شوشتری پنجمین شهید این بار، سخن درباره رادمردی است که برای یاری راهِ دوست، به هندوستان پر کشید و در میان فوج کثیری از اهل سنت، در حالی که تشیع خود را به شدتّ مخفی کرد، به سمت قاضی القضاة آنجا مفتخر شد. سخن از تلخ ترین شهادت پنجمین شهید   نویسنده: میثم ...

مشکل اشتراک لفظی در احادیث از جمله آسیب های احادیث، اشتراک لفظی برخی واژگان آنهاست. اگر کلمه ای با توجه به وضع های متعدد آن، در معانی مختلفی به کار رود، به آن مشترک لفظی گویند؛ مانند کلمه ی «عین» که در معانی چشم، چشمه، طلا و … به کار مشکل اشتراک لفظی در احادیث   نویسنده: حجة الاسلام دکترسیدعلی ...

نقش تحوّل معنایی واژه ها در فهم احادیث زبان، هماهنگ با فرهنگها پویایی و قدرت تحوّل دارد؛ برخی از واژه ها در گذر زمان و متأثر از تحولات اجتماعی و فرهنگی از معانی نخستین خود فاصله گرفته و در مفاهیمی دیگر، یا مفاهیمی که از نظر گستره ی مفهومی با معنای نقش تحوّل معنایی واژه ها در فهم احادیث   ...

خلط معنای متعارف و فرهنگ روایی برخی واژه ها با صرف نظر از معنای لغوی و متعارف آن، در زبان روایات در معانی خاصی به کار رفته اند که بر اثر کثرت استعمال، حقیقت شرعیه شده اند. درآمیختگی میان دو معنا و عدم توجه در تعیین و تشخیص موارد کاربرد آنها خلط معنای متعارف و فرهنگ روایی   نویسنده: حجة ...

خلط معنایی، مشکلی در فهم احادیث برخی واژگان در کنار معنای لغوی خود، یک یا چند معنای اصطلاحی هم دارند که عرف عام یا خاص آن را وضع کرده است. گاه وجود این گونه مفاهیم جدید اصطلاحی حدیث پژوه را متحیر می سازد. چه بسا اصطلاحات علم فقه، خلط معنایی، مشکلی در فهم احادیث   نویسنده: حجة الاسلام دکترسیدعلی دلبری ...

شهادت برترین بانو، برگ سیاهی از تاریخ هنگامی که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) رحلت کرده، هنوز جنازه ی مقدّس آن حضرت را به خاک نسپرده بودند که مردم عهد و پیمان خود را شکستند و مرتد شدند و عَلم مخالفت را برافراشتند. شهادت برترین بانو، برگ سیاهی از تاریخ     در کتاب سلیم بن ...

منزلت و جایگاه حضرت زهرا (س) نزد امیرالمؤمنین (ع) منزلت و جایگاه رفیع حضرت زهرا (علیها السّلام) در نزد حضرت علی(علیه السّلام) نشانگر اوج شخصیّت زن در نگاه اوست. یک زن می تواند چنان بالا رود که مایه ی مباهات و افتخار امام(علیه السّلام)گردد. بیان عظمت مقام منزلت و جایگاه حضرت زهرا (س) نزد امیرالمؤمنین (ع)     منزلت و ...

فهرست رویدادهای مهم در زندگانی حضرت فاطمه (س) سهیم بودن حضرت فاطمه(علیها السّلام) در تحمّل رنج و آزار مسلمانان و تبعید و محاصره ی خاندان پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در «شعب ابوطالب» به مدت سه سال، توسط قریش؛ فهرست رویدادهای مهم در زندگانی حضرت فاطمه (س)     1- سهیم بودن حضرت فاطمه(علیها السّلام) در تحمّل ...

وصیّت نامه حضرت زهرا (س) حضرت فاطمه (علیهاالسّلام) در روزهای پس از رحلت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)، در مورد اموال موقوفه و شخصی خویش وصایایی داشت و بسیاری از اموالی را که از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به وی رسیده وصیّت نامه حضرت زهرا (س)   شهید دستغیب به استناد ...

شخصیّت حضرت زهرا (س) در کلام وحی سخن گفتن از شخصیّتی که دارای عظمتی ویژه، پرورشی نمونه و حضوری همه جانبه در تمام جهات انسانیّت است، عشق و محبّت را به همراه خود می آورد. زنان مطرح در «قرآن»، هر یک شاخص های ویژه ای داشته اند و حضرت شخصیّت حضرت زهرا (س) در کلام وحی     سخن گفتن ...

اختلاف فهم راویان عامل آسیب روایات وجود تفاوت درک و استعدادهای مردم امری طبیعی و انکارناپذیر است، و پرواضح است که راویان حدیث نیز از این امر مستثنا نیستند و همگی در یک سطح از فهم و شعور و شرایط نبوده اند. (1) از این رو امامان معصوم علیهم السّلام اختلاف فهم راویان عامل آسیب روایات   نویسنده: حجة الاسلام ...

نقش دگرگونی شرایط و اوضاع و احوال مکلّفان در فهم حدیث احادیث در طول سالها در محیط های متفاوت و برای مخاطبان مختلف گفته یا نوشته شده است. افرادی که برای به دست آوردن وظیفه ی خود به امامان علیهم السّلام رجوع می کردند، دارای شرایط و مقتضیات خاص خود بوده اند و چه نقش دگرگونی شرایط و اوضاع و ...

غلو و سخنان اغراق آمیز در روایات یکی از آفاتی که گریبانگیر همه ادیان و مذاهب و مکاتب در طول تاریخ شده، پدیده ی غلوّ درباره ی عقاید، بنیانگذاران، قهرمانان و یا پیروان یک دین و مکتب است. گزاف نیست که یکی از خطرناک ترین آفات فهم حدیث را پیدایش اندیشه غلو و سخنان اغراق آمیز در روایات   نویسنده: ...

کج فهمی و سوء فهم برخی از راویان حدیث همه ی اصحاب معصومان علیهم السّلام در یک سطح از درک و فهم نبودند و گوناگونی فهم آنان و در پاره ای از موارد سوء فهم آنان حقیقتی است که علاوه بر تصریح عالمان، پاره ای از روایات، بر آن دلالت دارد، چنان که حضرت امیر کج فهمی و سوء فهم ...

ولایت حضرت فاطمه ی زهرا (س) کیفیّت خلقت یکسان چهارده معصوم (علیها السّلام) ایجاب می کند که در تمام شئون ولایت نیز در ردیف یکدیگر باشند؛ بنابراین اثرات بغض یا محبّت، اطاعت یا عصیان نسبت به هر معصومی برابر و یکسان با آثار وِداد یا عِناد، ولایت حضرت فاطمه ی زهرا (س)     برگرفته از کتاب فاطمه ی زهرا(س) ...

اسرار و آثار تسبیح حضرت فاطمه ی زهرا (س) تسبیح حضرت زهرا (علیهاالسّلام) از آثار و برکات بسیاری برخوردار است که از جمله ی آنها نجات یافتن از شقاوت و بدبختی است. اسرار و آثار تسبیح حضرت فاطمه ی زهرا (س)     1- نجات از شقاوت تسبیح حضرت زهرا (علیهاالسّلام) از آثار و برکات بسیاری برخوردار است که از ...

سیمای حضرت فاطمه علیها السلام در روز قیامت برانگیخته شدن و رستاخیز، از لحظات بسیار سخت و وحشتناک آینده ی بشر است، زمانی که معصومان (علیهم السّلام) همواره بدان می اندیشند و گاه از خوف آن بیهوش می شدند. حضرت فاطمه (علیها السّلام) نیز چنین بود و بیشتر به سیمای حضرت فاطمه علیها السلام در روز قیامت   برانگیخته شدن ...

چرا قبر مطهّر حضرت فاطمه ی زهرا (س) مخفی است؟ فلسفه ی اصلی مخفی بودن قبر حضرت زهرا (علیهاالسّلام) مربوط به وقایع و جسارت هایی که از طرف خلفای وقت و اطرافیان آنها، به آن بزرگوار وارد شده بود، می شود. در این زمینه نقل شده است که حضرت زهرا (علیهاالسّلام) چرا قبر مطهّر حضرت فاطمه ی زهرا (س) مخفی ...

درآمیختگی روایات اصیل با اسرائیلیات یکی از آفات احادیث، وجود اسرائیلیات در میان احادیث منتسب به معصومان علیهم السّلام است. مقصود از اسرائیلیات در اصطلاح متأخران، (1) هرگونه عقیده ی غیر اسلامی، افسانه و خرافه ای است که از طریق غیرمسلمانان اعم از درآمیختگی روایات اصیل با اسرائیلیات   نویسنده: حجة الاسلام دکترسیدعلی دلبری       یکی از آفات ...

نگاهی به پدیده ی تقیه و کتمان در روایات پس از پیامبرگرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم-جز دوران کوتاه خلافت حضرت امیرعلیه السّلام-همواره حکومت در دست غیر معصومان علیهم السّلام بود. در چنین شرایطی، ائمه علیهم السّلام به سبب اختناق موجود، با در نظر نگاهی به پدیده ی تقیه و کتمان در روایات   نویسنده: حجة الاسلام ...

خلط میان گزاره های حقیقی و شخصی در روایات قضیه ی خارجی، گزاره ای است که حالت یا حکمی را برای شخص خاصی بیان می کند، بی آنکه شخصی دیگر را در بر گیرد، خواه این قضیه، خبریه یا انشائیه، جزئیه یا کلیه باشد. ولی در قضیه ی حقیقی موضوع و عنوانی کلی بدون خلط میان گزاره های حقیقی و ...

اختلاف مراتب روایات کلام معصوم علیهم السّلام مانند کلام الهی لایه ها و بطونی معنایی دارد و همان گونه که خود فرموده اند، فهم آن برای همه یکسان نیست و هر کس به قدر ظرف خود از آن دریای بیکران برمی دارد. به نص روایات اهل بیت علیهم السّلام، اختلاف مراتب روایات   نویسنده: حجة الاسلام دکترسیدعلی دلبری     ...

نسخ به معنای لغوی و عام آن در روایات برخی واژه شناسان برای نسخ معنایی اصلی نقل کرده اند که به حسب موارد فرق می کند: گاهی برداشتن چیزی و گذاشتن چیز دیگر به جای آن، و گاه تغییر و تبدیل چیزی به چیز دیگر است. (1) برخی برای نسخ در لغت چند معنا گفته اند: (2) نسخ به معنای ...

نسخ به معنای لغوی و عام آن در روایات برخی واژه شناسان برای نسخ معنایی اصلی نقل کرده اند که به حسب موارد فرق می کند: گاهی برداشتن چیزی و گذاشتن چیز دیگر به جای آن، و گاه تغییر و تبدیل چیزی به چیز دیگر است. (1) برخی برای نسخ در لغت چند معنا گفته اند: (2) نسخ به معنای ...

درآمیختگی روایات حکومتی، قضایی و تبلیغی از آنجا که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و امامان معصوم علیهم السّلام علاوه بر منصب تبلیغ احکام، منصب حکومتی و ولایتی نیز داشته اند و روایات بر اساس مناصب آنها صادر شده است، درآمیختگی و عدم تفکیک این دو گروه از احادیث از درآمیختگی روایات حکومتی، قضایی و تبلیغی   ...

نگاهی به دو آسیب حدیثی یکی از آسیبهای درونی فهم حدیث، استفاده از اسلوب تشریع تدریجی در مقام وضع و جعل احکام و نیز استفاده از این شیوه به هنگام بیان احکام و معارف است که معصومان علیهم السّلام در عرضه ی حکم شرعی به مردم به کار می بردند؛ به نگاهی به دو آسیب حدیثی   نویسنده: حجة الاسلام ...

درآمیختگی روایات محکم و متشابه آسیب هایی که در فهم صحیح روایات رخ می دهد، درآمیختگی روایات محکم و متشابه است. احادیث معصومان علیهم السّلام از لحاظ سطح بیان مطالب و کشف مقصود اصلی گوینده، یکسان نیستند و در دو نوع قرار می گیرند: نخست احادیث درآمیختگی روایات محکم و متشابه   نویسنده: حجة الاسلام دکترسیدعلی دلبری     آسیب ...

خطبه‌ها و سخنرانی‌های حضرت فاطمه علیها السلام یکی از زیباترین بخش های سخنان حضرت فاطمه (علیهاالسّلام) خطبه های ایشان است که در اینجا تقدیم خوانندگان محترم می کنیم. خطبه‌ها و سخنرانی‌های حضرت فاطمه علیها السلام   یکی از زیباترین بخش های سخنان حضرت فاطمه (علیهاالسّلام) خطبه های ایشان است که در اینجا تقدیم خوانندگان محترم می کنیم. • خطبه ی ...

سبک زندگی حضرت زهرا علیها السلام کسی که عبادت های خالصانه ی خود را به سوی خدا فرستد، پروردگار بزرگ، بهترین مصلحت را به سویش فرو خواهد فرستاد.» سبک زندگی حضرت زهرا علیها السلام     • عبادت خالصانه «مَن أَصَعَدَ إلَی اللهِ خالِصَ عِبادَتِهِ، أَهبَطَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ إلَیهِ أفضَلَ مَصلَحَتِهِ؛ (1) کسی که عبادت های خالصانه ی ...

دفاع از منصب امامت و اهل بیت (ع) حضرت زهرا (علیهاالسّلام) در دفاع از منصب امامت و اهل بیت (علیهم السّلام) سخنان بسیار ارزشمندی دارند که حکایت اتمّ علم ایشان و اکمل معرفتشان نسبت به این مقام والای الهی است. دفاع از منصب امامت و اهل بیت (ع)     حضرت زهرا (علیهاالسّلام) در دفاع از منصب امامت و اهل ...

کرامات و معجزات حضرت فاطمه زهرا (س) (2) حضرت امام محمّد باقر (علیه السّلام) هرگاه تب، طاقتش را می ربود، آب خنکی طلب می کرد و وقتی که آب به دستش می رسید و جرعه ای از آن را می نوشید، لحظه ای از نوشیدن باز می ماند و سپس با صدای بلند به حدّی که بیرون خانه نیز کرامات ...

کرامات و معجزات حضرت فاطمه زهرا (س) (1) حضرت فاطمه (علیهاالسّلام) در پیشگاه خدا آن چنان معزّز بود که بارها مورد عنایت خاصّ آسمانی قرار گرفته و مائده های گوناگون از سوی پروردگار عالم برای ایشان نازل می شد که اینک به برخی از آنها اشاره می کنیم: کرامات و معجزات حضرت فاطمه زهرا (س) (1)     1- فرستادن ...

فدک، نماد حقانیت و مظلومیت (1) موضوع شگفت انگیزتر و مصیبت هولناک تر، پس از انکار حقّ تو، غصب «فدک» از صدّیقة طاهره، حضرت زهرا (علیهاالسّلام)، سرور زنان بود؛ پس از آنکه گواهی تو و دو بزرگوار از نسل تو و عترت مصطفی (صلی الله علیه و آله فدک، نماد حقانیت و مظلومیت (1)   پدیدآورنده: محمدتقی رهبر   «…وَالاَءَمرُ ...

فدک، نماد حقانیت و مظلومیت (2) پس از آنکه ابوبکر به استناد روایتی به تصرّف فدک اقدام کرد و وکیل حضرت فاطمه ی زهرا (علیهاالسّلام) را خلع ید نمود و آن حضرت از این اقدام آگاه شد، چادر بر سر افکند و با جمعی از زنان بنی هاشم راهی مسجد گردید و این در حالی بود فدک، نماد حقانیت و ...